Afvallen,
sporten,
stoppen met
drinken,
het is allemaal
een kwestie
van wilskracht
denken we.
Onzin, zegt
gedragspsycholoog
Daan Remarque
in zijn boek
Het jojo-effect.
'Als je echt wilt
veranderen,
moet je niet
rigoureus je leven
omgooien, maar
stap
voor
stap.'
Of het nu eten, drinken of bewegen is, het
is allemaal gewoontegedrag. Gewoontes
maken ons leven een stuk eenvoudiger
omdat ze dagelijkse keuzes overbodig
maken. Bijna de helft van ons gedrag
is gewoontegedrag. Toen Rutte in de eerste corona
persconferentie benadrukte dat we echt geen handen
meer moesten schudden, gaf hij direct daarna een hand
aan Jaap van Dissel. Zo sterk is de macht der gewoonte.
Gewoontes gaan automatisch, moeiteloos, gedachteloos
en zijn ongevoelig voor verstoringen. Dat is prettig als
het gunstige gewoontes zijn als tandenpoetsen, maar
hinderlijk bij ongunstige gewoontes. Je neemt je voor
slechts een paar koekjes te eten en even later is het hele
pak leeg. Ik eet zelf altijd dropjes in de auto. Ik neem me
telkens voor er hooguit drie te eten, maar vaak stop ik
pas als ik misselijk word.
We hebben allemaal geleerd dat er maar één manier is
om zo'n gedragspatroon te doorbreken: de Drastische
Ommezwaai. Op een dag besluiten we dat alles anders
moet en doen we een beroep op onze wilskracht. Die is
in het begin superhoog - ik ga het echt doen! - maar al
snel komt de klad erin. Volhouden lukt niet en zo jojo'en
we weer terug naar onze oude gewoontes. We zien dit
als onze eigen fout: we hebben niet genoeg wilskracht.
Maar het ligt niet aan ons, wilskracht is simpelweg het
verkeerde instrument. Wilskracht is belangrijk voor
eenmalige beslissingen - overwin ik mijn prikangst
en ga ik een vaccin halen? - maar ongeschikt om
gewoontes te veranderen. Daarom zijn alle calorie-
beperkende diëten, ook periodiek vasten, sapkuren
en het Keto-dieet, op de korte termijn een succes
maar op de lange termijn spectaculair onsuccesvol.
Op Dry January volgt vaak een natte februari.
Tijd om die drastische ommezwaai te vergeten. En te
stoppen met zelfverwijten: het ligt niet aan jou. Maar
hoe verander je hardnekkige gewoontes dan wel? Uit de
gedragspsychologie weten we dat gewoonteverandering
heel anders gaat: geleidelijk, stap voor stap, steeds iets
beter. Zo verdwijnen slechte gewoontes langzaam en
komen de kilo's en de drankjes niet meer als een boeme
rang terug.
MEZZA 21
