Amber Alert
voortaan
door politie
Aangrijpende verhalen van nabestaanden vlucht MH17
13
Nieuwe techniek
borstkankercheck
kost jaren studie
De afgelopen drie weken
spraken 91 nabestaanden
van vlucht MH17 de n
rechtbank toe. Hun relaas
over de impact van de ramp
was hartverscheurend.
f H ndrukwekkend.'' Dat
I woord laat rechtbank-
I voorzitter Hendrik
I Steenhuis geregeld val-
I len. Een ander woord is
er ook niet voor de verklaringen
van nabestaanden van de MH17-
ramp. Dat bleek ook gisteren, op
de tiende en (voorlopig) laatste
dag waarop zij de rechters toe
spraken.
Drie weken lang maakten 91 na
bestaanden in de strafzaak tegen
vier verdachten, die betrokken
zouden zijn geweest bij het neer
schieten van MH17, gebruik van
hun spreekrecht in de rechtbank
van Schiphol. Naast de baan waar
vliegtuigen komen en gaan. Niet
ver van de terminal waar vaak het
laatste afscheid plaatsvond op 17
juli 2014.
Niet eerder maakten in Neder
land in één strafzaak zo veel
slachtoffers gebruik van hun
spreekrecht. De hoeveelheid ge
tuigenissen, slechts een fractie
van de vele nabestaanden, laat de
omvang van de ramp zien en de
pijn die er nog steeds is.
Na een anderhalf jaar durende
opeenstapeling van technische en
juridische procedures kreeg de af
gelopen weken het verdriet van
MH17 een stem en een gezicht.
Het strafproces keerde terug naar
de kern: het leed dat doodgewone
mensen is aangedaan.
,,In de hele strafzaak hebben
nabestaanden aan de zijlijn ge
staan'', zegt Piet Ploeg, voorzitter
van stichting Vliegramp MH17, na
afloop. ,,Dit was een proces van de
officieren, de rechtbank en de ad
vocaten. Nu hebben ze eindelijk
de gelegenheid om zelf aan te ge
ven wat de impact is van deze cri
minele daad.''
Zodra de nabestaanden bin
nenkomen voor hun verklaring
wordt de kleine zittingszaal ge
vuld met een kille energie. Som
migen komen alleen, anderen
met de hele familie. Sommige na
bestaanden kijken tijdens het
voorlezen naar de foto's op het
scherm, alsof ze even steun zoe
ken.
Bij elke spreker is het muisstil.
Elk woord is raak. Elke klank van
muziek die wordt afgespeeld,
komt binnen. Elke foto is hartver
scheurend. En elke hapering in de
stem, snik en traan grijpt je bij de
strot.
Drie weken lang zijn stilte en
nederigheid op hun plek. Bij de
rechters, de officieren van justitie,
advocaten, journalisten en bij ie
dereen die meeluistert in de zaal
of via de livestream.
De nabestaanden delen mooie
herinneringen, uiten hun boos
heid, verdriet en frustraties. Ze
vertellen hoe hun dierbaren let
terlijk een oorlog in vlogen, waar
ze part noch deel aan hadden en
opeens publiek bezit en een
nieuwsfeit werden.
Ze vertellen over het afscheid,
de laatste knuffels, appjes en fo
to's. Over het nieuws van de ramp
en het slopende proces van repa
triëring van lichamen, de pijnlijke
identificatie van onherkenbare li
chaamsdelen en botrestjes, geslo
ten kisten, het knuffelen van bo-
dybags en de geur van formalde
hyde, waarmee de lichamen ge
conserveerd werden. ,,De alles
doordringende geur die van de
kisten af kwam, zal ik nooit ver
geten'', vertelt de dochter van
Henk en Ina Kroon.
De zoon van Joop de Roo (72)
laat een modelvliegtuig van Ma
laysia Airlines zien, voor vertrek
gekregen van zijn vader. ,,Het was
het laatste wat hij mij heeft kun
nen geven.''
De Roo zou eigenlijk op 11 juli
terugkeren naar Bali. Maar door
een verkeerd geplande zieken
huisafspraak vloog hij op 17 juli.
Zijn laatste bericht was: 'Mij kan
niks gebeuren. We vliegen hoog
Mij kan niks gebeu
ren. We vliegen hoog
in de lucht en ik vlieg
met Malaysia Airlines
in de lucht en ik vlieg met Malay
sia Airlines.'
Zijn zoon twijfelde of hij moest
spreken. Hij is het geloof in recht
vaardigheid kwijt. Toch spreekt
hij. ,,Zo probeer ik de boodschap
levend te houden dat dit nooit
meer mag gebeuren.''
De meeste nabestaanden rich
ten zich rechtstreeks tot de ver
antwoordelijken: de daders, Vla
dimir Poetin. Boos zijn ze om de
tactiek van vertraging, het ver
spreiden van leugens en desinfor
matie en de ontkenning van Rus
land.
