vreest ondergang
Wat zegt de wetenschap
Laat die pukkel vooral
lekker zitten waar hij zit
p
Eureka! Wiskunde helpt tegen honger
170.000
Als je knijpt,
breekt de
verstopte prut als
het ware los in de
huid'
19
hebben gestudeerd of daar con
necties hebben. ,,Veel van hen zijn
ondergedoken en proberen Afgha
nistan uit te komen'', stelt Ander
son.
Aanslag in 2016
Volgens Kenneth Holland lopen
vooral onderzoekers die werkten
op de Amerikaanse Universiteit
van Afghanistan gevaar. Het insti
tuut was in 2016 al doelwit van de
taliban. Bij een aanslag werden
dertien mensen gedood, onder
wie stafleden en studenten. Alle
zestig leden van het niet-Af-
ghaanse personeel van de AUAF
zijn geëvacueerd, maar van de
vierhonderd lokale medewerkers
zijn er pas twintig in veiligheid ge
bracht. ,,Nog eens achthonderd
studenten en meer dan duizend
afgestudeerden kunnen doelwit
worden van wraakacties'', vreest
Holland.
Een andere groep loopt ook
extra kans op vervolging. Het gaat
om wetenschappers en studenten
van de Hazara-gemeenschap, een
sjiitische, farsi sprekende minder
heid. Nasrin Husseini, een van de
twee vrouwen die in 2010 afstu
deerden aan de Universiteit van
Kaboel (diergeneeskunde), ziet
het erg somber in. Zij verhuisde
jaren geleden naar Canada omdat
zij in eigen land, ook na de val van
de taliban in 2001, op te veel tegen
werking stuitte omdat zij vrouw is
en tot de Hazara behoort. ,,Nu de
taliban weer aan de macht zijn,
gaan we honderd jaar achteruit'',
zegt Husseini. ,,Iedere academicus
die ik ken, staat doodsangsten uit
en wil weg uit Afghanistan.''
Iedereen die 's ochtends voor de
spiegel wel eens een puist ziet,
kent het dilemma: uitknijpen of
laten zitten? Het voelt niet fijn als
je de deur uit moet met een puk
kel. Daarom knijp je er eens flink
in, in de hoop dat hij weggaat.
Maar het resultaat is dat je 's
avonds een plek hebt die twee keer
zo groot is en ook nog roder. Vol
gens Mendels kun je een puist
beter laten zitten.
Als we het hebben over puisten
en pukkels zijn er verschillende
soorten. Open mee-eters zijn de
welbekende zwarte puntjes, geslo
ten mee-eters liggen wat dieper in
de huid en zijn wit. En dan zijn er
nog de rode pukkel en het puistje
met de witte kop. De verzamel
naam is acne.
Mendels: ,,Acne ontstaat onder
invloed van allerlei factoren, bij
voorbeeld door de toename van
geslachtshormonen in de puber
teit. Daardoor produceren de talg-
klieren in de huid meer talg. Daar
naast verzamelen dode huidcellen
zich in de poriën van de huid. Sa
men met de grotere hoeveelheid
talg zorgt dat voor een prop en zo
een blokkade.''
In eerste instantie veroorzaakt
zo'n blokkade een mee-eter. ,,Maar
als de ophoping in zo'n porie te
groot wordt, krijgt het afweersys
teem van het lichaam een seintje
om witte bloedcellen naar de mee-
eter te brengen, die daar voor een
ontsteking zorgen.'' Zo'n ontste
king zie je als een rode pukkel. Als
er veel van een bepaalde soort
witte bloedcellen komen, neutro-
fielen genoemd, is dat uiteindelijk
zichtbaar als een puskop.
De ontsteking wil je afremmen
en niet erger maken door de puist
uit te knijpen. ,,Als je knijpt,
breekt de verstopte prut als het
ware los in de huid waardoor de
ontsteking groter wordt. Daarom
wordt die rode pukkel vaak nog ro
der en dikker.''
Soms ontstaat er verlittekening,
of door vieze vingers zelfs een
huidinfectie. Als je er vanaf blijft,
ruimt je lichaam die pukkel uit
eindelijk vanzelf op.
