Je mag werk weigeren
bij gewetensnood
O
Aldi experimenteert met
kassaloze supermarkt
c Duidelijk stilte voor de storm
14
COLUMN
Irene van den Berg
Of ik van alle interviewkan
didaten van tevoren even
om een foto wilde vragen
voordat ik ze sprak. Dan zou de re
dactie bepalen wie knap genoeg
was om in het blad te komen. De
rest moest ik subtiel afpoeieren.
Een paar jaar geleden kreeg ik dit
verzoek van een opdrachtgever. Ik
kreeg er meteen pijn van in mijn
buik. Ik had geen zin om mensen
weg te bonjouren vanwege hun
uiterlijk. Maar nog belangrijker: ik
wilde niet meewerken aan het on
realistische schoonheidsideaal dat
in de media wordt geschapen,
waardoor jonge meiden en jon
gens depressief raken of een eet
stoornis krijgen. Na een nachtje
woelen, besloot ik te weigeren.
Het was de week van de gewe
tensbezwaren. ,,Ik kan het beleid
niet meer rijmen met mijn ver
stand en mijn geweten'', schreef
de ontslagen staatssecretaris Mona
Keijzer over de nieuwste corona
maatregelen. Artiesten zegden
hun optredens af vanwege de ver
plichte coronapas. Restaurant
Waku Waku moest sluiten, omdat
de eigenaren ongevaccineerden
niet de toegang wilden weigeren.
En dan was er nog de Vughtse
wijkagent Pim Vos, die in een
viraal LinkedIn-bericht zijn frus
tratie over de sluiting van het res
taurant uitte. ,,Ik weet niet wat ik
'mag' zeggen in mijn rol binnen de
politie, maar alles in mij
schreeuwt DIT NIET.''
Voor de wijkagent is er goed
nieuws. Je mag als werknemer
werk weigeren dat niet strookt
met je geweten. Een gewetensbe
zwaar is een bezwaar dat iemand
maakt op religieuze, morele of
ethische gronden, verklaart het
UWV op zijn website. Ik conclu
deer hieruit dat Pim het mag ver
tikken om een restaurant te slui
ten dat geen QR-codes wil scan
nen. Net als de verpleegster die
geen mannen wil wassen vanwege
haar geloof of de vegetariër die
niet op vleesafdeling in de super
markt wil staan.
De werkgever moet vervolgens
kijken of een collega de taak kan
overnemen of dat de werknemer
overgeplaatst moet worden. Als
Pim vasthoudt aan zijn principes,
riskeert hij dus wel dat zijn baas
hem wegpromoveert naar een
kantoorbaantje.
Zelfstandigen met gewetenswroe
ging hebben vaak geen collega die
hen kan vervangen en moeten dus
creatiever zijn. De eigenaar van
een tabakszaak die in gewetens
nood raakt, zou zijn winkel theo
retisch nog kunnen omdopen tot
stomerij of drogist, maar de vraag
is of dat een succes wordt. Voor
ondernemers betekent een princi
piële opstelling vaker geen brood
op de plank. Door de invoering
van de coronapas voelen sommige
artiesten, ondernemers in de ho
reca en evenementenorganisato
ren zich voor een nieuw moreel
dilemma gesteld. Voor degenen
die gewetenswroeging voelen, is
de enige uitweg dat ze hun zaak
moeten sluiten.
De eigenaren van Waku Waku
en zanger Douwe Bob kregen deze
week veel bagger over zich heen.
Hun opstelling zou aso zijn ten
opzichte van hun crew, ze zouden
Door de invoering
van de coronapas
staan sommigen
voor een nieuw
moreel dilemma
tweedeling zaaien en ze moesten
zich ook nog eens verantwoorden
voor alle andere momenten
waarop ze minder principieel wa
ren geweest. Waarom was Douwe
Bob niet eerder in actie gekomen
tegen dure concertkaartjes, ra
cisme en al het andere onrecht in
de wereld? Alsof aan het recht op
gewetenswroeging allerlei voor
waarden zijn verbonden.
Voor mij liep mijn werkweige-
ring goed af. De opdrachtgever
deelde mijn bezwaren niet, maar
respecteerde mijn gevoelens. Het
artikel ging alsnog door. Maar dan
zonder foto's van de geïnterview
den.
