Saskia Noort
Vrijheid, gelijkheid, we
eisen het allemaal op
Dierenmens
Die verdomde, nuttige mug
Sommige
muggen zijn
obees, ze
slaan vet op
12
Saskia Noort schrijft op deze plek wekelijks
over nieuws dat haar raakt
e meeste mensen die me uitschelden zijn zo evident dom dat
ik me daar niet druk om maak', zei Maarten van Rossem afge
lopen woensdag in Boerderij van Dorst. En ik kan me daar vol
ledig in vinden. Naast hun anonimiteit beheersen de schel
ders de Nederlandse taal nauwelijks en zijn ze doorgaans to
taal niet op de hoogte, en zo stupide om boeken te verbranden die ze eerst
hebben moeten kopen.
Waar de schelders vaak wel dol op zijn, is de vrijheid van meningsuiting.
Hun gescheld valt hier volgens hen onder, mijn columns en de praatjes van
Van Rossem niet. Zij mogen zeg maar doen en laten en zeggen wat ze wil
len, maar als bijvoorbeeld Raven van Dorst besluit zichzelf non-binair te
noemen, dan blijkt die vrijheid van doen en laten een begrensd begrip.
Vrijheid en gelijkheid, we eisen het allemaal op als recht, desnoods ten
koste van anderen. Gingen we zes jaar geleden nog met tranen in de ogen
de straat op, met een potlood in de hand, om te demonstreren voor vrijheid
van meningsuiting naar aanleiding van de aanslag op het hoofdkantoor van
het satirische tijdschrift Charlie Hebdo - voor wie vandaag satire bedrijft,
cartoonist of columnist is, journalist, of zelfs wetenschapper, zijn bedrei
gingen aan de orde van de dag en ligt gecanceld
worden 24/7 op de loer. En allang niet meer alleen
door oerdomme lieden die niet beter weten. Een
cartoon van Oppenheimer bijvoorbeeld, waarin
Sigrid Kaag op een bezem richting de Twin To
wers vloog waarop Mark Rutte was afgebeeld,
leidde tot hysterische ophef. NRC moest afstand
nemen van de cartoon. Het zou anti-Kaag, anti-
Ik vrouw, antimoslim zijn, Oppenheimer moest op
het schavot bij Opi, excuses werden geëist, zijn
■HHB ontslag, een vrouw als heks afbeelden, schande!!!!
Tegelijk met deze verontwaardiging werd een
vrouw veroordeeld voor het met de dood bedrei
gen van dezelfde cartoonist. Zouden we nu nog steeds met ons potloodje
de straat op gaan als een redactie van een satirisch tijdschrift, waarin de
spot wordt gedreven met vrouwen, mensen van kleur, witte mannen en re
ligie, wordt afgeslacht door extremisten? Ik weet het nog zo net niet, gezien
de komst van sensitivity readers, door activisten geschreven recensies, het
normaliseren van excuses en oproepen tot ontslag of boycotten van profes
sionals met een onwelgevallige mening. Een mening waar je het verschrik
kelijk mee oneens mag zijn, en waarover op het scherpst van de snede ge
discussieerd mag worden, want dat is doorgaans precies de bedoeling van
cartoonisten en columnisten. Satire, ironie, spot, overdrijving, het is alle
maal om de geest te prikkelen, de denkenden uit te dagen om het gesprek
aan te gaan, het is de kijk van een kunstenaar op wat leeft in het nieuws.
Vandaag, na het Afghanistan-debat, heeft Sigrid minder vrienden, en eisen
degenen die vorig weekend nog het ontslag van Oppenheimer wensten nu
het aftreden van Kaag.
Over al deze zaken en meer mogen columnisten en cartoonisten schrij
ven en tekenen wat ze maar willen. De vrijheid om zonder angst voor ver
volging je mening te kunnen uiten staat vermeld in de Universele Verkla
ring voor de Rechten van de Mens. Betekent dit dat deze vrijheid onbe
grensd is? Nee. Bij vrijheid komen ook verantwoordelijkheden kijken. Aan
zetten tot haat, leugens verspreiden, beledigen en discrimineren, dat mag
allemaal niet. En Oppenheimer deed niets van dit alles. Vind ik het dan
prima dat vrouwen met een mening als heks worden afgebeeld? Ja, eigen
lijk wel. Ik vind Heks een geuzennaam.
is
Meestal gaat de krant over mensen. Annemarie Haverkamp schrijft over
dieren met een verhaal.
Vannacht nog: dikke
vette mug in de slaapka
mer. Doodgeslagen met
een roman die naast het
bed lag. Vlek op de muur,
vlek op de achterkant
van het boek. En de slaap
kwam ook al niet terug.
Waar komen al die mug
gen opeens vandaan? En
waarom lijken ze steeds
dikker te worden?
Het is geen hogere wis
kunde. Muggenlarfjes ont
wikkelen zich sneller bij
hoge temperaturen en de
laatste weken was het ein
delijk warm in Nederland.
