'M'n moeder mc
me terugduwen'
De GGD's maken zich zorgen over het
relatief grote aantal jongeren dat zich
vanwege prikangst nog niet heeft laten
vaccineren. Jongeren kampen vaker dan
volwassenen met ernstige prikangst. Zij krijgen
daarom extra begeleiding aangeboden.
4
CORONA BESCHERMING
f h u vooral jongeren worden
M H geprikt, zien we op onze
priklocaties meer gevallen
I van ernstige prikangst. Ook
zien we dat flauwvallen nu
vaker voorkomt'', zegt arts Esther van Puffe-
len, die spreekt namens de koepelorganisa
tie van GGD's. Op de priklocaties van GGD
Zuid-Holland Zuid, waar zij medisch coör
dinator van is, gaat het om 'meerdere geval
len per dag'. Een priklocatie in de Achter
hoek maakte zelfs mee dat een 16-jarige jon
gen tot drie keer toe de deur uit liep voor hij
kon worden ingeënt. Na een lang telefoon
gesprek met een GGD-arts en weer een
nachtje slapen lukte het de vierde keer wel.
Met een theedoek voorgebonden als blind
doek, zodat hij de naald niet zag.
De grootste zorgen maken de GGD's zich
echter over de angstgevallen die zij niet
zien. Van Puffelen: ,,Er zijn ook mensen die
zó bang zijn voor naalden dat ze überhaupt
geen prikafspraak maken. Het is erg zonde
als angst mensen die wel graag gevaccineerd
willen worden, ervan weerhoudt om dat te
doen.''
Volgens schattingen van de GGD's heeft
20 procent van de volwassenen een vorm
van prikangst. Onder jongeren ligt dat per
centage hoger, blijkt uit wetenschappelijke
onderzoeken en uit ervaring van de GGD's.
,,Vanuit onze reisvaccinaties en het Rijks
vaccinatieprogramma (waaronder de inen
tingen tegen HPV en meningokokken die
kinderen op 13- of 14-jarige leeftijd krijgen,
red.), weten we dat jongeren extra gevoelig
zijn voor flauwvallen'', zegt woordvoerder
Laetitia Gruwel van koepelorganisatie GGD
GHOR.
Dat heeft deels een lichamelijke oorzaak,
gerelateerd aan de bloedcirculatie. ,,Mensen
die lang en slank zijn, vallen eerder flauw.
Dat geldt ook voor pubers die een groei-
spurt doormaken.'' Een vervelende ervaring
in het verleden, zoals flauwvallen, kan ook
een rol spelen. Evenals angst om de controle
kwijt te raken. Prikangst ontstaat vaak al op
jonge leeftijd. Vaak gaat die vanzelf over,
maar bij een deel van de mensen wordt de
angst alleen maar intenser. Zij ontwikkelen
een prikfobie. GGD GHOR schat in dat
20 procent van de mensen met serieuze
prikangst zich niet laat vaccineren. Dat zou
in Nederland neerkomen op enkele tiendui
zenden jongeren.
Prikangstspreekuur
De gezondheidsdiensten zien dat als een
probleem nu de middelbare scholen en het
hoger onderwijs weer open gaan, terwijl de
zeer besmettelijke deltavariant van het co
ronavirus in Nederland rondgaat. Zo werd
gisteren bekend dat het reproductiegetal,
dat aangeeft hoe snel het virus zich ver
spreidt, voor het eerst in ongeveer een
maand boven de 1 is gekomen. Het aantal
nieuwe coronagevallen is gestegen, na een
paar weken van daling. In de afgelopen
week zijn 17.315 positieve tests geregistreerd.
Dat is 4,5 procent meer dan de week ervoor.
De vaccinatiegraad onder jongeren loopt
bovendien nog achter. Daarom nemen de
GGD's extra maatregelen om mensen met
prikangst over de drempel te helpen. Zo zijn
in Utrecht en Arnhem speciale prikangst-
spreekuren ingesteld. Op diverse prikloca-
ties zijn voorlichtingsfilmpjes gemaakt
waarin geen naalden zijn te zien. ,,Het helpt
mensen die bang zijn om controle te verlie
zen, als ze precies weten waar ze terechtko
men en wat ze kunnen verwachten'', ver
klaart Van Puffelen.
Angstige volwassenen kunnen kiezen
voor een vaccinatie met het Janssen-vaccin,
waarbij één prik voldoende is. Voor jonge
ren geldt dat niet, omdat het Janssen-vaccin
niet is goedgekeurd voor mensen onder de
18. Wel kunnen zij inmiddels in elke regio
op inloopuren terecht. ,,Dan hoeven ze niet
eerst dagen tegen hun prikafspraak op te
zien. Zij kunnen spontaan binnenlopen op
een moment dat ze zich goed voelen en er
klaar voor zijn'', zegt de arts. ,,Ook zijn op
elke locaties prikkers aanwezig die extra tijd
en zorg aan angstige mensen besteden.''
De GGD adviseert mensen met prikangst
om direct bij binnenkomst te melden dat ze
bang zijn. ,,Dan zorgen we dat je niet in de
rij hoeft te staan en liggend, in een rustige
ruimte, kunt worden geprikt.''
Simone Rijnbende (15) uit Bunnik
woensdag 25 augustus 2021
GO
Vaccinatie
weigeren uit
prikangst
baart zorgen
Annemieke van Dongen
FOTO ERIK VAN T WOUD
,,Ik ben heel bang voor naalden. Het
idee dat ze iets in je spuiten, daar
word ik al naar van. Mijn vader heeft
dat ook, dus ik heb die angst geloof
ik van huis uit meegekregen." Toch
besloot Simone de coronavaccinatie
te halen. „Voor de mensen om me
heen. Dan kan ik met een gerust hart
naar opa en oma. Maar ook omdat het
dingen makkelijker maakt. Voor feest
jes heb ik dan straks niet elke keer
een negatieve test nodig.''
Ze had haar vaccinatieafspraak
's avonds gepland, zodat haar moeder
mee kon. ,,In de loop van de dag werd
ik steeds zenuwachtiger. Toen ik aan
kwam bij de prikhal, stond ik te trillen,
ik kreeg het heel warm en werd een
beetje benauwd. In m'n hoofd ging
alles tegenwerken. De prikster pro
beerde me gerust te stellen. Ik zou lig
gend worden geprikt. Maar ze bleef
zo lang praten, dat ik wilde opsprin
gen en weglopen. M'n moeder heeft
me teruggeduwd en gezegd dat ze
beter meteen kon prikken. Daar was
ik blij mee, want toen was ik er vanaf.
We hadden dat van tevoren bespro
ken." Simone viel niet flauw, ook na de
tweede prik niet. Al was de spanning
de tweede keer minstens zo groot. ,,Ik
probeerde mezelf rustig te houden
door goed op m'n ademhaling te let
ten en had een flesje limonade mee
genomen voor de suikers. Het hielp
om na de prik een tijdje op m'n rug te
blijven liggen, met m'n knieën om
hoog.''
