Nieuwe trend: man in de straat gaat meebesturen
13
Kunnen gewone mensen complexe, omstreden kwesties doeltreffender oplossen
dan politici? De eerste experimenten met burgers aan de knoppen lijken goed uit te
pakken. Als mede-inwoners een maatregel hebben bedacht, dan wekt die veel
minder weerstand op dan wanneer hij door de overheid is opgelegd."
HANS NIJENHUIS en JURRIAAN NOLLES
De Grieken deden het
in de klassieke oud
heid. Florence en
Venetië deden het
tijdens de re
naissance. Amsterdam haalde vo
rige week het nieuws met de aan
kondiging het in november te
gaan doen. Gemeenten in Fries
land en Gelderland hébben het
net gedaan. Een burgerforum or
ganiseren.
Nee, dat heeft niets te maken
met Forum voor Democratie. Wat
het wel is: een moeilijke kwestie
voorleggen aan een groep wille
keurige burgers. Hén vragen met
oplossingen te komen. Bij de sa
menstelling van de groep wordt
wel gekeken naar leeftijd, ge
slacht, opleidingsniveau en even
tueel afkomst. Maar welke perso
nen er uiteindelijk deelnemen,
dat wordt bepaald door loting. In
derdaad, door een greep in het be
volkingsregister.
Het klinkt naar David van Rey-
brouck, die er al in 2013 voor
pleitte in zijn pamflet Tegen ver
kiezingen. Naar de schrijfster Eva
Rovers, die zich al twee jaar inzet
voor een burgerberaad over kli
maat en milieu. Maar het is geen
droom, geen fantasie. Ierland
legde in 2016 één van de hardnek
kigste twistpunten van het land,
abortus, voor aan een burgerver
gadering. Platteland en stad ston
den lijnrecht tegenover elkaar, po
litici kwamen er niet uit. Maar de
burgervergadering van 99 wille
keurige gekozenen en één be
noemde voorzitter - onder ande
ren een student en een vrachtwa
genchauffeur namen deel - kwam
na zes weekeinden praten met het
voorstel om het verbod op abortus
uit de Grondwet te halen. Er
moest nog een referendum aan te
pas komen - de grondwet veran
der je niet zomaar. Maar sinds
2018 is abortus in Ierland bepaalde
gevallen mogelijk. En belangrij
ker: ook de tegenstanders hebben
zich daarbij neergelegd.
,,Welke manier je ook kiest, het
inzetten van burgers om oplos
singen te bedenken heeft niet al
leen effect op de de uitverkorenen
zelf, maar ook op iedereen die er
van weet", zegt gedragsdeskun
dige Danny van der Roest. ,,Als
mede-inwoners een maatregel
hebben bedacht, dan wekt die
meteen al veel minder weerstand
op dan wanneer hij door de over
heid is opgelegd."
Fel verzet
Weerstand. Het burgerforum is
wel nieuw voor Nederland, maar
weerstand kennen we al te goed.
Tegen de coronamaatregelen na
tuurlijk. Maar ook tegen maatre
gelen om de opwarming van de
aarde tegen te gaan, om maar me
teen een heet hangijzer te noe
men. En daarvan kunnen we er de
komende jaren nog veel verwach
ten. Tot nu toe loopt het nog niet
zo lekker met dat onderwerp.
Zelfs in Amsterdam, met een bur
gemeester van GroenLinks, een
wethouder duurzaamheid van
GroenLinks, en met veel inwo
ners die GroenLinks stemmen,
zelfs daar is in de wijk IJburg fel
verzet gerezen tegen windmo
lens. Het leidde tot leedvermaak:
bakfietsouders die heilig geloven
in windenergie, zolang de maar
molens maar niet in hun eigen
omgeving komen.
We kunnen lachen om Amster
dam - of treuren - maar dat verzet
tegen windmolens en zonnepar-
ken vind je in heel Nederland. Het
is op sommige plaatsen ook al
eens uit de hand gelopen. Want er
wordt 'niet geluisterd door be
stuurders'. En besluiten 'zijn
voorgekookt'.
Er is een rapport over geschre
ven. Een heel leesbaar rapport
zelfs. Het is van een commissie
onder leiding van oud-ombuds
man Alex Brenninkmeijer en het
beantwoordt de vraag of het bij
eenbrengen van burgers een op
lossing is om te komen tot breed
gedragen klimaatmaatregelen.
Veel mensen willen meer directe
GO ZATERDAG 18 SEPTEMBER 2021
De burger
weet het beter
LEES VERDER OP PAGINA 14
