Betogers die spugen,
dreigen én filmen...
7
Ze zuigen, schelden, gaan pal voor je staan schreeuwen
dat je een landverrader bent. De 'nieuwe demonstrant' tart de
politie tot op het bot, zoals pas te zien bij een geweldloze
aanhouding in Den Haag. Hoe blijven agenten dan kalm? ,,Eén
verkeerde blik en je hebt een steen in je nek.''
Er werd geen een mep
uitgedeeld, er ging
geen ME'er door het
lint, het was een aan
houding van het ni
veau 'u bent nu gear
resteerd, loopt u mee naar het bu
reau'. Vanwege een rookbom. Maar
het handjevol agenten dat een
man arresteerde tijdens een on
aangekondigde coronademonstra
tie, moest daarna een walk of
shame ondergaan die te gênant
voor woorden was. De horde men
sen gedroeg zich zó schaamteloos,
dat menige kijker het gevoel kreeg:
pak die knuppel en ram er maar op
los.
Maar de agenten bleven kalm, de
wandeling ging door, het scande
ren van 'schaam je kapot', 'politie-
politie hoeren van justitie' en
'landverraders' ook, ziektes erbij
natuurlijk. Dreigen, provoceren,
joelen, in de weg lopen, de boel
blokkeren met een fiets. En maar
zuigen: ,,Je gaat me niet slaan!...
Wat wil je dan met die stok!'' De
agenten lieten zich niet uit de tent
lokken. Het bleef bij een enkele tik
op de benen van een man die z'n
camera ongeveer in het gezicht
van een agent drukte.
Normale mensen
De agent als pispaal. ,,Het is van
alle tijden, maar corona heeft er
wel een flinke schep bovenop ge
daan'', zegt Jan Struijs van de Ne
derlandse Politiebond. ,,Dit zijn
mensen die denken absoluut
100 procent gelijk te hebben. Een
hooligan is tóch berekenender, die
denkt: oeh, veel agenten, even
wegblijven. Maar deze mensen
stoppen niet, die gaan.. maar...
door. Valt ook totaal niet mee te
praten: een vent die door rood
rijdt, kun je nog uitleggen dat het
gevaarlijk is en dan hoor je vaak:
'Oké, sorry, ik had haast'. Maar bij
deze mensen heeft dat geen zin.''
,,Door corona is een nieuw soort
demonstrant ontstaan'', zegt Leen
Spoor, voormalig straatagent en
nu bestuurder van de Politieaca
demie. ,,Licht ontvlambaar en op
gebrandWant het is dus hele
maal niet zo dat mensen zich wel
kunnen vinden in de maatregelen.
De mensen zijn het gewoon beu.
Er gaan mensen demonstreren
van wie ik het nooit had gedacht,
tante Bep uit Drachten, een leraar
van een basisschool, die zie je ook
allemaal ineens op de bühne. Nor
male mensen. Je zou zeggen dat
die meer voor rede vatbaar zijn.
Maar er hoeft maar ^ets te gebeu
ren, één aanhoudinkje, en alle
frustratie komt eruit.''
Afstand
Je ziet het gebeuren op dat filmpje
uit Den Haag. Gewone mensen die
zich afreageren op agenten. ,,Per-
fect lesmateriaal", zegt Ibrahim
Bakar Omar, docent aan de Poli
tieacademie. ,,In feite is deze aan
houding niets anders dan een aan
houding op een horeca-avond vol
dronken mensen. Wat er anders
aan is, is dat je denkt: hè, deze nor
male mensen? Maar verder maken
agenten dit zo vaak mee. En ze
doen het perfect: de taak is de ar
restant van A naar B vervoeren.
Daarvoor creëren ze een veilige
Met corona kwam een
nieuw soort betoger,
licht ontvlambaar en
opgebrand
werkomgeving, door om hem
heen te gaan staan en een afstand
te creëren naar de demonstranten.
Een minimale afstand weliswaar,
maar hoe bezwaarlijk is het feite
lijk dat ze dichtbij zijn? En die en
keling die te dichtbij komt, wordt
eerst gewaarschuwd dat geweld
kan worden gebruikt. En krijgt
dan een proportionele tik. Niet te
hard, net voldoende om die man
iets naar achteren te laten gaan.''
Terug naar de basisvaardighe
den. KIS, is het principe wat vaak
wordt toegepast: 'Keep It Simple.'
Is dat dan de manier om je hoofd
koel te houden als de ziektes, op
merkingen over landverraad en
klodders spuug om je heen sui
zen? ,,Het klinkt voor de hand lig
gend'', zegt Spoor. ,,Maar het is
toch zaak om de-escalerend te
werken: geen oogcontact maken,
geen onzekere houding aanne
men, niet grinniken ook, hè, want
één verkeerde blik en je hebt een
steen in je nek. Dat wordt einde
loos geoefend met simulaties en
acteurs. Want het lijkt simpel,
maar doe het maar, agenten zijn
ook maar mensen.''
Dat weet ook Struijs: ,,We moe
ten dit ook weer niet normaal gaan
vinden. Als je honderd keer hoort
dat je een ziekte moet krijgen, gaat
dat wel onder je huid zitten. Daar
over moet je veel blijven praten,
zorgen dat je morele schild hoog
is.'' Dat laatste constateerde lector
weerbaarheid aan de Politieacade
mie Annika Smit al eerder dit jaar
in een stuk dat ze schreef naar aan
leiding van de avondklokrellen. Zij
beschreef daarin dat al die 'onbe
grijpelijke agressie van huisvaders'
erin hakte bij agenten: ,,Sommigen
zeggen dat hun mensbeeld is ver
anderd.''
Doxing
En daar komt nóg iets bij kijken:
doxing, met naam en adres op so
ciale media te kijk worden gezet.
,,Daar zit echt een stijgende lijn in,
omdat er zo veel meer demonstra
ties zijn'', zegt Rik Lemmens,
hoofd handhaven netwerken in
Den Haag. Dat dit collega's extra
raakt, staat buiten kijf. ,,We praten
daar veel over, ook na bepaalde
operaties. Mocht het gebeuren,
dan beginnen we ook meteen een
strafprocedure. De agent moet we
ten dat de organisatie achter hem
of haar staat. De emoties moeten
er intern uit, zodat we buiten weer
professioneel kunnen handelen.''
Nog even terug naar dat filmpje
dan. Want waarom die treiterende
demonstranten niet gewoon op
pakken? ,,Ik krijg daar veel vragen
over'', zegt Jan Struijs. ,,Want ja, ze
staan toch op beeld? Maar je moet
wel genoeg mensen beschikbaar
hebben. Er is door corona zo veel
werk bijgekomen. Ik bedoel: als je
bij elke demo duizend man achter
de hand moet houden, zijn we
snel uitverkocht.''
zaterdag 28 augustus 2021
GO
Tijdens een aanhouding op het Binnenhof (van de man in het zwarte shirt) worden de agenten geprovoceerd, gehinderd en uitgescholden door de omstanders. videostill
hoe blijven die
agenten zo kalm?
Victor Schildkamp
Den Haag/Apeldoorn
- Leen Spoor, Politieacademie