Dus gonsde het in de dak
goot van de muggen.
De muggen die onze
huizen binnendringen,
zijn overwegend van de
soort 'huissteekmug'. Die
naam heeft een knusse bij
klank, maar het dier dat
zich erachter verschuilt is
een ware kwelgeest. Tenzij
het een mannetje betreft,
daar heeft de mens weinig
van te duchten, omdat
mannetjes niet prikken.
,,Als ik zie dat het een
mannetje is, mep ik hem
niet dood", zegt entomo
loog Sander Koenraadt.
,,Dan laat ik hem zitten."
De meeste mensen zul
len echter minder clemen
tie tonen. Alleen al omdat
ze niet weten hoe je een
man van een vrouw onder
scheidt en geen zin hebben
daar in het holst van de
nacht, met een boek in de
hand, gevoed door agressie,
een studie van te maken.
Wie zich toch geroepen
voelt zijn leven te beteren:
de man heeft een soort
snor. De antennes op zijn
kop lijken op pluimpjes.
Het bloeddorstige vrouw
tje heeft kalere sprieten.
Pak er in de slaapkamer
een vergrootglas bij (wel
even het grote licht aan) en
je weet of een aanslag al
dan niet gelegitimeerd is.
Als onderzoeker aan de
Wageningen Universiteit
riep Koenraadt Nederlan
ders afgelopen winter op
hun platgeslagen muggen
Mug
Soort: huissteekmug
Woonplaats:
heel Nederland
Bijzonderheid:
steekt niet tijdens
winterslaap
naar hem op te sturen.
5600 enveloppen kreeg hij
binnen; hij kwam nauwe
lijks nog aan zijn laborato
riumwerk toe. ,,Al die dode
muggen zitten nu in de
vriezer voor verdere ana
lyse", zegt Koenraadt. ,,Dit
jaar zullen we opnieuw
een oproep doen."
Wat hij wil, is inventari
seren welke soorten voor
komen in Nederlandse
huizen en of ze wellicht
ziektes met zich meedra-
gen. Uit een eerste studie
blijkt dat dit niet zo is,
maar er bestaan wereld
wijd wel degelijk levensbe
dreigende ziektes die via
muggen worden overge
bracht. Denk aan malaria
en zika, maar ook aan het
dodelijke usutuvirus dat
merels de das om doet.
Nu het september is,
worden de huissteekmug-
gen inderdaad dikker, be
aamt de onderzoeker.
Sommige zijn zelfs obees.
Niet omdat ze zich volvre
ten met ons bloed, maar
omdat ze zich tegoed doen
aan nectar. Ze slaan vet op
dat ze nodig hebben om te
kunnen overleven in de
aanstaande winterslaap.
Deze muggen gaan in een
soort stand-bystand tot ze
in februari weer actief wor
den en eitjes gaan leggen.
Daarmee leeft de herfst-
mug vele malen langer dan
de andere generaties die
ons door het jaar heen pla
gen.
De meeste muggen gaan
maar een paar weken mee.
Vrouwtjes nemen onge
veer elke drie dagen een
'bloedmaal', dat is te verta
len in één muggenbult. Dat
bloed hebben ze nodig om
later eitjes van te leggen op
het water (honderd tot
tweehonderd per keer).
Volgens Koenraadt moe
ten we trouwens niet zeg
gen dat muggen steken, ze
bijten. ,,Ze hebben een
kaak en lippen, die samen
een lange prikkende snuit
vormen. Er zitten twee ka
naaltjes in: met het ene
spuugt de mug speeksel in
de mens waardoor ons
bloed dunner wordt, het
andere kanaaltje dient om
bloed mee op te zuigen."
Het speeksel veroorzaakt
die irritante muggenbult;
de zwelling en jeuk zijn al
lergische reacties.
De laatste lichting heeft
de taak de winter te overle
ven. Het zijn slome mug
gen die je makkelijk dood
slaat. De vraag is hoe nood
zakelijk dat is, want ze zijn
minder actief (minder ge
zoem!) en bijten niet. Je
kan ook empathie tonen en
de dappere mug haar nage
slacht gunnen.
Een tweede vraag is dan
natuurlijk: wat is het nut
van de mug? Koenraadt:
,,Dat is weer zo'n mense
lijke benadering... Je kan je
ook afvragen wat het nut
van de mens is. Ik spreek
liever van de rol van mug
gen. Ze worden gegeten
door vogels en vleermui
zen, larfjes zijn visvoer. Ze
zijn dus een onderdeel van
de voedselketen."
Net zoals wij mensen dat
eigenlijk zijn. Wij hebben
een rol als muggenvoer.
Een gedachte om troost uit
te putten als we weer eens
wakker liggen van dat irri
tante gezoem.
Heeft u een suggestie
voor een dier met een ver
haal? Mail annemarie.haver-
kamp@persgroep.ne t
D
ZATERDAG 18 SEPTEMBER 2021 GO
FOTO GETTY IMAGES