die van hen,
lie van jullie
woord op alle vragen
oudersvannu.nl
m
21
Vraag het onze specialisten
len. Maar dat kan helemaal niet. Als je
tien tot veertien dagen één a twee uur
per nacht te weinig slaapt, is dat ver
gelijkbaar met een nacht doorhalen.
Dan is het al niet veilig om nog auto
te rijden. Door slaapgebrek heb je
grotere kans op microslaap, een kort
moment dat je écht even helemaal
weg bent. Als dat in de auto gebeurt
is dat gevaarlijk: een op de vijf onge
vallen wordt daardoor veroorzaakt.
Door te weinig slaap verslechtert je
geheugen significant en neemt de
kans op dissociatie toe, bijvoorbeeld
momenten waarop je even niet meer
weet waar je bent ofwat je ging doen,
of jezelf even niet herkent in de spie
gel. Ook grijpt het in op je metabo
lisme en loop je een hoger risico om
overgewicht en diabetes te ontwik
kelen. Daarnaast heeft gebrek aan
slaap een negatief effect op hart en
bloedvaten en verhoogt slaaptekort
het risico op kanker of een auto-im-
muunziekte. Slaap is gewoon nodig
voor je weerstand.''
,,Slapeloosheid of insomnie is een
'Een op de vijf
verkeersongevallen
is toe te schrijven
aan microslaap'
van de bekendste en meest voorko
mende: dan kun je bijvoorbeeld
moeilijk in slaap komen of word je
tussendoor vaak wakker. Er zijn ook
stoornissen waarbij je last hebt van te
veel stress ofvan ademhalingstops;
daar merk je zelf niet veel van, maar
dan voel je je overdag wel heel moe.
Dan zijn er nog parasomnieën, zo
als nachtmerries, hallucinaties en
slaapwandelen. En een grote groep
heeft last van slaapwaakritmestoor-
nissen, waarbij het dag- en nacht
ritme verstoord is. Dat is vaak het ge
val bij depressie. Bij een duidelijke
aanleiding voor slecht slapen, zoals
een groot verlies of een scheiding,
herstelt zich dat na verloop van tijd
meestal weer. Maar je komt snel in
een vicieuze cirkel terecht. Dan ga je
overdag even slapen omdat je zo moe
bent, ofje begint te piekeren: als ik
vanavond maar niet slecht slaap,
want ik heb morgen die belangrijke
vergadering.''
,,Als iets niét werkt, is dat het wel,
ook al gebruiken we ze massaal.
Slaappillen zorgen er wel voor dat je
onder zeil gaat, maar de kwaliteit van
de slaap is slecht. Het is een vorm van
verdoving, zoals een narcose. Boven
dien zijn die 'pammetjes' zoals oxa-
zepam of temazepam, erg verslavend
en heb je al snel steeds meer nodig
om hetzelfde effect te bereiken.''
,,Een psychologische behandeling
met behulp van cognitieve gedrags
therapie geeft betere resultaten. Die
helpt je om rustiger, zonder piekeren,
te gaan slapen. Belangrijk is jezelf een
goede slaaproutine aanleren: op tijd
de lichten dimmen, een uur van te
voren alle beeldschermen uit, goede
gordijnen in je slaapkamer, een goede
temperatuur en 's ochtends jezelf
juist blootstellen aan veel daglicht.
Sporten in de ochtend is beter dan
's avonds.
Zeer effectief in de therapie is
slaaprestrictie. Eerst kijk je hoeveel
tijd je in bed ligt en hoeveel uur je
daarvan daadwerkelijk slaapt, en dan
begin je met alleen dat aantal slaapu-
ren in bed te liggen. Dus dan ga je bij
voorbeeld om één uur 's nachts naar
bed en dan sta je om zeven uur weer
op. Je moet eerst de slaap efficiënter
maken voordat je kunt uitbouwen
naar meer uren. Heb je last van een
fysiek probleem, zoals slaapapneu
waarbij de ademhaling stopt, dan
kun je baat hebben bij een slaapmas
ker, zodat de luchtwegen zuurstof
kunnen opnemen.''
,,Lange tijd dachten we dat er twee
bewustzijnstoestanden waren: wa
ken en slapen. Maar dromen is een
derde. Er zijn dan andere hersen
functies aan het werk. Door te dro
men leggen we verbindingen tussen
oude en nieuwe herinneringen en
ervaringen. Dat stelt ons in staat om
in het dagelijks leven complexe pa
tronen te doorzien.''
I van nu
Soms trap of sla
ik mijn vrouw als
ik droom. Kan ik
dat voorkomen?
Ik denk vaak
zwart-wit, hoe
kan ik dat
veranderen?
