ZEELAND 13
OPINIE HENDRIK-JAN VAN ARENTHALS^
Er is veel te doen
over 'online leren' in
het mbo. Digitale
leermiddelen zijn
echter niet nieuw.
Het gaat om een
leermiddel, meer niet.
Belangrijk is hoe
docenten dat inzetten.
Die docenten weten
ook hoe dat moet;
beter dan
schoolbestuurders en
Kamerleden, stelt
Hendrik-Jan van
Arenthals, voorzitter
van het College van
Bestuur van Scalda.
Voor iedere onder-
wijsprofessional is
het vanzelfspre
kend. Ieder leer
middel moet zo
worden ingezet,
dat het voor de student meer
waarde heeft. We hebben de afge
lopen periode vaak gezien hoe het
niet moet. Natuurlijk, de flexibili
teit en de snelheid waarmee het
onderwijs zich in 2020 heeft aan
gepast zijn prijzenswaardig. Be
grijpelijkerwijs zijn veel docenten
eerst blijven lesgeven zoals ze dat
altijd deden, maar dan via een
scherm. Dit 'onderwijs via een
scherm' is echter al snel van min
dere kwaliteit. Maar het wordt
doorontwikkeld in wat in het on
derwijs meestal 'blended learning'
wordt genoemd, oftewel 'combi
natieleren'.
Online is een verrijking
Wanneer je online leermiddelen
gebruikt waarvoor ze geschikt
zijn, leidt dat niet tot leerachter-
standen. Integendeel, ze zijn een
verrijking, dat weten we al een de
cennia. Zo lang je ze maar bewust
gebruikt, vanuit een juiste visie.
Digitale leermiddelen zijn voor
veel studenten uitermate geschikt
om via bijvoorbeeld filmpjes of
podcasts interactief theorie te le
ren, oefentoetsen te maken, enzo
voort. Je kunt er vaardigheden zo
als spelling of rekenen eindeloos
mee trainen. Ze zijn daarentegen
minder geschikt voor groepsacti
viteiten, zoals een discussie. Een
goede combinatieles maakt be
wust gebruik van leermiddelen,
waaronder digitale.
Leermiddelen moeten passen
bij de student. Denk aan studen
ten met bijzondere ondersteu-
ningsvragen. Toen in januari 2021
het fysieke onderwijs in het mid
delbaar beroepsonderwijs (mbo)
ingeperkt werd, behalve voor
'zorgleerlingen', heeft de Zeeuwse
mbo-school Scalda al haar niveau 1
en 2 studenten gedefinieerd als
'zorgleerlingen' en onderwijs op
school laten volgen. Dergelijk
maatwerk is voor goed onderwijs
onmisbaar. Niettemin kunnen
middelen als filmpjes en anima
ties, oefenen op de computer ook
deze studenten helpen. En er was
een minderheid van studenten die
het online-onderwijs prettig
Onderwijsteams
moeten leidend
zijn bij hoe
ze 'combinatieleren'
als leermiddel willen
inzetten
vond, niet alleen vanwege de reis
tijd, maar ook omdat ze meer in ei
gen tempo konden werken.
Docenten zijn de experts
Bij dit alles is de docent cruciaal.
Die vormt samen met collega's
een team van onderwijsprofessio-
nals, in het mbo doorgaans geor
ganiseerd rondom de tientallen,
zeer verschillende opleidingen.
Onderwijsteams moeten dan ook
leidend zijn bij hoe ze 'combina
tieleren' als leermiddel willen in
zetten. Niet het management of de
bestuurders, al helemaal niet de
landelijke politiek, maar zij zijn de
vakexperts.
Uitspraken van een school als
'wij streven naar twee dagen on
line onderwijs' passen nauwe
lijks bij het maatwerk dat zo hard
nodig is. Schoolbesturen moeten
het ontwikkelen van visie in on-
derwijsteams faciliteren, inclusief
passende professionalisering. Ook
daar heeft 'combinatieleren' een
meerwaarde, onder dezelfde voor
waarden als bij studenten.
Simplistisch
Een landelijk advies om 'online
onderwijs' tot het minimum te
beperken is nogal simplistisch.
Het dreigt de sprong vooruit van
het onderwijs om te zetten in een
Echternachprocessie (drie stappen
vooruit en twee achteruit).
Schoenmaker, houd je bij je poli
tieke leest: ondersteun, faciliteer
en controleer, maar laat de inhou
delijke keuzes aan de onderwijs-
professionals zelf over. Daartegen
over mag men dan verwachten dat
het onderwijs verantwoord keuzes
maakt. De inzet van digitale leer
middelen op maat en vanuit visie
leidt dan niet tot leerachterstan-
den, zoals het rücksichtslos inzet
ten van onlinelessen dat doet. Ze is
dan een van de middelen om ach
terstanden in te lopen. Beter on
derwijs: het doel heiligt de leer
middelen, echt.
donderdag 9 september 2021
GO
De op deze pagina geplaatste opinie
stukken vindt u ook op onze website
onder het kopje Opinie
Docent heeft meer verstand
van onderwijs dan Kamerlid
Digitale leermiddelen zijn voor veel studenten uitermate geschikt om via filmpjes of podcasts interactief theorie te leren en oefentoet-
sen te maken. foto thinkstock
-Hendrik-Jan van Arenthals
Hendrik-Jan van Arenthals is
voorzitter van het College van
Bestuur van Scalda.
