NIEUWS 13
MH17 NABESTAANDEN
Liegen en
bedriegen
is een tactiek
in dit kat-en-
muisspel
Een voor een worden de nabe
staanden door hun advocaat naar
de rechtszaal begeleid. Ze lezen
hun verklaring voor, terwijl een
videoscherm foto's van omgeko
men dierbaren toont. De een praat
rustig en beheerst, de ander met
trillende stem, vechtend tegen de
tranen.
De nabestaanden vertellen hoe
het neerhalen van vlucht MH17 op
17 juli 2014 en de dood van de 298
inzittenden hun leven voorgoed
veranderde.
Ria van der Steen is de eerste die
het woord richt tot de rechters. Ze
opent in het Russisch, met een
tekst uit De Goelag Archipel van
schrijver Aleksandr Solzjenitsyn,
voor de 'meeluisteraars van het
Russische regime'. 'Ze liegen. We
weten dat ze liegen. En zij weten
dat wij weten dat ze liegen', citeert
ze Solzjenitsyn.
Het afgelopen anderhalf jaar
heeft ze tandenknarsend het ver
weer van de verdediging aange
hoord. „Liegen en bedriegen is een
tactiek in dit kat-en-muisspel'',
zegt Van der Steen. ,,Ik zit vol
haatgevoelens, wrok, boosheid en
angst. Angst voor het niet krijgen
van gerechtigheid. Boosheid en
frustraties over het niet nemen
van verantwoordelijkheid door de
verantwoordelijken.''
Van der Steen is er niet om een
politieke boodschap te verkon
digen, zegt ze. Ook niet om de vier
verdachten - Igor Girkin, Sergej
Doebinski, Oleg Poelatov en Leo
nid Chartsjenko - toe te spreken.
Die zijn gedurende het hele proces
immers afwezig. ,,Ik sta hier voor
mijn vader, zijn lieve vrouw
- mijn stiefmoeder - en voor
mezelf.''
Ze vertelt over nachtmerries
waarin ze op de rampplek tussen
de wrakstukken en lichamen, in
de geur van brand en dood, zoekt
naar haar vader Jan van der Steen
en stiefmoeder Neeltje Voor
ham. ,,Ik kan alleen een punt ach
ter mijn afscheid zetten als de ver
antwoordelijken voor hun dood
worden aangewezen als de daders.
Daar is mijn hoop op gevestigd.''
Aanklacht
Acht nabestaanden maken deze
dag gebruik van hun spreekrecht.
Hun verhalen zijn een aanklacht
tegen de daders, die zij indirect
aanspreken op hun 'barbaarse
daad', in de hoop dat de boodschap
hen via de livestream bereikt.
,,Zeven jaar geleden hebben jul
lie mijn familie gebroken op de
meest verschrikkelijke manier die
denkbaar is. Maar jullie zullen mij
nooit kapot krijgen'', zegt Vanessa
Rizk via een videoverbinding van
uit Australië. Zij en haar broer
James verloren hun ouders Albert
en Maree, die op de terugweg wa
ren van hun vakantie.
Robbert van Heijningen doet
een handreiking naar de verdach
ten. ,,Vergeven, maar niet verge
ten. Maar dat betekent niet dat een
veroordeling achterwege kan blij
ven. Ik hoop ooit de vliegramp
achter mij te laten in de weten
schap dat recht is gedaan aan de
slachtoffers.''
De nabestaanden vertellen over
hun nachtmerries, angsten, thera
pieën voor traumaverwerking en
afgebroken opleidingen en carriè
res. Over de dag dat hun leven in-
stortte, het slopende proces van
identificatie, repatriëring van stof
felijke resten en uitvaarten.
,,Ik had haar graag nog even
willen zien en vasthouden'', zegt
Fieke Meijer, zus van de omgeko
men Sascha. ,,We hadden niet
meer dan een dichte kist, een
plukje haar en een ketting. Het is
zo oneerlijk dat ze op deze manier
op haar 24ste uit het leven is ge
rukt.''
Sander Essers verloor zijn broer
Peter, diens vrouw Jolette Nuesink
en hun kinderen Emma en Valen-
tijn. ,,Het verdriet om Peters afge
hakte leven speelt vaak op'', zegt
hij. ,,De mogelijkheid om met
mijn broer te reflecteren op ons
leven, is afgesneden. De aanslag
heeft mijn leven veranderd en
stroperig gemaakt.''
Wat als...
De verhalen zijn ook een eerbe
toon aan hun dierbaren, die ze
voor de rechtbank een gezicht en
een stem geven. Ze gaan over het
gemis. Wat als... is de titel van het
gedicht waarmee Essers zijn ver
klaring opent. ,,Ik vind het intriest
dat Peter niet heeft kunnen doen
wat hij het grootste deel van zijn
leven graag wilde doen: zeezeilen.
Zijn gezin en werk gingen altijd
voor. Als ik het iemand gunde om
eindelijk te genieten van het zee-
zeilen, dan was hij het wel.''
Bij Peter van der Meer werden
zijn drie dochters Sophie (12),
Fleur (10) en Bente (7) abrupt uit
zijn leven gerukt. Ze gingen met
hun moeder Ingrid Meijer, zijn ex-
vrouw, op vakantie. Van der Meer
opende de kisten om zijn dochters
nog te zien. Fleur was opgezwol
len, maar herkenbaar. Sophie had
haar beugel en vlecht nog in.
Bente herkende hij aan de moe
dervlek op haar been. Haar li
chaam was redelijk intact. ,,Ze is
als een vlindertje naar beneden
gefladderd, zei mijn moeder'',
zegt hij.
Voortleven
,,In één klap was ik alles kwijt.
Mijn leven, mijn toekomst. De
stilte wordt steeds stiller. Het ver
driet doet elke dag weer pijn. Het
enige dat troost kan bieden, is het
hoe en waarom van de ramp. Ik
wil gerechtigheid en ik wil dat
mijn dochters nooit vergeten wor
den, maar altijd zullen voortle
ven.''
Sinterklaas viert hij niet meer.
,,Dat is een kinderfeest en ik heb
geen kinderen meer. En Vaderdag
is een van de verschrikkelijkste
dagen van het jaar. We vieren al
leen nog de geboortedagen van de
meisjes. Ze worden nooit meer
ouder. Ik heb ze niet zien groeien,
stralen en de wereld zien ont
dekken'', zegt hij tegen de rech
ters.
,,Ik ben bang voor wat er nog
gaat komen. Alle herinneringen
die ik nog had willen maken, ko
men niet meer. Ik zie ze niet trou
wen, ik krijg geen kleinkinderen
meer. Hoe kom ik de rest van mijn
leven door? Mijn verdriet wordt
niet minder. En het gat dat ze ach
terlaten, wordt alsmaar groter. Ik
wil de waarheid boven tafel. Wie
zit er achter de dood van mijn
lieve dochters?''
Vandaag gaat het MH17-proces
verder met de getuigenissen van
de nabestaanden. De komende
drie weken doen in totaal 91 van
hen hun verhaal.
dinsdag 7 september 2021
GO
'In één klap was i
Tonny van der Mee
Schiphol
Nabestaanden, advocaten en
rechters in het justitieel com
plex bij Schiphol. foto ap
- Ria van der Steen,
nabestaande
Gedurende drie weken leggen
91 nabestaanden van de neerge
haalde vlucht MH17 in de recht
bank een slachtofferverklaring af.