Velen hebben nachtmerries,
een posttraumatische stressstoor
nis (PTSS), gevoelens van angst en
onveiligheid, slikken medicijnen.
Ze werken minder, zijn afgekeurd
of zelfs ontslagen. Ze hebben op
leidingen moeten afbreken, eigen
bedrijven moeten opgeven, stui
ten op onbegrip en een
'MH17-moeheid'.
Maar deze weken maken de
duur van het rouwproces op pijn
lijke wijze duidelijk. Voor hen zal
de ramp met MH17 nooit afgeslo
ten worden. ,,De kans dat ik dit
ooit kan verwerken en afsluiten is
nihil'', zegt de dochter van Geert
en Hanny Timmers.
De broer van Hanny Huntjens
legde postuum een verklaring af,
voorgelezen door zijn vrouw. 'Ik
hoop dat de rechtszaak niet lang
zal duren en er snel antwoord
komt over de schuldigen', schreef
hij, voor hij afgelopen januari
overleed aan kanker.
De zus van Joyce Baay, die vier
dagen na de ramp zwanger bleek
te zijn, toont in haar videobood
schap de zwarte sportschoen die
is teruggevonden.
Rechtbankvoorzitter Steenhuis
reageert met veel empathie en
oog voor detail op elk verhaal. Hij
prijst de moed van de nabestaan
den die 'op een prachtige en per
soonlijke manier' hebben gespro
ken. ,,Ze hebben een diepe en blij
vende indruk gemaakt op de
rechters.''
Dat is ook wat Bart en Jeanne
Hornikx hopen. Ze spreken over
hun enige dochter Astrid en haar
vriend Bart Lambregts, die van
daag 48 zou zijn geworden.
Jeanne laat haar armbandje zien
met daarin de as van Astrid, aarde
uit Oekraïne en een haarlok. En
de tatoeage op haar arm met de
vingerafdruk waarmee Astrid
werd geïdentificeerd.
,,Het gemis snijdt ons door de
ziel'', zegt Bart. En Jeanne: ,,Ze
zijn ons zinloos en beestachtig af
genomen. Ze zijn vermoord.''
Ze hopen dat de waarheid bo
ven tafel komt. ,,Met de waarheid
krijgen we ze niet terug. Maar
daarmee krijgen ze wel de waar
digheid die ze verdienen.''
Mensen die Amber Alert volgen,
blijven meldingen ontvangen. De
overdracht is het resultaat van ge
sprekken die de politie de afgelopen
weken voerde met Netpresenter/
Stichting Amber Alert Europe, het
bedrijf achter het waarschuwings
systeem, aldus de politie.
Met ingang van 23 november
worden meldingen van vermiste
kinderen verstuurd via het Burger-
netsysteem van de politie. Demis
sionair minister Ferd Grapperhaus
(Justitie en Veiligheid) heeft de
Tweede Kamer hierover gisteren
geïnformeerd.
De politie zegt dat ze door de
overname van Amber Alert meer
controle krijgt over het waarschu
wingssysteem en de kwaliteit van
de opsporingsberichtgeving. Een
Amber Alert wordt gemiddeld
twee keer per jaar ingezet.
De politie meldde afgelopen
voorjaar dat ze in de zomer wilde
stoppen met Amber Alert. Onder
druk van de Tweede Kamer stelde
Grapperhaus dat besluit uit. Hij
vroeg de politie en het bedrijf ach
ter Amber Alert om te komen tot
een constructie waarbij de voorde
len van Amber Alert, zoals het be
reik en de naamsbekendheid, zo
veel mogelijk behouden zouden
blijven.
Het kan nog zeker zes jaar duren
voordat in het kader van het bevol
kingsonderzoek naar borstkanker
standaard een MRI-scan of CEM
kan worden aangeboden aan vrou
wen met zeer dicht borstweefsel.
Deze vrouwen maken meer kans op
de ontwikkeling van tumoren en
deze zijn ook nog eens moeilijker te
ontdekken met een röntgenfoto,
ook bekend als mammografie.
Staatssecretaris Paul Blokhuis
meldt dat er nog onderzoek loopt
en dat de voorbereiding van een
eventuele invoering veel tijd in be
slag neemt. Ook een alternatieve
techniek wordt onderzocht.
GO ZATERDAG 25 SEPTEMBER 2021
Tonny van der Mee
Cyril Rosman
Schiphol
- Laatste bericht Joop de Roo
G Nabestaan
den Piet
Ploeg (l) en
Anton Kotte
arriveren bij
de rechtbank
op Schiphol.
Ploeg is voor
zitter van de
stichting
Vliegramp
MH17.
FOTO ANP
ROTTERDAM De politie krijgt voor
onbepaalde tijd het gebruiksrecht
op de merknaam Amber Alert, het
landelijke alarm voor vermiste
kinderen. Ook de domeinnamen en
accounts voor sociale media van
Amber Alert komen bij de politie
terecht.
Een Amber Alert vraagt aan
dacht voor een vermissing.
DEN HAAG
Joanne Doe (7)
