Bemoei je er niet
mee, denk ik dan,
nu even niet, ik
ben onderweg
naar mijn werk
EEN OUD-COLLEGA WIENS VROUW hetzelfde lot
had getroffen suggereerde dat ik updates per mail
zou rondsturen. Het is volgens hem ondoenlijk
iedereen apart op de hoogte te houden en je vergeet
op enig moment wie je wat hebt verteld. Bovendien
wil ik mezelf en anderen niet gijzelen in een gesprek
over mijn gezondheid. Maar na een paar van die
updates 'de uitslag komt vrijdag', 'ik word woensdag
al geopereerd', 'helaas zijn er kankercellen in de
schildwachtklier aangetroffen' kreeg ik er genoeg
van. Ondertussen was ik al aan het schrijven, korte
stukjes, bespiegelingen en observaties over de
nieuwe wereld waarin ik was getorpedeerd. Die
ging ik rondsturen.
Ik raakte vanaf het begin gefascineerd door de
codes en de cultuur van de ziekenhuiszorg in het
OLVG en het Antoni van Leeuwenhoek en daar
schreef ik over. De samenwerking, het taalgebruik.
Het streven naar perfectie waarvan ik getuige en
object werd. Het oog voor detail in alle beslissingen,
alle communicatie, alle behandelingen. Zo snel
mogelijk mits zo zorgvuldig mogelijk, medici als
motorrijders. Maar ik schreef ook een vierluik over
de reactie van onze 16-jarige dochter. Een eenakter
over de bestraling met een dialoog tussen de cone
beam scan en het bestralingsapparaat. En over het
schakelen tussen de gezonde wereld, waar je leeft in
de illusie van controle, en het parallelle universum
van ziekte.
IN HET ANTONI VAN LEEUWENHOEK (zonder
-huis of -ziekenhuis) komt niemand voor een
bevalling of een meniscusoperatie. Veel mensen
zijn met z'n tweeën. In de brede gang achter de
entree en bij de restauratie kijkt men elkaar op
een andere manier aan dan in het OLVG. Licht
besmuikt, vluchtig. Je maakt hier desnoods kort
oogcontact, maar richt je blik bij voorkeur naar
de grond of op een van de vele kunstvoorwerpen.
Gedurende enkele weken worden op de poli Radio
therapie elke werkdag en een incidentele zaterdag
mijn borst en 'breed okselveld' bestraald. Ik draai
de deur van de kleedruimte op slot en laat in weer
wil van de waarschuwing op de muur al mijn waar
devolle spullen achter. Het is een eindje lopen door
een lange gang naar de bestralingsruimte. 'Eigenlijk
is het hier een bunker,' licht de radiotherapeutisch
laborante toe. De control room waar zij en haar
collega de apparatuur bedienen bevindt zich vlakbij
de uitgang. Ook mijn man moet daar gaan zitten.
'Deze betonnen muur is heel dik. Dat is om ons te
beschermen. Straling komt niet de hoek om.'
Over mijn ontblote bovenlijf draag ik de groene
kimono van mijn vriendin Bo. Bij haar werd een
jaar eerder borstkanker ontdekt in het bevolkings
onderzoek. 'Het is een doorgeeftimono,' zei ze
vrolijk toen ze hem kwam brengen. Inmiddels heeft
deze kimono vier vrouwen gesierd, in dezelfde soort
gangen, langs dezelfde dikke muren, verluchtigd
met dichtregels of geruststellende natuurfoto's.
jonge. Ik revalideer met eind-twintigers die in
plaats van te daten of te feesten op de roeimachine
zitten te vloeken over hun opvliegers door de
hormoonmedicatie. Borstkanker is vaak goed te
behandelen, mits je er snel bij bent. Vrouwen moeten
een paar keer per jaar zelf hun borsten controleren
om iets verdachts te leren herkennen. De huisarts
of YouTube kan je uitleggen hoe. Deze maand is
het borstkankermaand. Als de borstkankermaand
bijdraagt aan de tijdige opsporing van beginnende
tumoren is dat pure winst. Aan de andere kant voel
Er staat een smalle tafel van zwarte glasplaat.
Los daarop ligt een uit onbarmhartig materiaal
vervaardigde halve brancard. Die is helemaal op
mijn postuur ingesteld, compleet met steunen
voor hoofd, armen, schouders en billen. Mijn
armen leg ik op commando boven mijn hoofd.
Vanaf dat moment mag ik niet meer praten en lig
ik stil. Groene laserstralen uit de muur verschijnen
op mijn romp. Zonder enige weerstand of hulp te
bieden laat ik me precies op het juiste kruispunt
van die stralen en de tattoos duwen. De tafel wordt
in hoogte- en lengterichting afgesteld. De scan,
het bestralingsapparaat met zijn stuurwiel en
vizier en de platen die de straling opvangen vormen
als het ware een zonnestelsel dat om de recht
hoekige planeet van de tafel zal draaien. Er wordt
droog geoefend om veilig te stellen dat mijn elle
bogen niet vermorzeld worden in deze draaikolk.
Dan verlaat iedereen de ruimte, de gang weer door,
de hoek om. 'Tot zo,' wordt er gezegd maar ik zeg
niets terug. Zelfs dat kan een minimale verplaat
sing veroorzaken.
Uit: U mag even plaatsnemen
VEEL VROUWEN KRIJGEN BORSTKANKER, ook
