Dialecten bin aarg leutig
II
4
NIEUW ALBUM DOUWE EISENGA
Bijna alle stukken
op Open, het
nieuwe album van
Douwe Eisenga,
zijn ontstaan tijdens
de coronaperiode.
Dat hoor je terug.
Streektaal
f r zitten twee kanten
aan mijn muziek',
zegt de Middel
burgse componist
I en pianist Douwe
Eisenga. „Ik kan enorm de groove
opzoeken en er een ritmisch feest
van maken, maar ik kan ook de in
getogen, lyrische kant opgaan. Dit
nieuwe album is over het alge
meen die ingetogen Douwe."
Dat heeft onmiskenbaar te ma
ken met de omstandigheden. Hij
schreef de meeste nummers tij
dens de lockdowntijd. „Ook al ben
ik als componist enorm down to
earth, toch had die stille tijd -
waarin we als gezin voornamelijk
onder elkaar waren - invloed op
mijn muziek."
De negen pianostukken op Open
kenmerken zich vooral door ver
stilling en verdieping, het resultaat
van een noodgedwongen pas op de
plaats. „Eerlijk gezegd heb ik stie
kem ook genoten van die tijd",
zegt hij. „Door het wegvallen van
allerlei verplichtingen kon ik heer
lijk thuis knutselen aan mijn mu
ziek."
Meer één geheel
De 59-jarige Eisenga
componeert al meer dan
dertig jaar, maar mani
festeert zich de laatste
jaren ook als uitvoe
rend muzikant op
de piano. In 2019
verscheen zijn
In mien joenge jaeren zat ik op 'n
laehere schole in Nijmegen. Daer
è'k 't Nimweegs stadsdialect ge
leerd. Ik zou 't noe nie mi kunne
spreke, daevó bin'k 3 te lank weg uut
de stad, m3 toe ao ik d'r vee plezier
an. Op de kweekschole schreef ik aol-
tied stikjes in de schoolkrante. D'r
zaete op die schole eêl vee kweke-
liengen die van varre wegt kwaeme
in dust zaalfs op 'n internaet zaete
wat of bie de schole oórde. Die konde
de stikjes nauwelijks leze, m3 ze
wilde ze wè graeg oóre, want dae
wiere de leraeren in besproke. De le-
raeren vonde ze zaalf ok leutig in
dust most ik ze aoltied voóleze in de
klasse. Mien ouwers kwaeme uut de
uut'oeken van Nederland. Mien vao-
der uut Midden-Beemster, die ao aol-
tied 't dialect van Noord-Holland ge-
sproke, 't West-Fries. As 'n mit Sin-
terklaos 'n pakje most opemaeke
vroeg 'n om de 'skaer, de schaar. Mien
moeder kwam uut de Achterhoek in
kon dust goed Achter'oeks spreke.
Die zei noóit gele pruimen, m3 eier-
proem'n.
Leutig
Noe spraeke m'n tuus aomè Neder
lands, m3 as t'r femielje uut Midden-
Beemster of uut Eibergen kwam wier
d'r aneêns volop dialect esproke. Ik
vond dat prachtig. Ik dienke dat toe
de liefde vó de dialecten bie mien be-
honne is. Want dialecten bin aarg
leutig as je d'r oren vó eit. D'r zit vee
leutigs in. 't Woordenboek der
Zeêuwse Dialecten is dan ok 'n
onuutputtelijke bron. Op Renisse è'k
vee mit ouwere maansen gesproke.
Jannekee baalde mien zaalfs op as ze
wi op 'n woord was gekomme wae-
van ze docht d3'k 't nog nie wist. Ze
ao eêle ver'aelen, ik oefde m3 te luus-
teren in te schrieven.
