EUWS 11
Een groot deel van het beboste noordwesten van Evia, een
groot Grieks eiland, stond onlangs in lichterlaaie. Geblust werd er
weinig, de nadruk lag op de evacuatie van mensen. René en Susan
Loohuizen zagen de vlammenzee op zich afkomen.
Dat het huis van René (66)
en Susan (61) Loohuizen
op het Griekse eiland
Evia niet in vlammen is
opgegaan, hebben ze
waarschijnlijk aan hun
buurman van 94 te danken. ,,Hij wei
gerde weg te gaan toen het dorp ge-
evacueerd werd'', zegt Susan op het
terras voor hun huis in Rovies, krap
twee weken nadat verzengende bos
branden duizenden hectares bos in
de as legden. Vier jaar geleden ver
huisde het stel erheen vanuit Baarn.
,,Hij reageerde zoals ze dat hier al ge
neraties lang doen: je kapitaal en je
erfenis, daar ga je niet van weg.'' Zo
goed en zo kwaad als het kon hield
hij de boel nat. ,,Ik denk dat het
daarom hier gestopt is'', zegt René,
terwijl hij achterin de tuin staat. Ze
wonen vrij dicht aan de rand van het
dorp. Aan de andere kant van het hek
staan overblijfselen van bomen en
enkele uitgebrande huizen. Daarach
ter kilometerslang naargeestig zwart
geblakerd landschap. ,,Het is onher
kenbaar'', zegt Susan met zachte
stem. ,,Evia was prachtig groen, van
wege de pijnbomen. Zo dicht be
groeid, tot aan zee. Met prachtige
doorkijkjes bij huizen. Nu zie je van
overal direct de zee.''
Bosbranden komen elke zomer
voor in Griekenland, ook op Evia. Al
generaties is het devies: de jonge
mannen brengen de rest van de be
volking in veiligheid op het strand,
en helpen vervolgens mee met blus
sen. Maar sinds kort geldt er een
Verbazing
Groot was de verbazing toen ze te
rugkwamen en van achtergebleven
dorpsgenoten hoorden dat er nau
welijks brandweer was, en dat de
genen die er waren, toezagen op
de evacuatie in plaats van te pro
beren de brand te bedwingen.
,,Ook hebben we maar een enkele
keer een blusvliegtuig gezien.
Dat dropte dan een lading water
en vloog weer weg.'' Op het dun
bevolkte en agrarische Evia heb
ben ze sterk het gevoel dat ze in
de steek gelaten zijn en er alleen
Evia was prachtig
groen, vanwege de
pijnbomen. Zo dicht
begroeid tot aan zee
voorstonden. Het eiland had de pech
dat gelijktijdig grote branden in
voorsteden van Athene woedden.
Daar gingen de meeste aandacht
en bluscapaciteit naar toe. Pre
mier Kyriakos Mitsotakis heeft
dat ook min of meer toege
geven: prioriteit ligt bij het
beschermen van mensen
levens.
Banketbakkerij
De banketbakkerij in de
straat van René en Susan
had minder geluk dan zij.
Zowel de werkplaats waar
eigenares Zoi Chalasti (55)
en haar familie de lekker
nijen maakten als de win
kel waar ze die verkocht,
brandde tot aan de grond
toe af. Ook zij hadden gehoor
gegeven aan de oproep om uit
het dorp te vertrekken. „De
ovens, machines, koelkasten...
de hele voorraad. Alles weg",
zegt Chalasti tussen de stin
kende verwrongen zwarte resten
en bergen kapot glas. „Natuur
lijk ben ik kwaad. Deze brand
had niet zo uit de hand hoe
ven lopen. Hij duurde meer
nieuw systeem waarbij de nadruk
ligt op evacuaties. Dat kwam er onder
meer nadat drie jaar geleden meer
dan honderd mensen om het leven
waren gekomen bij branden in de
buurt van Athene.
Tijdens de branden eerder deze
maand op Evia, maar ook bij Athene
en bij het antieke Olympia kregen
duizenden mensen via hun telefoon
het bericht zo snel mogelijk naar een
dorp dichtbij te gaan dat veilig was.
René en Susan gaven er gehoor aan.
„Er was geen elektriciteit, en de kerk
klokken beierden onafgebroken als
teken van waarschuwing. Het was
angstaanjagend", zegt Susan.
dan een week! Er stond nauwelijks
wind.'' Een geluk bij een ongeluk is
nog dat hun woning boven het pand
relatief weinig schade opliep en nog
bewoonbaar is.
Een andere meevaller: Chalasti's
gezin is niet afhankelijk van de land
bouw, zoals het overgrote deel van de
mensen op Evia. Net als iedereen
heeft ook haar familie een stukje land
met olijfbomen. Dat is weliswaar
verbrand, maar zij leefden er tenmin
ste niet van. Dat is wel anders voor
duizenden eigenaren van olijfbomen
en pijnbomen. Van de hars daarvan
wordt onder meer retsina gemaakt.
En wat te denken van de dennenho-
ning? Meer dan 40 procent van de
Griekse honing kwam uit dit gebied.
De regering belooft iedereen te
compenseren en heeft een noodpak-
ket van 500 miljoen euro beschikbaar
gesteld. Maar het gaat tientallen jaren
duren voor de bebossing weer op peil
is, en velen twijfelen eraan of het
überhaupt wel kan. En of bewoners
daar wel op willen wachten. De angst
is dat een deel van hen het eiland
voorgoed verlaat.
,,Mijn man zou binnenkort met
pensioen gaan, dat gaat niet door. We
gaan de zaak herbouwen, met over
heidssteun. Dat gaat wel lukken.
Maar wie komt straks mijn gebak ko
pen?'' vraagt Chalasti zich hardop af.
,,De imkers, olijfboeren, geitenhou
ders: die hebben geen werk, en dus
geen geld om bij mij te kunnen uit
geven. Toeristen zullen wegblijven,
want wie wil er vakantie vieren in
een zwartgeblakerd landschap?''
En toch: de strandtentjes zijn al
weer open, en de eerste zonaanbid-
ders luieren inmiddels languit op de
ligbedjes. En in tegenstelling tot veel
bergdorpen, zijn de plaatsjes aan zee
grotendeels intact gebleven. ,,Kom
hier op vakantie'', besluit Chalasti.
,,Je helpt ons ermee en je kunt hier
nog steeds een heel fijne strandva-
kantie hebben.''
woensdag 25 augustus 2021
PC
Een week lang brand heeft de groene heuvels bij
het dorp Pefki zwart geblakerd. foto reuters
Thijs Kettenis
Rovies
- Susan Loohuizen
Zoi Chalasti in haar
afgebrande bakkerij.
,,Alles weg.''
FOTO THIJS KETTENIS
Susan en René
Loohuizen: ,,Evia is
onherkenbaar.''
FOTO THIJS KETTENIS
