Chagrijn
bij D66,
PvdA en
GL zijn
ontstemd
NIEUWS 3
FORMATIE IMPASSE
Zeker Jesse Klaver (GroenLinks)
kon zijn ergernis niet verbergen en
sprak van een 'on-Nederlands' tafe
reel dat er niet eens aan onderhan
delen is begonnen. ,,VVD en CDA
wijzen alleen maar op de verschil
len, maar de formatie is er juist om
verschillen te overbruggen. Wij
zijn als politici verplicht om te pro
beren dit land verder te helpen.''
Samen hebben VVD, D66 en
CDA 72 zetels in de Tweede Kamer.
Dat maakt dat er met de steun van
één oppositiepartij al een meerder
heid in de Tweede Kamer kan wor
den gevonden. In de senaat komen
de drie partijen zeven zetels tekort
voor een meerderheid.
Volgens PvdA-leider Lilianne
Ploumen berokkenen VVD en
CDA het land schade door gesprek
ken met de PvdA-GroenLinkscom-
binatie te weigeren. ,,Nederland zit
te wachten op oplossingen voor de
klimaatcrisis, de woningcrisis, de
ongelijkheid en al die oplossingen
raken nu een beetje uit het zicht.''
Maar volgens Rutte zijn de in
houdelijke verschillen tussen de
partijen VVD en CDA enerzijds en
PvdA en GroenLinks anderzijds
veel te groot.
Zowel VVD als CDA waren be
reid om met één linkse partij te
gaan onderhandelen. PvdA en
GroenLinks samen zijn getalsmatig
niet nodig voor een meerderheid.
De afgelopen maanden leefde bin
nen VVD en CDA de hoop dat
PvdA en GroenLinks elkaar zouden
loslaten en één van de twee in een
kabinet zou stappen. ,,Dat is niet
gebeurd en dat gaat niet gebeuren'',
zei Ploumen gisteren nog eens. Kla
ver beaamde dat.
Nadat in de ochtend GroenLinks
en PvdA de bons was gegeven,
gooide Sigrid Kaag (D66) een uur
later de deur in het slot voor de
ChristenUnie. Ze noemde ze
'emancipatie en drugs' als pijnpun
ten tussen de partijen.
Na maanden rondjes draaien,
wikken, wegen, schrijven en
blokkeren zit er volgens diverse
bronnen weinig anders op dan
een minderheidsregering. VVD,
D66 en CDA (samen 72 zetels in
de Tweede Kamer en 28 in de se
naat) kunnen een nieuw kabinet
vormen, mogelijk met gedoog-
steun van een oppositiepartij.
Hamer broedt nu op haar eind
verslag, mogelijk zet ze nog niet
formeel de stap naar een minder
heidscombinatie. Maar gezien de
vele onderlinge politieke blokka
des lijkt er uiteindelijk weinig an
ders mogelijk.
Wat staat de partijen en het
land te wachten bij een kabinet
zonder meerderheid? Wat bete
kent de 'rechtse meerderheid'?
Kan zo'n coalitie wel meters ma
ken? (Ervarings-)deskundigen
stellen dat het wel meevalt met
chaos of strubbelingen. ,,Het werk
van een minister wordt extra
moeilijk, maar ook extra interes
sant", zegt oud-VVD-informa-
teur Henk Kamp.
Plat gezegd betekent het ook:
gedoe. Meer werk. Regiegebrek.
En daar houden de doorgaans
controlegretige politici niet van.
In de beslotenheid van de eerste
verkennersronde zei VVD-leider
Mark Rutte in maart nog over een
minderheidskabinet: ,,Vind ik
niks.''
Maar nieuw is het niet. De
Haagse politiek werkt al veel lan
ger met wisselende coalities, vaak
door gebrek aan gegarandeerde
meerderheden. Dat leidde tot een
reeks aan gelegenheidsakkoorden
in het parlement, in de aanloop
ervan liepen bewindspersonen de
deur plat bij oppositiefracties om
steun te vergaren.
En als een kabinet geen automa
tische meerderheid heeft, wordt
de positie van de Tweede Kamer
ook sterker, precies volgens de
veel bepleite 'nieuwe bestuurscul
tuur', signaleert Kamp. ,,Met
Rutte heb je een premier die bij
uitstek geschikt is voor zo'n rol.''
Volgens bijzonder hoogleraar par
lementaire geschiedenis Bert van
den Braak (Universiteit Maas
tricht) is een minderheidskabinet
'moeizaam'. ,,Maar als iemand
premier kan zijn in zo'n samen
werking is het Rutte natuurlijk.''
