Reflectiemoment en gedenkplek Covid
10 ZEELAND
ZEEUWSE LICHTING JONGE KUNSTENAARS
De Zeeuwse
Lichting bestaat
dit jaar uit vijf net
afgestudeerde
kunstenaars die uit
Zeeland afkomstig
zijn. Dat leidt tot een
uitgewogen
presentatie, rustiger
en evenwichtiger
dan gebruikelijk.
Monnikenwerk
In onze (woon)kamers hebben
beeldschermen schilderijen
vervangen als vensters op de
wereld. Met dat idee hing
Daan Haak een drieluik op aan
de wand, met op het middelste
scherm een live beeld van een
vierde tv met zwart scherm, die
even verder buiten beeld staat. Als
ik opsta kan ik het beeld beïnvloe
den door bijvoorbeeld mijn hand
voor de camera te houden. Haak
roept vragen op zoals: wat is het
verschil tussen een tv-beeld en
een kunstwerk? En: kun je als toe
schouwer iets veranderen aan de
werkelijkheid die het beeld toont?
In De dansende kunstkijker bouwt
hij daarop voort. Via een strakke
routing leidt hij je naar een stoel
voor een monitor in een kistje. Er
hangt een camera boven je hoofd:
je ziet jezelf op de stoel zitten. Ver
laat je de ruimte dan zie je een
kaartje met vragen over je loop- en
kijkgedrag. De slotvraag is:
,,Voelde je je deelnemer of toe
schouwer?".
van de zaden'. Een eveneens
naakte vrouw, het hoofd rood, zit
gehurkt, met een citroen in haar
mond onder het bladerdak dat
licht en donker over haar lijf
strooit. Geladen beelden maakt
Biemans, die een ander licht wer
pen op wie wij mensen zijn en
waar we vandaan komen. In het
werk van haar zus Jona onderken
ik ook een intense relatie met de
natuur. In 12 kleine tekeningen en
gouaches tovert zij, soms verfijnd,
soms expressief, een intieme we
reld met wonderlijke vegetatie en
mensen die soms in de natuur op
gaan, zich er soms tegen afzetten
en soms geen idee hebben van
wat er om hen heen speelt. Prach
tig is de assemblage met de kop
van een oude etalagepop, voorzien
van een muts van schelpen en een
paars fluwelen gewaad. En drei
gend een mannenkop, bedekt met
een masker van gedroogde zee-
wierpitten.
Onthullend
Marit Adriaanse toont drie ma
quettes voor een theatrale installa
tie. Die is geïnspireerd door het
jeugdboek Diederik uit het blik van
Christine Nöstlinger. Adriaanse
voert een professor op die geobse
deerd is door het creëren van per
fect leven. Onthullend is het
schoollokaal met op het bord de
standaardbrief die de door de pro
fessor geproduceerde kinderen aan
hun toekomstige ouders sturen.
Prachtig en subtiel verbeeldt Adri-
aanse een wereld waarin het ver
langen naar maakbaarheid en per
fectie allesbepalend is. Haar Kleu
ren van het landschap is heel anders.
Daarin combineert zij liefde voor
de natuur met een appèl aan de
verbeelding.
Toverbal
In haar installatie Toverbal ver
wijst Puck de Kroon ook naar de al
dan niet actieve toeschouwer. Bij
binnenkomst zie je in de half
ronde wand tegenover de ingang
een scheur. Pas later blijkt dat die
deel uitmaakt van haar werk. Ik
ontdek dat via een tekst op een
plexiglas plaat die elders op de
vloer staat. Zoals de scheur onder
liggende verflagen blootlegt, ver
andert de toverbal van kleur als je
er op zuigt. Vlakbij de plaat heeft
De Kroon een glazen bakje met
toverballen op de vloer gezet én
een bakje met schilfers van de
muur. ,,Met dit werk wordt de
herontdekking van de bestaande
ruimte tot uitgangspunt geno
men". Zij trekt die lijn door naar
de opwarmende aarde en wil aan
zetten tot actie. Ik vind een deel
van de tekst te cryptisch, maar zie
haar prikkel tot terugkijken naar
wat er aan het 'nu' voorafging in
spirerend als prikkel voor een per
soonlijke en maatschappelijke
heroriëntatie.
