Transport James Webb
I
18
Ooit gedacht dat Nasa en ESA bang
zouden zijn voor piraten? Zij vormen
een gevaar bij het transport van de
James Webb-telescoop naar Frans-
Guyana, voor de lancering eind dit jaar.
Een doorsneedek is te klein voor
het technologische gevaarte dat
twee verdiepingen hoog is
HANS VAN ZON
ls Nasa en ESA wor
stelen met proble
men, dwaalt de blik
al snel richting
heelal. Daar ligt ten
slotte het immense werkterrein
van beide ruimtevaartorganisaties.
Met spectaculaire missies naar de
maan, de zon en Venus, naar Mars,
Saturnus, tot buiten ons eigen
zonnestelsel. Maar soms wachten
zware klussen veel dichterbij, op
onze eigen aarde: het transport
overzee van de James Webb-tele-
scoop van Californië waar het in
strument in elkaar werd gezet,
naar de lanceerbasis Kourou in
Frans-Guyana, aan de noordoost
kust van Latijns-Amerika, is daar
een sprekend voorbeeld van.
Aan de telescoop is ruim dertig
jaar gewerkt. Het is een technolo
gisch hoogstandje, een kroonju
weel van de astronomie, dat meer
dan tien miljard euro heeft gekost.
De verwachtingen zijn hoogge
spannen. Met deze opvolger van
de Hubble-telescoop kan de mens
heid verder dan ooit in het heelal
kijken, en daarmee ook in de ge
schiedenis van het heelal.
De ontwikkeling van de James
Webb-telescoop was verre van
ideaal. De bouw ging gepaard met
stapels problemen, van technische
fouten, rammelend management,
budgetoverschrijdingen, uitge
stelde lanceringen (de eerste was
voorzien in 2007) en een pande-
mie. Ook voor de lancering en het
in werking stellen van de tele
scoop wordt van de ruimtevaartor
ganisaties veel gevraagd. Maar
eerst wacht er nog een klus met
aardse obstakels, de reis naar
Kourou. Oorspronkelijk wilde
Nasa de telescoop naar Cayenne
Airport vliegen, de dichtstbij
zijnde luchthaven bij de ELA-3
lanceerinstallatie van de Europese
ruimtevaartorganisatie ESA. Het
laden van het Lockheed C5 Ga-
laxy-vrachtvliegtuig en de vlucht
naar Kourou zouden niet zo'n pro
bleem zijn, maar het transport
naar de lanceerbasis wel. De brug
gen ernaartoe kunnen het gewicht
van de vracht niet dragen en ook
de wegen voor de meer dan 90 ki
lometer lange reis zijn ongeschikt.
Er moest dus een alternatief wor
den gezocht. Het werd een trans
port via zee. Een dezer weken is
het zover, dan wordt de James
Webb-telescoop aan boord van
een schip gebracht. Dat zet van de
Californische kust koers naar het
Panamakanaal, dat met zijn majes
tueuze Mirafloressluizen de Stille
Oceaan verbindt met de Atlanti
sche Oceaan. Na het Panamaka
naal vervolgt het schip zijn reis
naar de rivier Kourou om de bij
zondere lading af te leveren op een
uurtje rijden van de lanceerinstal-
latie. De James Webb-telescoop,
de toekomst van het ruimteonder
zoek, is voor haar vertrek afhanke
lijk van een in 1914 gebouwd, 82
kilometer lang kanaal, een door
tocht die elf uur in beslag zal ne
men.
Containerschip
Voordat de scheepsmotoren kun
nen worden gestart, moest er nog
een ander probleem worden opge
lost: hoe zorg je ervoor dat een zo
fijngevoelig instrument heelhuids
op de plaats van bestemming
komt? Op het dek van een contai
nerschip is uitgesloten. Zo'n plekje
is veel te ruw, te gevaarlijk. Boven
dien is een doorsneedek te klein
voor het technologische gevaarte
dat twee verdiepingen hoog is.
Nasa heeft daarom voor het trans
port een eigen, speciale container
ontwikkeld die de telescoop be
schermt tegen alle invloeden van
buiten: de 'Observatory Space Te
lescope Transporter for Air, Road
and Sea'. ,,Zij bevat apparatuur om
alle instrumenten droog te hou
den, om te zorgen voor de juiste
temperatuur en luchtvochtig
heid'', aldus Mark Voyton, de Na
sa-manager die verantwoordelijk
is voor het instrumentarium.
Alles opgelost? Nee. Er is ook nog
v\ V
r f—
js fiï iJi—
een veiligheidsprobleem, een on
derwerp dat onlangs ter sprake
kwam tijdens een vergadering
over de stand van zaken. Het
woord 'piraten' viel. Nasa houdt er
rekening mee dat de peperdure la
ding met onder meer spiegels van
18 karaats goud, onderweg moge
lijk het doelwit kan zijn van pira
ten die beslag leggen op de tele
scoop om er vervolgens een mega-
bedrag aan losgeld voor te vragen.
Dat gevaar is ook de reden dat al
leen ingewijden weten wanneer
de lading vertrekt. Of misschien al
is vertrokken. Nasa zwijgt ook
over de veiligheidsmaatregelen.
,,Met alles wordt rekening gehou
den'', aldus Voyton. ,,Mogelijk
krijgt het transportschip een es
corte van de Amerikaanse marine.
Maar ik weet niet welke maatrege
len zijn getroffen.'' Piraten of niet,
iedereen die betrokken is bij de Ja
mes Webb ziet na de aankomst in
Kourou nog andere, grotere geva
ren voor de telescoop.
Als het schip de telescoop onge
schonden aflevert, wordt de James
Webb vervolgens met een speciaal
daarvoor ontworpen lader naar de
lanceerinstallatie gebracht. Na de
ZATERDAG 25 SEPTEMBER 2021
GO
A
Ruige reis
voor de
telescoop
A
1
f.j
Nasa-complex
Los Angeles
250921