Ik ben bang dat
ik onderweg
niet op tijd
een toilet vind
GO DINSDAG 24 AUGUSTUS 2021
Ons panel beantwoordt al uw vragen.
Over lijf en leden, hart en ziel. Ook een vraag?
Mail naar zo@dpgmedia.nl
Dalena van Heugten: ,,Als iets niét werkt, zijn het wel slaappillen. Ze
zijn nog verslavend ook.'' foto annemiek mommers
Nachtmerries, hallucinaties, niet in
slaap kunnen vallen, wat bestaat er
nog meer?
- DALENA VAN HEUGTEN
Moeten we allemaal aan de slaap
pillen?
Wat kunnen we dan doen?
Je hebt ook nieuwe inzichten
opgedaan over dromen. Wat
heeft dat voor functie?
Nachtrust verschijnt donderdag bij
Thomas Rap (€23).
Ouders
Snel naar de site
HUISARTS
RUTGER VERHOEFF
Ik vermoed dat u een REM-
slaap-gedragsstoornis
heeft. Een slaapcyclus be
staat uit verschillende fa
sen, waaronder de REM-
slaap (laatste fase). In
deze fase zijn de spie
ren volledig ontspan
nen. Bij een REM-
slaap-gedragsstoornis
ontbreekt de spieront-
spanning, waardoor
je handelingen in
een droom
(slaan, schop
ARBEIDSPSYCHOLOOG
ELLEN HUIJSMANS
Om de wereld te snappen
en te structureren denken
we vaak in wij en zij, goed
en fout, ja of nee. Daarmee
stimuleren we ons eigen
zwart-witdenken. Vanuit de
sociale wetenschap is er
veel meer nuance en zijn er
meerdere kanten aan een
verhaal.
Dat kan verwarrend
zijn, dus leren we
vanaf de kindertijd
te denken in regels
en waarheden. He
laas zijn we er
daardoor
soms van
overtuigd dat
OUDERENDESKUNDIGE
DORLY DEEG
U gaat met de auto eropuit,
even weg van de ver
trouwde omgeving thuis.
Onderweg is het dan maar
de vraag waar u naar het
toilet kunt. Een op de drie
ouderen heeft last van on
gewild urineverlies, dus
logisch dat u erover na
denkt. Bij het ouder
worden verslappen de
sluitspieren in de
bekkenbodem en ook
worden de neurologi
sche prikkels die zor
gen dat je aan
drang voelt zwak
ker. Het is dan
goed om regel
matig naar
pen, huilen, lachen of zin
gen) daadwerkelijk kunt
uitvoeren. Deze stoornis
komt voor bij ongeveer één
op de tweehonderd vol
wassenen. Genetische fac
toren kunnen een rol spe
len, net als beroertes en
tumoren in de hersenstam,
Parkinson, auto-immuun-
ziektes, andere slaapziek
tes, antidepressiva en ont
wenning van alcohol en
drugs. Zorg voor een vei
lige slaapomgeving, dus
geen scherpe spullen
op het nachtkastje.
De medicijnen clona
zepam en melatonine
kunnen wellicht hel
pen, maar de huis
arts zal je eerst
verwijzen naar
een specialist.
niet-feitelijke zaken die
gaan om beleving ook te
vatten zijn in ja en nee. We
leren de nuance af.
Maar juist in de sociaal-
emotionele verbinding met
anderen is nuance essenti
eel. Omdat we allemaal
vanuit onze eigen overtui
gingen naar de wereld kij
ken, is juist het openstellen
voor de blik van de ander
zo belangrijk. Dan leren we
een kwestie van meerdere
kanten te bekijken. Nuan
ceren kun je gelukkig wel
weer leren. Ga op zoek
naar waar zwart-wit wel
handig voor je is en hoe
het werkt. En nodig je
zelf uit om in verhalen
nuances te leren zien
en te kijken of er ook
een andere kant van
het verhaal kan zijn.
Zo ontwikkel je weer
een bredere blik met
meer kleur.
het toilet te gaan om onge
wild urineverlies te voorko
men.
Voordat u op reis gaat kunt
u een route uitstippelen die
langs voldoende horecage
legenheden gaat. Op het
internet zijn kaarten
('maps') te vinden waarop
horecagelegenheden staan
als je voldoende inzoomt.
Voor de langere termijn
kunt u overwegen om de
spieren in uw bekkenbo
dem te oefenen. De
bekkenfysiotherapeut
heeft oefeningen die de
incontinentie aanzienlijk
verminderen.
Ten slotte kunt u er
voor kiezen om niet
meer met de auto op
reis te gaan, maar bij
voorbeeld met de
trein. In intercity's
en internationale
treinen zijn in
elke wagon toi
letten aanwezig.
