Koopkrachtplaatjes
maskeren de kloof
tussen arm en rijk
O
Bedrijven zijn genoodzaakt
Britten zetten alles op alles om
chauffeurstekort op te lossen
14
COLUMN
Irene van den Berg
Normaal gesproken zou het
de week zijn geweest van
de koopkrachtplaatjes. Op
basis van de Prinsjesdagplannen
kun je voor allerlei fictieve huis
houdens - bijvoorbeeld tweever
dieners met twee jonge kinderen,
inkomen tussen 35.000 en 45.000,
koophuis, een hond en een Kia
Ceed - uitrekenen of zij er ko
mend jaar op voor- of achteruit
gaan. In Nederland zijn we dol
op deze overzichtelijke, maar tege
lijkertijd nietszeggende getallen-
rijtjes. En dus probeert het kabinet
de koopkrachtplaatjes meestal zo
op te poetsen, dat zo veel mogelijk
imaginaire huishoudens er goed af
lijken te komen.
Ook dit jaar sloegen onder meer
het Centraal Planbureau, het Ni-
bud en het ministerie van Sociale
Zaken weer aan het rekenen. Dat
leverde weinig media-aandacht
op, omdat het demissionaire kabi
net deze week een 'beleidsarme'
begroting presenteerde. Dat houdt
in dat ongeveer alles bij hetzelfde
blijft. Dat een alleenstaande ouder
met één kind en een inkomen
van ongeveer 30.000 euro er vol
gend jaar 1 euro per maand op
vooruitgaat, levert geen splijtende
primeur op.
De media toonden zich wel te
vreden. Dat de koopkracht na twee
coronajaren op peil lijkt te blijven,
voelde als een meevaller. Maar de
koopkrachtplaatjes gaan over fic
tieve categorieën. Dus niet over in
dividuen zoals Arjen, de museum
medewerker die ontslagen dreigt
te worden omdat de bezoekers
maar niet terugkeren. Of Marianne
die als zzp'er in de evenementen
branche werkt en al haar klanten
is kwijtgeraakt, en Daan, de twin
tiger die in Amsterdam studeert
en elke maand een bizar hoge
huur moet ophoesten. Zij hebben
er niets aan dat ze op papier tot
een groep behoren waarmee het
financieel wel oké gaat.
Deze week bleek voor de zoveel
ste keer dat we geen aandacht
meer moeten besteden aan koop
krachtplaatjes. In de plaatjes vind
je niets terug over de groeiende
kloof tussen arm en rijk. Sterker
nog, ze maskeren alleen maar de
steeds dieper wordende afgrond.
Wanneer de verschillen tussen
mensen groot zijn, zeggen gemid
deldes niet zo veel. Zoals econo
metrist en journalist Sanne Blauw
het verwoordde: 'Als Bill Gates een
bus in stapt, wordt iedere passa
gier gemiddeld miljonair.'
Door blind te zijn voor de grote
verschillen lopen we het risico ze
te versterken. De pandemie is niet
de veroorzaker van de grote twee
deling tussen de winnaars en de
verliezers van het systeem. Het
aantal dak- en thuislozen verdub
belde tussen 2009 en 2018 al. En in
2018 kampten meer dan 650.000
huishoudens in Nederland met
problematische schulden.
Het kabinet maakte de kloof
echter nog groter door bij de coro
namaatregelen nauwelijks reke
ning te houden met de financieel
zwakkeren in de samenleving.
Seizoensarbeiders en schoon-
Als de verschillen
tussen mensen
groot zijn, zeggen
gemiddeldes niet veel
makers, die vaak niet bij de Belas
tingdienst stonden geregistreerd,
raakten aan de bedelstaf. De com
pensatieregeling voor zzp'ers die
veel werk kwijtraakten, was bij
zonder schraal. Ook voor arme
mensen met een klein sociaal
netwerk waren de lockdowns
verwoestend.