Akkoordenpolitiek
De VVD-leider begon gisteren
met de voorbereiding op een
nieuwe periode vol akkoordenpo-
litiek, leek het. Na afloop van het
'slechtnieuwsgesprek' dat Hamer
met afvallers PvdA, GroenLinks
en ChristenUnie voerde, prees
Rutte de linkse tandem uitvoerig.
Dat zijn 'heel betrouwbare par
tijen' waarmee hij graag de 'in
houdelijke samenwerking' blijft
zoeken. ,,We steken de hand uit.
Alleen niet in een vijfpartijenka-
binet.'' De linkse partijen zijn nog
weinig genegen om de vrede te
tekenen. De pijn van de afwijzing
zit diep, zo blijkt uit de woorden
van GroenLinks-leider Jesse Kla
ver gisteren na afloop van de ge
strande verkenning. ,,De weiger-
politici van rechts proberen niet
eens een inhoudelijk gesprek te
starten. Die democratische tradi
tie heeft vandaag een klap gekre
gen.''
Dat is een waarschuwing voor
de VVD. Wie denkt dat Rutte
Het werk van een
minister wordt extra
moeilijk, maar ook
interessanter
comfortabel achterover kan leu
nen en de 'rechtse meerderheid'
in de Kamer het werk kan laten
doen heeft het mis, erkent oud-
VVD-staatssecretaris Fred Tee-
ven. VVD, PVV, Forum, Van
Haga, JA21, SGP en CDA hebben
samen bijna tachtig zetels. In
theorie kunnen zij bij asielzaken
strikter beleid afdwingen of juist
minder klimaatmaatregelen rege
len. ,,Er kan wel een rechtse
meerderheid zijn op papier, maar
het is ingewikkeld om die te ver
zilveren. Neem asielzaken: ik
denk dat het CDA daar wat naar
links helt.''
Daarbij zullen VVD- en
CDA'ers zich niet helemaal af
hankelijk willen maken van par
tijen als PVV of Forum, die ze for
meel juist uitsluiten voor coalitie-
samenwerking. Al zou Teeven
daar zelf minder moeite mee zou
hebben: ,,Ik zou puur voor het
eindresultaat gaan. Tegelijkertijd
kun je ook niet D66 te veel tegen
je in het harnas jagen. Met een
minderheidskabinet krijg je meer
ruilhandel. Je moet meer in het
parlement buurten, vaker dealtjes
maken.''
Gedoogsteun van de oppositie
is cruciaal, stelt Van den Braak:
,,Anders kan je meteen naar huis
gestuurd worden door een meer
derheid. Je wil een politieke ver
zekering. En partijen zullen in
ruil daarvoor wat terug willen.
Bijvoorbeeld CU of SGP zegt
straks niet: 'We zullen jullie on
voorwaardelijk steunen' als er
niet ook wat voor hen in zit.''
Bijdraaien
Kamp denkt dat de PvdA en GL
wel bijdraaien als het er uiteinde
lijk om spant. ,,Als je alleen maar
nee zegt, maak je je verantwoor
delijkheden ook niet waar. Als er
een goed regeerprogramma ligt
met plannen rond stikstof, kli
maat, de arbeidsmarkt, zorg, vei
ligheid en infrastructuur is het
niet zo makkelijk om meteen
dwars te gaan liggen.''
Dat is het l&fck&K&van Albert Heijn /ph
woensdag 1 september 2021
KiSr.
Minderheidskabinet: vaker
dealtjes maken, ruilhandel
Niet alleen D66 baalt van de
breuk in de coalitiebesprekin
gen met de VVD. Ook PvdA en
GroenLinks zijn ontstemd.
Jan Hoedeman
Hans van Soest
Den Haag
VVD en CDA zien geen andere
mogelijkheid meer dan een min
derheidskabinet. D66 heeft er
weinig trek in, maar toch lijkt
dat de enige overgebleven
optie, nu 168 dagen na de ver
kiezingen. Gedoogsteun is cru
ciaal.
Niels Klaassen
Tobias den Hartog
Den Haag
- Henk Kamp, oud-informateur
VVD-leider Mark Rutte heeft zojuist bij informateur Mariëtte Hamer gezegd dat een vijfpartijenkabinet er niet in zit. foto anp
bhusu®
ECHTE
BESCHUIT
iJsf
Onze Ilse heeft een baby gekregen.
Moeder en kind maken het goed
en slapen lekker veel.
Kom je vandaag ook beschuit
met muisjes eten bij jouw Albert Heijn?
a