Geladen beelden
En dat is wat Marit Biemans doet
in haar foto's. Ingeleid door een
mooie poëtische tekst neemt zij je
mee naar een wereld waarin mens
en dier in elkaar overgaan. Een
naakte jongeman zit met armen
als vleugels in het gras als 'hoeder
Waar het coronavirus van
daan komt? Hoe de pan-
demie ons tekent? Wan
neer het virus definitief ver
dwijnt? Het is allemaal onzeker en
we hebben het ermee te doen. Hoe
red je het als horecaondernemer?
Als jongere, verpleegkundige, do
cent of nabestaande van een co-
vid-slachtoffer? Is het ergste nu
geweest? In de Nieuwe Kerk in
Middelburg is er zondag 5 septem
ber 16 uur een moment van reflec
tie. Om ruimte te geven aan ge
dachten, om stil te staan en wie-
weet-hoe bemoedigd door te gaan
Djoszuwa Zwier zal als spoken
word artist een bijdrage leveren:
,,Ik ben performer en kan al bijna
twee jaar niet voor mensen staan.
De tijd heeft mijn ontwikkeling
stilgezet, alsof ik onder een steen
heb geleefd. Ik spreek uit mijzelf
voor wie onwetend zijn over wat
ik als jongere voel." Djoszuwa
deed eerder mee aan Kunstbende
en volgt nu conservatorium. ,,Dat
het reflectiemoment in een kerk
is, vind ik heel bijzonder. Het is de
mooiste plek om zoiets te doen,
want als je in een kerk komt, ben
je op de een of andere manier al
tijd naar iets op zoek."
Geld
,,Maandag kwam er iemand langs
om me eraan te herinneren dat ik
een bijdrage ga leveren", legt Huib
Labeur, eigenaar van café Bommel,
uit. ,,Ik zeg altijd ja, maar moet nog
uitwerken wat ik ga zeggen. An
ders kan ik hier beginnen en daar
eindigen", gebaart hij. ,,Het irri-
teert dat de overheid steeds
spreekt over geld. Het belangrijk
ste was hoe ik mensen aan het
werk en blij kon houden. Zelf
vond ik de eerste lockdown van elf
weken al erg. We wisten niet dat
er een tweede zou komen die véél
langer zou duren. We zijn toen be
gonnen met afhaal en bezorging,
meer om bezig te blijven en gezien
te worden, dan voor het geld. Ik
heb veel gewandeld en met het
oog op mijn mentale welzijn mij
zelf regels opgelegd. Ik heb geen
nieuws gevolgd en géén perscon
ferenties gekeken, maar wel einde
loos een mantra opgezegd vanuit
het idee dat als je positief doet, je
dat ook blijft."
Gedenkplek
Burgemeester Harald Bergmann
opent de bijeenkomst. Naast de er
varingsverhalen zal er muziek
zijn. Na afloop van het reflectie
moment wordt in het Molenwa
terpark een gedenkplek in gebruik
genomen. Rond een lindeboom,
dicht bij de karakteristieke mu
ziektent, is een ring van corten-
staal aangebracht waarin de tekst
is gestanst: 'Gedenkplek - Covid-
pandemie'. De mensen die een bij
drage aan het reflectiemoment
hebben geleverd, kunnen als eer
sten een naam of gedachte op een
steen schrijven en die aan de voet
van de boom achterlaten. Neeltje
van Doorn van het stadspastoraat
is erg enthousiast over de gedenk-
plek. ,,De plek is een vorm van er
kenning voor hoe moeilijk de pan-
demie het ons maakt, waar je je
gedachten kunt laten gaan, wat je
zorgen baart op een steen geschre
ven achter en misschien wat los
kunt laten. Op een plek waar een
boom verder opschiet en dichtbij
muziek zal klinken als tekenen
dat ondanks alles het leven nog
leeft."
zaterdag 4 september 2021
Geëngageerd verbeelden
Nico Out
RECENSIE
T/m 17/9. De Zeeuwse Lichting
2020. CBK Zeeland, Balans 17,
Middelburg. Ma. t/m vr. 9.00 -
17.00 uur encle zo. v/d mnd.
13.00 - 17.00 uur.
Drie foto's van Marit Biemans. fotos nico out
Marit Adriaanse, deel van de installatie Blik - Een zoektocht naar
het creëren van leven.
José Baars
José Baars schrijft
wekelijks over
religie en kerken in
Zeeland. Kijk voor haar blog
op pzc.nl/monnikenwerk
Aanmelding bijwonen reflectie
moment: stadspastoraat@nieu-
wekerkgemeente.nl
Online 5/9 16 uur vrij toegankelijk
via: www.kerkdienstgemist.nl
Daan Haak, 5 televisies.
