Geheim agent komt heel langzaam terecht in de echte wereld
16
In de film No Time to Die-sinds afgelopen
donderdag in de bioscoop - wordt al
voorzichtig voorgesorteerd op een moderner
James Bond-universum. Daniel Craig keert
niet meer terug als de iconische geheim agent.
Is dit dan hét moment voor een zwarte 007?
'Ik begrijp die voorzichtigheid.
Bond is cultuurfenomeen dat
machomystiek in stand hield'
James Bond laat zich aan
de rand van een zwem
bad masseren door een
jonge blondine. Als
CIA-agent en goede
vriend Felix Leiter hallo komt zeg
gen, is 007 nog wel zo beleefd zijn
(zoveelste) vriendinnetje aan hem
voor te stellen. Maar dan: 'Sorry
schat, dit is mannenpraat.' Met een
ferme tik op haar kont stuurt hij
de dame weg. We zien haar in de
rest van de film niet meer terug.
In de Bondgeschiedenis waren
vrouwen lange tijd nog net geen
derderangs gebruiksvoorwerpen,
zoals in die bewuste scène uit
Goldfinger (1964) met Sean Con-
nery als de Britse
spion. Ze beten met
de jaren meer van
zich af, maar zelfs in
de films met Pierce
Brosnan (voor het
laatst 007 in Die
Another Day uit
2002) dienden ze
nog hoofdzakelijk
als decoratie.
Een paar jaar la
ter: Daniel Craig
luidt in Casino Ro
yale (2006) het
nieuwe James
Bondtijdperk in
met een veelbe
sproken sequentie
waarin hij, met zijn smoking nog
aan, plaatsneemt naast een hui
lende Vesper Lynd (actrice Eva
Green) onder de douche. Hij troost
haar en pinkt zelf nog net geen
traantje weg. Het leidde tot veel
reacties. Is onze filmheld nu een
watje geworden of zien we hier
een moderne man die zijn gevoe
lens mag uiten?
Bond is altijd een reflectie van
zijn tijd geweest en wij, het pu
bliek, bewegen met hem mee. In
de eerste respons op No Time to
Die, Craigs zwanenzang, klaagt
niemand meer over te veel of te
weinig emo bij Bond. Net als dat
we het logisch vinden dat de films
zich niet meer afspelen in de
Koude Oorlog. Wordt het nu tijd
voor een volgende stap? Meer di
versiteit én inclusiviteit?
No Time to Die-regisseur Regis
seur Cary Fukunaga (hij noemde
recent Sean Connery's Bond nog
een 'verkrachter') liet in een inter-
view met deze krant weten dat
over al deze dingen serieus wordt
nagedacht. Hij stapte al in 2018 aan
boord van het project. ,,Dan kom je
in een discussiegroep vol intelli
gente mensen terecht die het seri
eus hebben over wat er allemaal
speelt in de wereld. Ook over de
dreigingen waarmee we nu te ma
ken hebben, wat onze moderne
angsten zijn, wat een slechterik
vandaag de dag zou drijven en de
culturele veranderingen die we
doormaken. Telkens is de vraag:
hoe kunnen we met Bond daarop
inspelen?"
In Spectre (2015) werd de Britse
Geheime Dienst bijna overgeno
men door een bureaucraat die de
spionerende agenten wilde ver
vangen door drones. De World
Health Organisation (WHO)
kwam ook in de film ter sprake. In
No Time to Die (het script werd ge
schreven vóór de coronapande-
mie) draait alles om een dodelijk
virus en wordt Bond voorzien van
een chip om hem overal ter wereld
in de gaten te kunnen houden. He
lemaal anno nu dus.
,,Na de eerste maanlanding
kwam de Bondfilm Moonraker en
in de jaren 90 ging het veel over de
macht van de media en zagen we
een mediamagnaat als schurk in
Tomorrow Never Dies. Zo houd je
het merk Bond altijd relevant",
stelt docent populaire cultuur Dan
Hassler-Forest van de Universiteit
Utrecht. ,,Ik las al wat kritiek op de
schurk in No Time to Die (gespeeld
door Oscarwinnaar Rami Malek
uit Bohemian Rhapsody, red.) die
heel ouderwets opereert vanaf een
eigen eiland en de hele wereld wil
domineren. Maar ik vind ook dat
wel passen bij deze tijd. Onderne
mers Jeff Bezos en Elon Musk
doen in principe toch eigenlijk
hetzelfde?"
Wat wordt de volgende stap?
Hassler-Forest gniffelt. ,,Nou, ik
zou wel een post Brexit-Bond wil
len zien. Hij had in het verleden
altijd een goede band met Ame
rika, maar dat lijkt me nu wat
vreemd. Een Engelse geheim agent
moet eigenlijk niet zo makkelijk
meer toegang krijgen tot de eco
nomie van een ander land. Het kan
een spannend onderwerp zijn."
Maar hoe moet het nu verder
met James Bond zelf? Er gaan
steeds meer stemmen op voor een
zwarte acteur. Vooral de naam
Idris Elba, bekend van onder meer
de serie Luther waarin hij ook een
geharde agent speelt, viel de laat
ste jaren veelvuldig. Zelf is hij alle
geruchten beu. 'Geen tijd voor',
klonk het recent nog in een inter
view met het Britse The Mirror.
Dan Hassler-Forest wijst op het
feit dat in No Time to Die al voor
zichtig met de optie voor een
zwarte 007 wordt gespeeld. Een
van een ander geslacht bovendien.
Loshana Lynch speelt Nomi, een
collega 00-spion. Het is een be
scheiden rol. „Bewust, denk ik. De
producenten laten een proefbal
lonnetje los om te kijken hoe de
bioscoopbezoeker hierop reageert.
Ik begrijp die voorzichtigheid wel.
Bond is een cultuurfenomeen dat
lang de machomystiek van de he
teroseksuele man in stand hield.
Zo is hij ook in de oorspronkelijke
boeken van Ian Fleming."
,,Engaat de popcultuurpro-
ZATERDAG 2 OKTOBER 2021 GO
Wordt James Bond zwart of
GUDO TIENHOOVEN
Sean Connery als Bond
in Dr. No. foto brunopress
Daniel Craig op de
rode loper bij de pre
mière van No Time
to Die in Londen.