Lummieren
Dat was nie enkelt bie Jannekee, m3
ok bie groenteman Piet, die ok nie
om 'n woordje verlehe was. Laeter
kwam Wim, 'n ouwe mosselvisser op
't durp wone in die kon wi eêl aore
uutdrukkiengen gebruke as d'aore
maansen. Ze deeje bevobbeld aoltied
uutvaere as 't 'n bitje licht wier, ze
deeje uutvaere mit lummieren. (van
't Franse woord lumière:licht). 't Is
rauw-weer-ebbetje wier ezeid as t'r
eêl aarg laeg waeter was, dan kwam
er sturm. Toe dat ik gordelroos kreeg
zeid'n: je mot waeter van de vloed
aele, dat aalpt.
Schoenverkoaper
Jannekee ao wi aore uutdrukkiengen,
want die ao de aarmoei ezie in 't
durp. De maansen konde zwart van
de zurhen zie. Ze deeje dikkels d'and
op 'n leehe plekke laahe. Bie Jannekee
tuus kwam aalke weke 'n schoenver
koaper 'n bedragje aele om te spaeren
vó nieuwe schoenen. Die man wist
wè: 't sop van de negosie is beter as 't
vet van d'n arbeid. Zó dee je praete
naer 't beroep wat of je ao in op aalk
eiland was 't 'n bitje anders.
Eerlijk
gezegd heb ik
stiekem ook
genoten van de
lockdowntijd
ging maken die ik zelf mooi vond,
begonnen mensen onmiddellijk te
spreken over een eigen muzikale
handtekening, over vintage Ei
senga. Dat heeft met authenticiteit
te maken, het dicht bij jezelf blij
ven."
Intense gesprekken
De lockdown bracht voor hem
veel lange, intense gesprekken met
zich mee, zowel in het eigen gezin
als met vrienden. De rust zorgde
ervoor dat er meer en beter naar
elkaar werd geluisterd, vermoedt
hij. Daar heeft ook de titel van het
nieuwe album, Open, mee te ma
ken. Eisenga pleit voor een open
oor. „Je moet luisteren zonder
meteen een oordeel te geven. Als
ik mensen tekeer zie gaan op soci
ale media, dan denk ik: hou ermee
op, ga niet mee in welles-nietes-
discussies en maak elkaar niet be
lachelijk. Als je niet wil dat er op
internet zo wordt gescholden,
moet je er zelf ook niet mee begin
nen. Het is belangrijk om altijd
een open geest te houden, niet al
leen voor muziek, maar ook voor
meningen."
eerste soloalbum, For Mattia. ,,Van
anderen hoor ik dat Open meer als
één geheel klinkt dan het vorige
pianoalbum. Men vindt dat je kunt
horen dat het in een ge
comprimeerde, speci
fieke periode is
ontstaan, waar
door de stukken
beter op elkaar
aansluiten. Ik
denk wel dat
het waar is." Tegelijkertijd blijft
zijn muziek heel herkenbaar. ,,Op
het conser
vatorium
krijg je
het gevoel dat je iets nieuws móet
verzinnen, dat je echt iets aan de
muziekgeschiedenis moet toevoe
gen. Dat is fnuikend. Gaandeweg
ben ik erachter gekomen dat het
woord originaliteit te maken
heeft met origine, met je ei
gen muzikale bron. Toen
ik dat hollen naar de ho
rizon van vernieuwing
achterwege liet en al
leen de dingen
dinsdag 28 september 2021
GO
Niet meer hollen naar de horizon
Rolf Bosboom
Middelburg
Henk Blom
In deze rubriek
belichten we
wekelijks een
Zeeuws dialect.
Deze keer een
verhaal van Henk
Blom in het
Schouws.
-Douwe Eisenga
Het album Open is dit jaar on
derdeel van de campagne Aan
genaam Klassiek, die vorige
week is begonnen. Zaterdag 9
oktober (20.30 uur) geeft Ei
senga een concert in de Grote
Kerk in Veere, waar hij het com
plete album speelt.
Componist Douwe Eisenga:
„Het is belangrijk om altijd een
open geest te houden, niet
alleen voor muziek, maar
ook voor meningen."
FOTO KEES DEKROO
