Oppositie
fileert de
'nieuwe'
coalitie
5
Kaag had kunnen
zeggen: En de zes
dan? Maar ze liet het
gewoon lopen
CDA en CU net zo goed aan
'echte' onderhandelingen voor
een meerderheidskabinet begin
nen. ,,Toen Remkes dat zei, keek
Sigrid naar het plafond", aldus
een aanwezige. Een andere partij
leider: ,,Ze had kunnen zeggen:
En de zes dan? Maar ze liet het ge
woon lopen. Ze nam een andere
afslag."
PvdA en GroenLinks verlieten
het pand zwaar teleurgesteld.
Want het was toch Kaag die
'nieuw leiderschap' had gepre
dikt?! Die de oude coalitie met
een 'roestige auto' had vergele
ken, omdat er 'te weinig voort
gang' was geboekt. En die Rutte
een gebrek aan 'medemenselijk
heid' en 'betrouwbaarheid' had
verweten?
Waarom de omslag ineens?
Misschien was het precies wat
Kaag gisteren in een toelichting
zei. En kon ze, in het landsbelang,
de boel niet langer ophouden.
,,De keuze waar D66 nu voor staat
is: opnieuw verkiezingen óf in
houdelijk onderhandelen met
VVD, CDA en de Christenunie.
D66 verkiest onderhandelingen
boven nieuwe verkiezingen omdat
de samenleving daar recht op
heeft", sprak ze in een verklaring
voor de draaiende tv-camera's.
Vanuit GroenLinks en PvdA
klinkt bitter dat Kaag 'gewoon als
eerste met haar ogen heeft geknip
perd'. Aan de tafel, met alle negen
fractieleiders erbij, had Kaag er ook
geen geheim van gemaakt dat deze
uitkomst een domper was. ,,Dit is
wel een nederlaag voor D66'', gaf ze
toe.
REACTIES
REACTIES
Zes maanden vol impasses heeft
het speelveld op het Binnenhof am
per veranderd. Als de komende ka
binetsonderhandelingen slagen,
staan straks precies dezelfde par
tijen op het bordes als in 2017.
De partijen die het nakijken heb
ben bij de formatie, maakten giste
ren gehakt van de beoogde 'ver
nieuwing'. ,,Zo verandert er niets'',
zei PvdA-leider Lilianne Ploumen.
,,Dat nu onderhandelingen begin
nen over een doorstart is pijnlijk
voor iedereen die het anders wil."
PvdA en GroenLinks leken lange
tijd in de race voor coalitiedeel
name, maar deze week sneuvelde
de variant waarin zij meededen.
Dat leidde tot chagrijn bij het linkse
duo. GroenLinks-leider Jesse Kla
ver vindt dat Nederland 'verande
ring nodig heeft': ,,Dit kabinet heeft
de wooncrisis, de klimaatcrisis en
de ongelijkheid niet opgelost.
Waarom zou dat bij een voortzet
ting van deze coalitie anders zijn?"
Volgens de SP 'veroorzaakte de
oude coalitie juist de problemen'.
Partijleider Lilian Marijnissen wijst
daarbij op het toeslagenschandaal.
,,Hoe kunnen de veroorzakers van
die problemen de oplossing zijn?
De overheid die mensen ziet als po
tentiële fraudeurs. De rechtsstaat is
er niet voor hen."
PVV-leider Geert Wilders stelt
dat D66-leider Kaag de kiezer 'in
het gezicht spuugt'. ,,Weer met het
zelfde wanbeleid en dezelfde leuge
naars en faalhazen als tot nu toe:
Rutte en Kaag.''
Uitleggen
Waarschijnlijk debatteert de Ka
mer volgende week over de door
braak. Vooral Kaag heeft dan wat uit
te leggen. Zij voerde campagne met
de slogan 'nieuw leiderschap' als al
ternatief voor de koers van Rutte.
Ze wees lange tijd de ChristenUnie
af als coalitiegenoot. Nu kan dat
plots wel.
Overigens staat allesbehalve vast
dat deze poging om een kabinet te
vormen, slaagt. Inhoudelijk zijn er
grote kloven te overbruggen. Hoe
wel informateur Remkes sugge
reerde dat de medisch-ethische
kwesties 'aan de Kamer zijn', ont
kende CU-leider Segers dat daar
een afspraak over ligt. ,,Ik ga niet
onderhandelen, dat doe je aan tafel.
Als je vooraf zegt: we laten alles aan
de vrije krachten over, dan is dat
heel wankel."
De doorbraak brengt de formatie
op een bijzonder punt. Na een half
jaar lijkt alles terug bij af met een
coalitie die niet afwijkt van de hui
dige. Al zijn de machtsverhoudin
gen licht verschoven: het CDA le
verde 5 zetels in, D66 won er juist 5.
dat er verder wordt onderhandeld met VVD, CDA en CU. foto robin utrecht
GO VRIJDAG 1 OKTOBER 2021
van de tennisbaan
- Een partijleider
Frank Jansen uit Wij-
chen, door het CBS uit
geroepen tot 'dé gemid
delde Nederlander'
,,Ik wil niet zeggen dat ik
argwanend naar de afgelo
pen maanden heb geke
ken. Maar dit getuigt van
weinig professionaliteit.
Partijen zijn het algemeen
belang uit het oog verlo
ren, namelijk: regeren van
het land. In plaats daarvan
hielden ze zich bezig met
politieke schouwspelletjes.
Niemand wilde haantje de
voorste zijn of ruimden
kend. Dan was de formatie
misschien een stuk sneller
gegaan. Als premier zou ik
ook niet hebben aange
stuurd op nieuwe verkie
zingen. Een groot deel van
de kiezers zou van stem
veranderd zijn. Kennelijk
wordt onder druk alles
vloeibaar.''
G Sigrid Kaag
biedt haar ont
slag aan als
minister.
Dennis van Veen, busi
ness development ma
nager uit Almere
,,Dit kabinet was demissio
nair omdat het was
afgetreden vanwege de
toeslagenaffaire. Remkes
bagatelliseerde dat op de
persconferentie door te
zeggen dat het niet alleen
aan dit kabinet lag. Dat
klopt ook, maar de hoofd
persoon - Rutte - was in
drie opeenvolgende
kabinetten wel dezelfde.
Het kabinet beloofde be
stuurlijke vernieuwing. Dat
ze dan na ruim zes maan
den onderhandelen
doodleuk verder gaan, is
clownesk, een theater
stukje. En een harde klap
in het gezicht van de ou
ders uit de toeslagenaf
faire, voor wie nog steeds
geen begin van een oplos
sing is. Er is in de afgelo
pen maanden een hoop
gebeurd, maar te weinig
gedaan. Partijen zijn alleen
bezig geweest om te zor
gen dat ze er goed op blij
ven staan.''
Het kabinet in wording belooft
een open bestuurscultuur en
meer macht voor de Tweede
Kamer. De oppositie is op
voorhand zeer sceptisch.
Niels Klaassen
Den Haag