Hal Trust
Wereldhave
ING
ABN Amro
In coronatijd zijn weinig medewerkers vrijwillig
geswitcht van baan. Met het aantrekken van de
economie en de krapte op de arbeidsmarkt
komt daar verandering in, voorspellen experts.
,,En als mensen in beweging komen, dan wordt
het kermis op de arbeidsmarkt."
In Amerika raken ze er niet
over uitgepraat: de uitstroom
van personeel. The Great Re
signation wordt het genoemd.
Volgens het Amerikaanse mi
nisterie van Arbeid hebben in de
maanden april, mei en juni in to
taal 11,5 miljoen werknemers hun
baan opgezegd, een record. Ook
het aantal vacatures bereikte met
ruim 10 miljoen een record.
Sommigen zijn vertrokken van
wege de pensioengerechtigde leef
tijd, anderen vonden een nieuwe
baan, zijn voor zichzelf begonnen
of hebben zich tijdelijk van de ar
beidsmarkt teruggetrokken. Co
rona lijkt er mede debet aan. Zo
zou de vaccinatieverplichting een
rol spelen, maar ook de hoge werk
druk en de eis van werkgevers
dat mensen terugkeren naar kan
toor.
In Amerika is de situatie extreem,
maar volgens een onderzoek van
Microsoft kunnen bedrijven in an
dere landen zich opmaken voor
een hoog personeelsverloop. In
een onderzoek onder ruim 30.000
medewerkers wereldwijd zei ruim
40 procent te overwegen om bin
nen een jaar ontslag te nemen.
In Nederland was hier in coro-
natijd weinig van te merken. Be
halve de medewerkers die noodge
dwongen een van de door corona
getroffen sectoren verlieten, zijn
weinig werknemers vrijwillig van
baan geswitcht, blijkt uit cijfers
van het Centraal Bureau voor de
Statistiek.
,,Nee, we zien juist extreem veel
inactiviteit op de arbeidsmarkt'',
vult Geert-Jan Waasdorp van In
telligence Group aan. In de twintig
jaar dat zijn bedrijf gegevens bij
houdt, heeft het niet eerder zo
weinig aanbod van personeel ge
zien en was de vraag naar perso-
In de winkel van ruim 500 vier
kante meter komen klanten straks
geen (zelfscan)kassa meer tegen
dankzij een speciale app en senso
ren die registreren welke artikelen
in het winkelwagentje worden ge
legd. Volgens Aldi maakt het sys
teem geen gebruik van gezichtsher
kenning, of scans van ogen of vin
gerafdrukken. Ook het gebruik van
andere biometrische kenmerken
wordt vanwege de privacy niet toe
gestaan. De technologie komt van
het Israëlische bedrijfTrigo Vision.
Een andere klant van Trigo is de
Britse supermarktketen Tesco.
Jan Oostvogels, baas van Aldi Ne
derland, meldt vereerd te zijn met
de keus van het Europese hoofd
kantoor voor Nederland. ,,De hoge
digitaliseringsgraad van Nederland
maakt dat we ervan overtuigd zijn
hier het juiste klimaat te hebben
om nieuwe technologieën als deze
te testen.''
ZATERDAG 2 OKTOBER 2021 GO
Y @IvandenBerg
c Reageren? economie@ad.nl
Irene van den Berg is journalist
en columnist, gespecialiseerd
in financiële psychologie.
Zij probeert ons economische
gedrag te verklaren.
O
Investerings
fonds gaat
cashen met
beursgang
Coolblue.
UK
Vastgoed
belegger
verkocht vier
winkelcentra.
UK
Beleggers
vinden plan
inkoop eigen
aandelen
te mager.
Aandeel noteert
ex-dividend.
o
Personeel
op punt in
beweging
te komen
Natasja de Groot
Rotterdam
UTRECHT
Aldi opent begin 2022 een
kassaloze supermarkt in hartje
Utrecht. De discounter ver
bouwt de winkel tot technologi
sche proeftuin waarbij de bood
schappen automatisch worden
afgerekend.
- Sanne Schelfaut
