7
Cel en werkstraf
datadiefstal GGD
'Lhbti'ers overal in
EU zelfde rechten'
VUmc plaatst
besmette embryo's
RAPPORT
OPLOSSINGEN WETENSCHAPSRAAD VOOR UITDIJENDE ZORGUITGAVEN
De gezondheidszorg slokt te veel personeel
en overheidsgeld op. Zonder harde keuzes,
zoals een suikertaks of minimumprijs voor
alcohol, loopt het systeem vast.
Dat schrijft de Weten
schappelijke Raad
voor het Regerings
beleid (WRR) in een
rapport. Nu werkt
een op de zes mensen in de zorg.
Als de groei doorzet, is dat in 2060
een op de drie. In 2019 waren de
totale zorguitgaven 100 miljard
euro, omgerekend circa 6000 euro
per persoon. Als de huidige trend
doorzet, wordt dat 16.000 euro per
persoon in 2060. 'Onze complete
welvaartsgroei moet dan worden
ingezet voor de stijgende zorgkos-
ten', waarschuwen de onafhanke
lijke adviseurs. 'De groei van zorg
mag geen automatisme blijven'.
Op het Binnenhof zochten
opeenvolgende kabinetten naar
manieren om de zorguitgaven te
drukken, maar door vergrijzing
en betere behandelmethoden
stijgen de kosten al decennialang
fors. 'De gehele groei in het
besteedbaar inkomen van het
gemiddelde huishouden is de
afgelopen twintig jaar opgegaan
aan zorg', schrijft de raad.
Scherpe keuzes zijn nodig,
maar de politiek moet zich daarbij
niet blindstaren op kosten, effici-
enter werken en robotica, vindt
de raad. Dat levert te weinig op.
Er moeten fundamentele knopen
worden doorgehakt over wat nog
wordt vergoed, de noodzaak van
hulpmiddelen, hogere eigen
bijdragen in verpleeghuizen en
verplicht preventiebeleid.
,,Wij zeggen: haal dat taboe
eraf', zegt Gijsbert Werner,
projectleider bij de WRR. ,,Dan
kun je denken aan de suikertaks,
het verplicht reduceren van het
zoutgehalte in voedsel, maar ook
het verminderen van alcohol
verkooppunten. Of hanteer mini
mumprijzen voor drank. Vooral
bij het voorkomen van ziekten is
nog veel winst te boeken: het kost
weinig en het levert veel op.''
,,De politiek moet nu in actie
komen'', zegt Marianne de Visser,
raadslid van de WRR en emeritus
hoogleraar neuromusculaire
ziekten. ,,De problemen zijn er al.
Neem de Jeugdzorg of de specia
listische GGZ, voor mensen met
psychoses of persoonlijkheids
stoornissen. Die krijgen nu veel te
laat een behandeling, de wacht
tijden zijn soms tientallen weken.
Als er niet wordt ingegrepen, sij
pelt dat door naar andere takken.''
Zorgschaarste zal vaker optre
den, de overheid moet in samen
spraak met burgers durven ingrij
pen, stelt De Visser: ,,Als je knie
klachten hebt boven de 50 is een
kijkoperatie niet zo zinvol;
Bij het voorkomen
van ziekten is nog
veel winst te boeken:
dat levert veel op
als je rugpijn hebt zonder alarm
symptomen, heeft een MRI niet
veel zin. Daar moeten zorgverle
ners en patiënten scherper naar
kijken.''
Verwachtingen
Robotica en e-health worden nu
vaak als heilige graal gezien: tech
nologie kan het personeelstekort
dempen en de kwaliteit verbete
ren. Maar vooralsnog vallen de
resultaten tegen: ,,Het biedt kan
sen, maar het netto-effect van
technologische innovatie is waar
schijnlijk uitgavenverhogend.''
De Visser: ,,Zo'n dertig zieken
huizen werken bijvoorbeeld met
de Da Vinci-operatierobot, maar
de vraag is nog altijd of dat wel
beter werkt.''
In de Jeugdzorg gaat veel geld
op aan relatief lichte vormen van
hulp, zoals 'opvoedassistentie'.
,,De vraag is of dat wel in de zorg
thuishoort'', zegt Werner. Bij de
ouderenzorg kan worden gekeken
of de eigen bijdragen niet hoger
moeten. ,,Hier zit een groot deel
van de huisvestingskosten voor
ouderen in de zorg ook in de
zorgbegroting, anderen moeten
gewoon huur en hypotheek beta
len. Naar zulke fundamentele
dilemma's moet je kijken.''
Een 'burgerforum' moet helpen
draagvlak en begrip te kweken
voor de koerswijziging. Als
de overheid niet ingrijpt, wordt
iedereen de dupe van de alles
opslokkende zorg, stelt de raad.
,,Die verdringt andere belangrijke
zaken, zoals armoedebeleid,
onderwijs en sociale zekerheid'',
zegt De Visser. ,,Dat kun je je niet
goed voorstellen, maar het ge
beurt al.''
GO WOENSDAG 15 SEPTEMBER 2021
UTRECHT
De rechtbank deed gisteren
uitspraak in de zaak om het
stelen van persoonsgegevens
uit coronadossiers van de
GGD. Hoofdverdachte Mou-
rad Z. (21) uit Heiloo is daarbij
veroordeeld tot tien maanden
cel, waarvan vijf voorwaarde
lijk. Volgens de rechtbank
heeft Z. foto's gemaakt van
62 dossiers en had hij een
bestand met gegevens van
36 personen. Daarna bood
hij die te koop aan via de app
Telegram. ,,Juist in deze tijd
vertrouwen mensen op de
GGD en Z. heeft daar enorm
misbruik van gemaakt'', aldus
de rechter in het vonnis.
STRAATSBURG
De EU moet ervoor zorgen
dat mensen uit de lhbti-ge-
meenschap overal hun basis
rechten kunnen uitoefenen,
stelt een brede meerderheid
van het Europees Parlement.
Die roept bovendien de Euro
pese Commissie op actie te
ondernemen tegen Roeme
nië, Hongarije en Polen omdat
deze lidstaten EU-normen
niet respecteren. 'Regen
boogfamilies en paren van
hetzelfde geslacht horen
dezelfde rechten te hebben
als het om bewegingsvrijheid
in de hele Europese Unie en
familiehereniging gaat', aldus
de aangenomen resolutie.
AMSTERDAM
Het VU medisch centrum in
Amsterdam heeft bij zestien
vrouwen embryo's terugge
plaatst die besmet waren met
de bacterie Sphingomonas
koreensis. Deze bacterie kan
hersenvliesontsteking veroor
zaken. De besmetting kwam
aan het licht bij een dage
lijkse controle van kweek-
schaaltjes met embryo's. ,,Het
gaat om een bacterie die bij
gezonde mensen weinig
kwaad kan. Zekerheidshalve
worden alle ivf-gerelateerde
behandelingen voor een a
twee weken opgeschort,
totdat duidelijk is waar de
besmetting vandaan komt",
aldus Amsterdam UMC.
Een suikertaks moet uit de taboesfeer om de zorguitgaven te drukken, staat in het rapport. anp
Niels Klaassen
Den Haag
- Gijsbert Werner, WRR
Hanteer minimumprijzen voor alcohol of verminder het aantal
verkooppunten, adviseert de WRR. foto anp
