Vulkaan op
La Palma
is geen
explosief
exemplaar
Haags raadslid zou het 'gemunt hebben op Mark Rutte'
11
ACHTERGROND
WAAROM DE UITBARSTING OP LA PALMA ONS MINDER RAAKT DAN DESTIJDS DIE IN IJSLAND
De vulkaanuitbarsting op La Palma is een ramp
voor omwonenden, maar in tegenstelling tot
eerdere erupties, zoals op IJsland, merken wij
er weinig van. Hoe komt dat?
Het kan erger.
Vulkaanuit
barstingen in
Siberië veroor
zaakten 252
miljoen jaar geleden de
grootste uitstervingsgolf
ooit. 70 procent van het le
ven op land en bijna al het
leven in de zee verdween.
Over een periode van
60.000 jaar. Het herstel
duurde miljoenen jaren.
Onderzoekers publiceer
den hierover deze maand
in het wetenschappelijke
tijdschrift PNAS. Vanuit Si
berië werd destijds zo veel
CO2 de atmosfeer in gebla
zen dat de gemiddelde
temperatuur op aarde steeg
van 25 naar 40 graden.
Dan hebben we meteen
de allerheftigste eruptie
gehad. Er zijn in onze tijd
zo'n zestig vulkaanuitbar
stingen per jaar en slechts
een enkele keer hebben ze
gevolgen voor mensen ver
der weg. Zo legde een uit
barsting in 2010 op IJsland
het vliegverkeer in veertig
landen dagenlang plat. Op
La Palma is de luchthaven
alweer heropend. De uit
barsting is voor het eiland
een ramp en kostte toeris
ten hun vakantie. Maar
verder?
De ene vulkaan is de an
dere niet. Om het simpel te
houden zal geochemicus
Pieter Vroon van de Vrije
Universiteit in Amsterdam
niet alle soorten vulkanen
opsommen, maar het ver
schil tussen lavavulka-
nisme en explosief vulka
nisme moeten we in dit
verband wel weten. Bij
beide soorten komt gloei
end heet materiaal uit het
binnenste van de aarde
naar boven. Soms ontsnap
pen gassen al vroeg en
vormt zich vooral lava. Bij
de tweede vorm wordt
vrijwel al het aardse mate
riaal de lucht in geslingerd
en verpulverd. La Palma is
een zogeheten hotspotvul
kaan, daar komt voor 95
procent lava vrij. De uit
barstingen die tot ver weg
hinder veroorzaken, zijn
van de explosieve soort.
Wat hebben die zoal op
hun kerfstok, naast ramp
spoed voor de direct om
wonenden? Temperatuur
verandering. Het bekend
ste geval is 1816. Toen was
er wereldwijd een 'jaar
zonder zomer'. Het jaar
daarvoor was in Indonesië
de Tambora uitgebarsten,
en de as bleef hoog in de
atmosfeer hangen. Er werd
zo veel zonlicht tegenge
houden dat er misoogsten
en hongersnood kwamen.
In veel mildere vorm her
haalde dit fenomeen zich
dertig jaar geleden nog, in
1991, toen vulkaanstof uit
de Pinatubo in de Filipij-
nen ervoor zorgde dat de
wereld maandenlang een
halve graad koeler was.
Verstoring van het vlieg
verkeer komt vaker voor. In
Nederland herinneren we
ons 2010, de uitbarsting
van de Eyjafjallajökull op
IJsland. ,,De aswolk bleef
toen hangen op 10 kilome
ter, vlieghoogte", vertelt
Vroon. Denk vooral niet
aan de as van een vuurtje.
,,Het zijn echte glasscherf
jes, geen mooie zandkor
rels. Zodra een vliegtuig
motor die naar binnen
zuigt, smelten ze en kleven
ze overal aan vast.''
Dat laatste weten we
dankzij de piloten van
KLM-vlucht 867, op 15 de
cember 1989 van Schiphol
naar Japan. Boven Alaska
dachten zij dwars door een
aswolk heen te kunnen
vliegen. Alle vier de moto
ren vielen uit, het toestel
zakte kilometers naar be
neden en de piloten wisten
ternauwernood twee mo
toren weer aan de praat te
krijgen. Sindsdien wordt
het vliegverkeer bij aswol-
ken omgeleid of stilgelegd.
En de as van La Palma?
Dat is er dus niet zo veel. In
de nacht van zondag op
maandag heeft het RIVM
wel een heel lichte verho
ging van de zwaveldioxide
in onze lucht gemeten,
maar helemaal niets om je
zorgen over te maken, liet
het instituut weten.
Arnoud van Doorn liep afgelopen
zondagochtend door Den Haag, in
een buurt waar Rutte op dat
moment ook was. Vanwege de aan
wezigheid van de demissionair pre
mier waren er beveiligers aanwezig.
Hun oog viel op de Haagse politi
cus, die volgens hen 'verdacht ge
drag vertoonde'. Daarop werd hij
aangesproken en aangehouden, op
verdenking van het voorbereiden
van een moordpoging met als mo-
gelijk doelwit Mark Rutte. Van
Doorn zat een nacht vast en werd
maandagmiddag na een politie
verhoor heengezonden.
Volgens zijn advocaat Anis Bou-
manjal is de aanhouding van Van
Doorn, fractievoorzitter van de
Haagse Partij van de Eenheid, een
voorbeeld van 'een doorgeschoten
kramp'. ,,Dit is een voorbeeld van
regeren vanuit angst. De wetten die
gelden voor het aanhouden van
burgers worden dan, zo geeft deze
zaak aan, niet voldoende serieus ge
nomen. Er was geen redelijk ver
moeden van schuld en om die re
den had men mijn cliënt niet mo
gen aanhouden. Dat het hier gaat
om Rutte, maakt het niet anders.
Ook dan - ofbeter gezegd: juist dan
- dient de wet te worden gerespec
teerd."
Het OM in Den Haag bevestigt de
aanhouding en het heenzenden
van Van Doorn via een woordvoer-
Dit is een voorbeeld
van regeren vanuit
angst. Er was geen
redelijk vermoeden
van schuld
der. ,,Het onderzoek loopt op dit
moment nog."
Van Doorn zelf zegt dat hij op
weg was naar het huis van zijn
moeder om haar kat te verzorgen.
Het verdachte gedrag bestond er
volgens hem alleen maar uit dat hij
in de buurt van Rutte was. Hij zegt
er bijna dagelijks te komen. 'Aange
houden omdat ik toevallig naar de
zelfde sportschool ga als de minis
ter-president. Na kort verhoor zon
der enige uitleg weer naar huis
gestuurd. 'Sorry, foutje bedankt'.
Maar zo werkt dat niet', schrijft het
raadslid op Twitter. 'Dit krijgt nog
een staartje, fikse klacht en eis
schadevergoeding in de maak.'
- Yelle Tieleman
GO WOENSDAG 29 SEPTEMBER 2021
Een zwaveldioxide-houdende
aswolk dreef afgelopen zaterdag
op zondag over Nederland.
La Palma
290921 Bron: Copernicus
Hans Nijenhuis
Rotterdam
Vulkaanas op La Palma.
Foto boven: een auto in El
Paso. Onder: op straat in
Santa Cruz de la Palma.
FOTO'S REUTERS, GETTY IMAGES
DEN HAAG
De politie heeft zondag het
Haagse raadslid Arnoud van
Doorn aangehouden, maar de
volgende dag weer vrijgelaten.
Hij werd verdacht van 'een
moordpoging' op Mark Rutte.
Het Haagse raadslid Arnoud
van Doorn. foto arnaud roelofsz
- Anis Boumanjal,
advocaat