Dermatoloog Mendels snapt wel
dat als je na lang wachten eindelijk
weer dat feestje hebt de nood hoog
is om iets te doen aan die pukkel
met een witte kop op je neus. In
dit geval zou je de witte kop er
voorzichtig af kunnen halen. Doe
dat alleen niet met een rode puk
kel en ook niet als je veel last hebt
van acne.
Om de puskop te lijf te gaan,
kun je het beste een kleine naald
pakken en die ontsmetten met een
beetje alcohol of betadine. Maak in
de witte kop een klein prikje en
duw zachtjes met een tissue op de
pukkel tot het pus eruit is. Blijf
vervolgens gewoon van die pukkel
af.
,,Mijn werk heeft zich al
tijd op het grensvlak van
wetenschap en consul
tancy bevonden en deze
combinatie is in één
woord geweldig. Ze heb
ben invloed op elkaar en
kunnen elkaar enorm ver
sterken. Wat ik de consul-
tancywereld tegenkom,
kan ik weer op de univer
siteit gebruiken. Wat ik
daar leer, brengt mijn on
derzoek weer verder en
andersom.
In het dagelijkse leven
probeer ik met behulp van
een grote hoeveelheid
data transport slimmer te
maken. We maken wis
kundige modellen en die
optimaliseren we. Dage
lijks worden er miljoenen
pakketten verstuurd die
door meer dan tiendui
zenden vrachtauto's wor
den vervoerd. Met wis
kunde kan je de logistieke
systemen veel beter ont
werpen.
We hadden in het verle
den ooit een opdracht van
TNT en uiteindelijk heeft
dat tot een besparing van
200 miljoen euro geleid
en werd er een kwart mil
jard kilo CO2 minder uit
gestoten.
Mijn grootste moment
van inzicht heb ik te dan
ken aan Peter Bakker,
voormalig topman van
TNT, die later betrokken
was bij het Wereldvoed
selprogramma, mondiaal
gezien de grootste trans
porteur. Hij vroeg me
mijn kennis voor hem in
te zetten. Ik heb samen
met vijf verschillende af
studeerders veel data ge
analyseerd en systemen
gemodelleerd. Wat moet
ik inkopen? Waar doe ik
dat en hoe transporteer ik
de goederen?
Toen het systeem draaide,
bespaarden we 150 mil
joen dollar op de uitgaven.
Omgerekend betekent dat
dat het Wereldvoedsel
programma voor dat be
drag 2 miljoen mensen
een jaar lang kan voeden.
Toen ik zag dat het alle
maal werkte, werd ik
overvallen door een onge
kend rijk gevoel. De con
clusie: met behulp van
wiskundige optimalisatie
hebben minder mensen
honger.'' -Jim Jansen
GO ZATERDAG 18 SEPTEMBER 2021
Universiteit
van Nederland
Links: Een
Afghaans
robotica-
team ge
heel be
staande uit
meisjes tij
dens een
wedstrijd in
2017 in
Washing
ton. FOTO AFP
Studenten
luisteren
op 11 sep
tember
naar toe
spraken
vooraf
gaand aan
een pro-
taliban-
demonstra
tie bij de
Shaheed
Rabbani
Education
University
in Kaboel.
FOTO GETTY
IMAGES
achteruit'
Vrouwelijke en
mannelijke stu
denten zitten
sinds kort ge
scheiden op een
universiteit in Ka
boel. FOTO ANP
In 2001 telden
de universiteiten
in Afghanistan
8000 studenten,
dat waren er in
2018 al 170.000,
van wie een
kwart vrouw.
Krijg je jeukende vingers als er een pukkel op je kin verschijnt? Vind je het idee van een rijp puistje dat tussen
je vingers 'plopt' ook zo bevredigend? „Afblijven!", zegt Elodie Mendels, dermatoloog bij Erasmus MC.
FOTO GETTY IMAGES
SHANE BERGVIK
Kijk op de site bij
/wetenschap
Wetenschappers
vertellen over hun
eurekamoment. Dit
keer Hein Fleuren
(61), hoogleraar data
science in de praktijk
bij de Tilburg
University.
lp
Wetenschap wordt gemaakt in samenwerking met NCWSCÏGiltiSt en met U
