de
k
f ff ff
$6 $6
15.95
19
25
Margriet O libelle
NIEUWS 13
BESTEL TICKETS OP DEWINTERFAIR.NL/PZC
FORMATIE NIEUWE VERKIEZINGEN
4
De dreiging hangt
boven de
formatietafel: na
zes maanden
onbeweeglijkheid
bestaat het risico dat
ook informateur
Remkes er niet uitkomt.
Komen er dan nieuwe
verkiezingen?
Ja, als een meerderheid in de
Tweede Kamer dat wil, kan het de
missionaire kabinet nieuwe ver
kiezingen uitschrijven. Maar het is
wel een allerlaatste optie. De ver
houdingen tussen VVD, D66 en
CDA - de partijen waarnaar nu
vooral wordt gekeken - zijn niet zó
beroerd dat men elkaar publieke
lijk voor rotte vis uitmaakt. Wel is
sprake van een ernstige politieke
crisis. Als de hoofdrolspelers el
kaar écht niet meer kunnen luch
ten of zien, ontstaat een staats
rechtelijke impasse, die moet wor
den doorbroken. Alleen de Tweede
Kamer kan na een debat besluiten
tot nieuwe verkiezingen. Maar de
kiezers zullen het de onderhande
laars niet in dank afnemen, die
zijn dan half maart voor niets naar
de stembus geweest.
Wie half maart zou hebben gezegd
dat informateurs hinten op het ri
sico van nieuwe verkiezingen, zou
meewarig zijn aangekeken. Want
de lijsttrekkers wilden toen nog
3s*** »-
'snelheid' en een 'akkoord op
hoofdlijnen'. Van al die daadkracht
is niets gebleken. Een marathon
debat over de positie van VVD-lei-
der Mark Rutte over zijn leugen
rond Pieter Omtzigt, op i april,
lijkt een verlammende werking op
de formatie te hebben gehad.
Daardoor is de dreiging van
nieuwe verkiezingen serieus. Het
is niet voor niets dat de vorige in
formateur, Mariëtte Hamer, zich
zeer bezorgd toonde. Ze sprak over
een 'broos lijntje' en riep de
hoofdrolspelers op elkaar heel te
laten. Die oproep kwam vóór de HJ
Schoo-lezing van D66-leider Si-
grid Kaag, die de verhoudingen
verder onder druk zette met haar
impliciete doch stevige kritiek op
Rutte. De nieuwe informateur, Jo-
han Remkes, heeft gesproken met
Hamer. Daar werd hij niet vrolijk
van. Eerder waarschuwde hij al dat
hij het bijltje er rap bij neergooit
als iedereen zijn hakken in het
zand blijft zetten.
Alle spelers weten dat het risico
op een totale mislukking bestaat.
De blokkades van VVD en CDA
richting PvdA/GroenLinks ener
zijds en die van D66 richting
ChristenUnie en een minder
heidskabinet van VVD/D66/CDA
anderzijds, moeten worden door
broken. D66 heeft de VVD losgela
ten en gezegd dat Rutte nu het
voortouw moet nemen als groot
ste partij.
Nee, sinds 1848 is Nederland een
parlementaire constitutionele mo
narchie en is dit niet voorgeko
men. Wel waren er eerder moei
zame kabinetsformaties die einde
loos leken te duren. Zo was de for
matie van het derde kabinet Rutte
de langstdurende ooit, maar er
werd toen wél onderhandeld. Dat
is het grote verschil met nu. Na
een halfjaar is er niet inhoudelijk
onderhandeld over een meerder
heidskabinet. Sterker nog, die op
tie lijkt achter de horizon verdwe
nen.
Die wordt gezien als een absoluut
falen van de democratie en alle be
trokken hoofdrolspelers. Er zijn
nogal wat informateurs versleten,
die raken ook een keer op. Het was
ook niet voor niets dat Remkes op
zijn persconferentie de kranten
kop verre van zich wierp dat hij
'het wel zou fiksen'. ,,Het zijn de
partijen die het moeten doen'',
sprak Remkes waarschuwend. In
ternationaal staat Nederland er
Sinds Nederland
constitutionele
monarchie heeft, is
het niet voorgekomen
dan ook gekleurd op. De Belgen,
die er een kabinetsformatie op
hebben zitten van ruim vijfhon
derd dagen, beginnen te smalen
over het gepruts bij hun noorde
lijke buren. Deskundigen vrezen
ook 'Israëlische taferelen'. In Israël
zijn om de haverklap nieuwe ver
kiezingen, omdat partijen het vaak
niet eens kunnen worden over een
meerderheidscoalitie. Ook in Ne
derland zou zo'n 'precedentwer
king' kunnen ontstaan: als het
even tegenzit in de formatie, kun
je sneller naar nieuwe verkiezin
gen grijpen. Dat is dan immers al
eerder gebeurd.
,,Nee'', zegt Tom van der
Meer, hoogleraar politicologie aan
de Universiteit van Amsterdam.
,,Je legt het probleem dan weer op
het bordje van de kiezers. In de ze
telverhoudingen zal iets verschui
ven, maar het zullen toch overwe
gend dezelfde lijsttrekkers zijn die
elkaar weer tegenkomen.'' Volgens
Van der Meer lijken op dit mo
ment 'de persoonlijke verhoudin
gen op het spel te staan'. ,,In de
campagne ging het amper over te
genstellingen en al helemaal niet
over wie met wie zou gaan. Dat
gebeurde pas nS de verkiezingen.
Had men dat eerder gedaan, dan
zou het mandaat van de kiezer
misschien groter zijn geweest.''
Shoppen,
workshops
optredens én
lekker eten
drinken
Brabanthallen
Den Bosch
zaterdag 11 september 2021
PC
Het V-woord valt... moeten we
straks opnieuw naar de stembus?
Peter Winterman
Jan Hoedeman
Den Haag
IKan dat nou zomaar, nieuwe
verkiezingen?
2 Hoe serieus is de dreiging
van een nieuwe stembus
gang?
Een nieuwe gang naar het stemhokje wordt gezien als een absoluut falen van de democratie. foto anp
3 Is Nederland eerder terug
gegaan naar het stemhokje
na een mislukte formatie?
4 Hoe wordt tegen de drei
ging van nieuwe verkiezin
gen aangekeken?
5 Lost een nieuwe gang naar
de stembus iets op?
Bij annulering vanuit de organisatie kun je je geld terugkrijgen of je ticket(s) behouden voor de volgende editie.
BESTEL VOOR
18 OKTOBER
november
