7
AFGHANISTAN VEEL ACHTERBLIJVERS
Nederland stopte
gisteren uit angst
voor een aanslag met
de evacuatie van
Nederlanders en
Afghaanse helpers uit
Kaboel. Daardoor blijft
een 'een groot aantal'
mensen achter. Wat
ging er mis?
Het is 'pijnlijk' en 'akelig'
dat Nederland geen men
sen meer kan ophalen uit
Kaboel, vindt het kabinet.
Hoeveel mensen er ach
terblijven, is nog onduidelijk - exacte
cijfers zijn er niet. Zeker is dat er óók
Nederlanders bij zitten.
De deadline was toch 31
augustus? Waarom
vliegt defensie niet
langer door?
De veiligheid rond het vliegveld is in
het geding. En dat komt niet alleen
door het grote aantal checkpoints van
de taliban, ook door de dreiging van
nieuwe bomaanslagen. Maar ook
zónder die dreiging had Nederland
niet tot 31 augustus 23.59 uur kunnen
doorgaan met evacueren. De Ameri
kanen, die verantwoordelijk zijn voor
de veiligheid op de luchthaven en er
als laatsten weggaan, hebben 'enkele
dagen' tijd nodig om hun duizenden
militairen plus materieel weg te krij
gen. Bronnen hielden er begin deze
week al rekening mee dat Nederland
tot maximaal vandaag had om men
sen te evacueren.
Heeft het kabinet
gefaald?
Ja. Althans: als het gaat om het opha
len van tolken die Nederlandse mili
tairen hebben bijgestaan tijdens de
missies in Afghanistan. De Kamer
was begin juni al duidelijk: zij moes
ten snel naar Nederland worden ge
bracht. Een groep (43 tolken met hun
gezinnen) kwam ook wel naar ons
land, maar niet iedereen. Het proces
tussen aanmelding en toestemming
om naar Nederland te komen verliep
traag en was bureaucratisch. Wat ook
niet hielp: vóór de taliban de macht
grepen, wezen de verschillende mi
nisteries vooral naar elkaar - tot grote
frustratie van de Tweede Kamer. Het
kabinet dacht ook de tijd te hebben:
de internationale troepenmacht zou
weliswaar vertrekken maar de am
bassade zou toch open blijven? Dat
kon niet door de oprukkende taliban.
Het waren toch niet
alleen de tolken die
Nederland moest
evacueren?
Nee, de evacuatieoperatie bleef niet
beperkt tot tolken. Er kwamen twee
grote groepen bij waarmee bij het op
zetten van de luchtbrug geen reke
ning was gehouden - kón worden ge
houden. De Tweede Kamer dwong
het kabinet vorige week woensdag
ook zogenoemde 'Afghaanse helpers'
in veiligheid te brengen. Afghanen
die hebben gewerkt als kok of bevei
liger voor de Nederlandse missie of
voor hulpprojecten die met Neder
lands geld werden gefinancierd, maar
ook vrouwenrechtenactivisten die
gevaar lopen. Terwijl in veel coalitie-
landen voor die groep al regelingen
werden opgetuigd, werd die in ons
land grotendeels vergeten. Het kabi
net wilde terughoudend zijn; leek de
groep Afghanen die voor asiel in aan
merking kwam beperkt te willen
houden. Oók de Tweede Kamer greep
pas laat in. In april werd ernaar ge
vraagd. Het kabinet gaf wel een ant
woord, maar niet op de gestelde vraag
en de Kamer vroeg niet door.
Omdat er geen goede registratie is
van Afghaanse werknemers, wist
niemand hoeveel helpers weg zou
den willen. Bij het ministerie van
Buitenlandse Zaken merkten ze afge
lopen week al snel dat de groep heel
groot is. Daarnaast werd het kabinet
óók verrast door het grote aantal Ne
derlanders dat in Afghanistan bleek
te zijn. Die groep was, verzuchtte mi
nister Ank Bijleveld van Defensie gis
teren, 'veel groter dan we met elkaar
hadden gedacht'.
Hoe konden er zó veel
Nederlanders in
Afghanistan zijn? Het
reisadvies voor het land
staat toch op 'rood': niet
reizen?
In vrijwel elk land waar Nederland
een negatief reisadvies voor uitvaar
digt blijken in crisissituaties Neder
landers te zitten, klinkt het bij Bui
tenlandse Zaken. Het is immers een
advies. Mensen worden niet tegen
gehouden. Bovendien was het tot
voor kort nog mogelijk om naar Ka
boel te vliegen op lijnvluchten. De
meeste Nederlanders die in het land
waren, zijn van Afghaanse origine en
waren op familiebezoek. Zij gaven
ook geen gehoor aan de oproep van
de Nederlandse ambassade, op 5 au
gustus al, om het land vanwege de
rap verslechterende veiligheidssitua
tie zo snel mogelijk te verlaten. Dat
het kabinet niet wist hoeveel men
sen met een Nederlands paspoort in
het land zaten - eerst was de ver
wachting 200, toen 700 en 1250 -
komt ook omdat Nederlandse toeris
ten in het buitenland nooit worden
geregistreerd.
Wat gebeurt er nu voor
de Nederlanders en
Afghanen die in Kaboel
achterblijven?
Het kabinet werkt 'heel hard' aan een
noodplan voor de Nederlanders en
Afghaanse helpers die achterblijven
in Kaboel nadat Nederland de evacu
aties stopt. ,,We werken koortsachtig
- met anderen - hoe wij ze de ko
mende tijd zo goed mogelijk kunnen
ondersteunen'', zei premier Mark
Rutte gisteren. ,,Dat is onze heilige
plicht.''
vrijdag 27 augustus 2021
GO
Waarom werd de aroee van
evacues voortdurend
Hanneke Keultjes
Den Haag
Boven: de laatste
Nederlandse evacua-
tievlucht die gisteren
vanuit Kaboel is ver
trokken.
Onder: Afghaanse
evacués worden ver
welkomd op het Ma
rine Etablissement
Amsterdam. Het de
fensieterrein in de
hoofdstad is een van
de noodopvangloca-
ties in het land.
FOTO'S ANP, MINISTERIE VAN DE
FENSIE
