r
wi|v:P
m ,f
8
Een van de kleinste stembureaus van Duitsland staat pal
over de grens bij Groesbeek. In Grafwegen brachten zo'n
twintig mensen gisteren hun stem uit. ,,Ik weet niet of ik
Merkel ga missen."
VERKIEZINGEN DUITSLAND
acht even,
zegt Hubert
Zillig. Hij
belt naar het
stembureau
in het nabu
rige Kra-
nenburg. Het is twaalf uur 's mid
dags, de zon schijnt, en buiten
wemelt het van de wielrenners.
,,Hallo, Zillig hier. Ik wil even
doorgeven hoeveel mensen er tot nu
toe hebben gestemd in Grafwe-
gen.",,Zeg het maar!",,Zes.",,Oké.
Alles klar."
Wie ook de Duitse verkiezingen
mag winnen: het verschil zal in Graf
wegen niet gemaakt worden. Het ge
hucht, op een steenworp van Groes-
beek, telt tachtig inwoners, en slechts
een kleine dertig van hen zijn Duits.
De rest komt uit Nederland. Zillig
woont hier al zijn hele leven, en is
'Ortsvorsteher'. Dat betekent eigenlijk
dat hij degene is naar wie de mensen
kijken als er wat moet gebeuren.
Dat Grafwegen een eigen stembu
reau heeft (het kleinste van heel
Noordrijn-Westfalen) is voor een be
langrijk deel aan Zillig te danken.
Alle stembureaumedewerkers zijn
door de 59-jarige luchthavenmede
werker geregeld. ,,Ik heb een vast
groepje van zes tot acht mensen die
ik elke keer vraag. Moet dat nou al
weer, vragen ze dan. Maar uiteinde
lijk komen ze allemaal. Je zit gezellig
de hele dag bij elkaar, kunt lekker
quatschen (kwebbelen)."
Maar liefst zeven verkiezingspos
ters hangen er voor het gebouwtje,
dat hooguit twintig vierkante meter
telt: drie van de liberale FDP, twee
van de CDU van Merkel en twee van
de SPD, de favoriet vandaag. Voor ie
dere vier stemgerechtigden in Graf
wegen hangt er dus één poster. Elk
uur brengen zo'n twee dorpsbewo
ners hun stem uit. Niemand hoeft
'Ik ken
iedereen hier,
de meesten al
mijn hele
leven. Maar ik
weet van
niemand wat
hij stemt'
zijn paspoort te laten zien. Want ja,
wie gaat zijn buurman nou om legiti
matie vragen?
Het bescheiden decor ten spijt: er
staat nogal wat op het spel, vandaag.
Na zestien jaar krijgt Duitsland een
nieuwe regeringsleider. Mutti Mer
kel, jarenlang een baken van rust en
degelijkheid, gaat van haar vrije tijd
genieten.
In Grafwegen vinden ze dat een
goede zaak. Het wordt tijd voor iets
nieuws, zegt de buurvrouw van Zil
lig, terwijl ze bij het tuinhek haar
twee honden in bedwang probeert te
houden. Zestien jaar is lang genoeg,
zegt een oudere, wat norse man, die
tegenover het stemlokaal woont. Een
nieuw gezicht, prima.
Wie dat nieuwe gezicht moet wor
den? Al zouden de inwoners het we
ten, ze gaan het je niet vertellen. De
vraag op wie ze stemmen, leidt tot
nauwelijks verholen ergernis. Zoiets
vraag je niet aan een Duitser, vertelt
Zillig later. ,,Ik ken iedereen hier, de
meesten al mijn hele leven. Maar ik
weet van niemand wat hij stemt."
Ook hij laat zich niet in de kaart
kijken, hoewel hij sinds jaar en dag
lid is van de SPD. Zillig vindt het een
spannende dag. ,,Ik weet niet of ik
Merkel ga missen. Dat kan ik over een
tijdje pas zeggen. Zeker is dat er een
onbekende tijd aanbreekt. Het zal mij
benieuwen. Ik denk dat veel kiezers
uiteindelijk toch weer voor de CDU
gaan kiezen."
Steeds minder Duits
Of het voor Grafwegen veel uit
maakt? Neuh. Als ze hier dan toch
iets merken van alle planmakerij in
Berlijn, zijn het de gevolgen van de
Energiewende, een mede door Merkel
ingezette switch van kern- naar
groene energie. Jarenlang dreigden in
het naburige Reichswald torenhoge
windmolens te verrijzen. Het werd
ternauwernood voorkomen, maar
bewoners zijn bang dat de plannen
opnieuw uit de kast worden gehaald.
De eerlijkheid gebiedt ook te zeggen
dat Grafwegen steeds minder Duits
wordt. Elk huis dat te koop staat, gaat
van Duitse in Nederlandse handen
over, zegt Zillig. Zelfs hij, de kurk
waar Grafwegen op drijft, heeft sinds
kort een bord in de tuin staan.
,,De ziel van het dorp verdwijnt.
Nederlanders zijn minder betrokken.
Als ik vrijwilligers zoek voor de ge
meenteraadsverkiezingen, steken ze
hun vinger niet op, terwijl ze daar
wel aan mogen meedoen. Voor Ne
derlanders is het hier prachtig wo
nen, dat snap ik wel. Midden in de
natuur, ontzettend veel ruimte.
Groesbeek en Nijmegen zijn dichtbij,
daar kunnen de kinderen naar
school. Voor Duitsers is dat anders.
Kranenburg is verder weg, daar gaat
niet eens een bus heen. Voor elk
pakje boter moet je met de auto."
Dat heeft zo zijn weerslag op het
stemgedrag, gokt Zillig. Net als bij de
vorige Bondsdagverkiezingen zal
Grafwegen behoudend kiezen. In
2017 stemden acht mensen CDU, drie
SPD, twee FDP en één op de
rechts-populistische AfD. De Groe-
nen kregen geen enkele stem. ,,Kijk,
mijn zoon woont in Keulen, die
stemt op hen. Maar hij kan alles met
de fiets of het openbaar vervoer doen.
Ja, dan zou ik ook voorstander van
elektrische auto's zijn. Voor de men
sen hier is het vooral belangrijk dat
vervoer betaalbaar blijft, dat ze de
dingen kunnen blijven doen die ze
deden."
Niet zelf tellen
Zillig zorgt er hoogstpersoonlijk voor
dat de stem van de afbrokkelende
Duitse minderheid in Grafwegen
Berlijn daadwerkelijk bereikt. ,,Als de
stembussen gesloten zijn, breng ik de
formulieren naar een dorpje hier in
de buurt. We mogen niet zelf tellen,
dat mag alleen als je meer dan vijftig
formulieren hebt."
Grafwegen gaat dat aantal niet op
eigen kracht halen. Met twintig
stemmen zijn ze hier al heel tevre
den. Zillig pakt zijn spullen: hij moet
naar het stembureau. In zijn tas ver
dwijnen een thermoskan, een radio
en een dik boek - voor als er even
niks te quatschen is.
MAANDAG 27 SEPTEMBER 2021 GO
Mutti Merkel
mag wel gaan,
klinkt het
in GrafWegen
Sander van Mersbergen
Grafwegen
W
Het dorp Grafwegen, niet ver van Nijmegen, telt precies 26 stemge
rechtigden. Hubert Zillig (boven, links) bestiert er het stembureau.
FOTO'S KOEN VERHEIJDEN
Kranenburg