Het zou dan ook misplaatst zijn
op basis van een paar koopkracht
plaatjes te concluderen dat de
Nederlandse burger economisch
ongeschonden uit de coronacrisis
is gekomen. Laten we daarentegen
beter luisteren naar de verhalen
van de mensen in de bus. Of nog
beter: van degenen die geen bus
kaartje kunnen betalen.
ING
Randstad
ASMI
Het bedrijfsleven krijgt steeds meer last van
de torenhoge elektriciteits- en gasprijzen.
Bedrijven gaan minder produceren en de
vrees voor faillissementen groeit.
LONDEN
Het Verenigd Koninkrijk belooft
'alles te doen wat nodig is' om het
tekort aan vrachtwagenchauffeurs
in het land aan te pakken. Daar
voor zal de Britse regering onder
andere de capaciteit van de rijexa
mens voor vrachtwagenchauffeurs
verdubbelen.
Het tekort aan chauffeurs dwong
onder andere olieconcern BP een
aantal tankstations te sluiten. Esso
van ExxonMobil zei ook dat een
aantal van zijn tweehonderd Tesco
Alliance-verkooppunten was ge
troffen. Ook de bevoorrading van
supermarkten wordt door het te
kort aan chauffeurs bemoeilijkt.
De minister van Transport Grant
Shapps zei tegen Sky News hemel
en aarde te bewegen om ervoor
te zorgen dat de tekorten bij de
vrachtwagenchauffeurs worden
opgelost. Hij gaat ervan uit dat
overheidsmaatregelen de crisis
snel kunnen oplossen.
De transportsector zegt onge
veer 90.000 extra chauffeurs nodig
te hebben. Door de brexit zijn zo'n
25.000 chauffeurs naar Europa
teruggekeerd. De coronacrisis
zorgde er daarnaast voor dat het
proces om nieuwe werknemers
binnen te laten in het Verenigd
Koninkrijk tot stilstand kwam.
De stroommarkt is terechtgeko
men in een perfect storm. Nu de eco
nomie zich in rap tempo herstelt
neemt de vraag naar elektriciteit
toe, maar juist nu zitten knelpun
ten bij de productie. Ten eerste
waait het de afgelopen tijd minder
hard dan normaal, waardoor er
minder windstroom beschikbaar
is. Dus zetten producenten de gas-
centrales aan voor extra stroom-
productie, maar door de hoge gas
prijzen is dat duur. De laatste optie
is dan de kolencentrales aanzetten.
,,Kolen zijn goedkoper dan gas'',
zegt Hans Grünfeld, directeur van
VEMW, de club van industriële
grootverbruikers van energie. Maar
kolencentrales stoten meer CO2 uit
dan gascentrales en daar moet
voor betaald worden. ,,De prijs
Aluminiumsmelter Aldel trok
als een van de eerste bedrijven
aan de bel. Vorige week waar
schuwde Aldel al voor een moge
lijke sluiting van de fabriek als de
stroomprijs zo hoog blijft. Alleen
aan stroom is Aldel al 2500 euro
per ton aluminium kwijt. De
verkoopprijs voor een ton alumi
nium is 2400 euro.
Samen met andere grootver
bruikers van elektriciteit, zoals
zinkproducent Nyrstar uit Bu-
del, stuurde het bedrijf een
brandbrief naar het kabinet. Als
de stroomprijs hoog blijft, is
steun nodig om te overleven,
waarschuwen de bedrijven.
ZATERDAG 25 SEPTEMBER 2021
PC
Y @IvandenBerg
Irene van den Berg is journalist
en columnist, gespecialiseerd
in financiële psychologie.
Zij probeert ons economische
gedrag te verklaren.
O
De luchtvaart
maatschappij
gaat meer
vluchten op de
VS uitvoeren.
De bank profi
teert van de
stijgende rente.
Het aandeel
van het uitzend
bureau noteert
ex-dividend.
Techaandelen
hebben last van
de stijgende
rente.
o
Pijn door
Peet Vogels
Rotterdam
