f
ff:4
NIEUWS 13
Bpt ''4;
vjfe
ENERGIE AFBOUWEN
Binnen staat de kolenkit
allang niet meer paraat,
zoals Gerard Cox zong in zijn
onsterfelijke liedje. Maar buiten
blijkt het knap lastig om van
kolen af te komen.
isteren bleek
dat het gebruik
van kolen als
energiebron
het afgelopen
halfjaar alleen
maar is toege
nomen, terwijl
Nederland met zichzelf en met an
dere landen heeft afgesproken het
gebruik juist fors terug te dringen.
Bij het stoken op kolen komt immers
relatief veel CO2 vrij, dat bijdraagt
aan de opwarming van de aarde.
De verklaring stond erbij, gisteren
in deze krant: Het is een kwestie van
vraag en aanbod. ,,De elektriciteits
markt is een mSrkt", onderstreept
Pieter Boot, hoofd van de afdeling
klimaat en energie van het Planbu
reau voor de leefomgeving. Kolen
centrales produceren elektriciteit en
proberen die te verkopen. De over
heid probeert die markt te beïnvloe
den door een prijs te berekenen voor
de uitstoot die bij kolencentrales
vrijkomt en door centrales te sluiten.
Maar die Nederlandse centrales zijn
zo efficiënt, veel efficiënter dan de
oudere Duitse bijvoorbeeld, dat als
er in Europa extra vraag is de directie
zeker een tandje zal bijzetten.''
We lijken wel verslaafd, waarom is
het zo moeilijk om van kolen af te
komen? De gezellige kachel van
Gerard Cox vervangen, was achteraf
gezien een makkie. Je huis verwar
men kon vanaf de jaren 60 ook op
gas, en dat scheelde een hoop gedoe
in vergelijking met kolen die - voor
de jongere lezers - met een speciale
emmer, de kolenkit, van de kelder
naar de huiskamer werden gebracht.
In energiecentrales worden kolen
vooral gestookt om energie op te
wekken voor de industrie: om auto's,
koelkasten of telefoons te maken.
Sinds James Watt in de 18de eeuw
ontdekte dat je er machines op kunt
laten draaien, is de welvaartsgroei
van miljarden mensen afhankelijk
van kolen. Die energiebron vervang
je niet zomaar.
Investeringen
Maar al die zonneparken en wind
molens dan, daar zijn toch miljarden
in geïnvesteerd? Daar is al veel ge
beurd, maar dat kost gewoon tijd,
zegt Boot. ,,Elk land rond de Noord
zee is ermee bezig en er zijn maar
een paar bedrijven die het kunnen.
En dan moeten er ook nog kabels
naartoe.'' En oké, Nederland was in
Europa bepaald niet de eerste die
begon met zon- en windenergie.
14 procent van ons energieverbruik
wordt inmiddels duurzaam geprodu
ceerd. Weinig, maar vijf jaar geleden
was het minder dan 5 procent. Het
doel, vastgelegd in het klimaatak
koord dat de overheid twee jaar
geleden heeft gesloten met bedrijven
en maatschappelijke organisaties,
is 32 procent in 2030. We hebben
inmiddels ruim 2600 windmolens.
Om het hele land van stroom te voor
zien, zouden het er wel acht keer zo
veel moeten zijn. Kunnen we die in
ons dichtbevolkte landje kwijt?
Boot gruwt van zulke rekensom
men. ,,Niemand zegt dat de energie
voorziening voor 100 procent van
wind of zon afhankelijk moet zijn.
Dat kan waarschijnlijk ook niet. Al is
het inmiddels wel zo dat op de aller
beste uren, je moet dan denken aan
een zondag met felle zon en veel
wind, Nederland al geheel duurzaam
is. De enorme molens op zee produ-
De enorme
molens op zee
produceren
veel meer
stroom dan
die op land.
We gaan
echt vooruit
ceren ook veel meer stroom dan die
op land. We gaan echt vooruit.''
Heeft het wel zin? China verstookt
immers meer dan de helft van de ko
len wereldwijd, en daar worden nog
centrales tójgebouwd. China wegzet
ten als grote vervuiler is niet terecht,
zegt Bart Verheggen, auteur van het
boek Wat iedereen zou moeten weten
over klimaatverandering. De Chinezen
stoten per hoofd van de bevolking
nog altijd minder broeikasgassen
uit dan wij. En: ,,Een derde van alle
windenergie in de wereld wordt
geproduceerd in China, en ze zijn
veruit de grootste producent van
zonnepanelen.''
Duurzaam
En de economische groei? Onder
activisten hoor je wel dat die de echte
reden is waarom het zo moeilijk is
om van kolen af te komen. We kun
nen wel duurzamer gaan produceren,
maar zolang we tegelijkertijd méér
produceren, heft dat het effect van
het eerste weer op. ,,Dat hoeft niet
zo te zijn'', zegt Verheggen. ,,Als je
elektriciteit opwekt met wind, zon
of waterkracht, kun je daar zo veel
van gebruiken als je wilt. De uitstoot
van broeikasgassen is het probleem,
niet de economie of de bevolkings
groei. De armere landen, die weinig
hebben bijgedragen aan het huidige
probleem, willen zich ook graag
ontwikkelen. Het zou oneerlijk zijn
ze dat te ontzeggen.'' Maar nee, de
wereld is helaas niet zo eenvoudig
als in een liedje van Gerard Cox.
vrijdag 17 september 2021
GO
van die kolen af?
A Stoken op kolen klinkt
ouderwets, maar het gebeurt
nog altijd op grote schaal.
Vooral voor de industrie.
FOTO'S GETTY IMAGES, NATIONAAL ARCHIEF
V
Hans Nijenhuis
Den Haag
- Pieter Boot,
Planbureau voor
de Leefomgeving
