GEZOND
Van loom gegaap naar gezonde slaap
Waarom het goed is
even een praatje te
maken op straat
Op<
opc
J
20
René Diekstra
Eén op de drie Nederlanders slaapt slecht, met vaak
fysieke en geestelijke problemen tot gevolg. Psycholoog
en slaaponderzoeker Dalena van Heugten (34) verdiepte
zich in de nachtrust. ,,We zien slaap als tijdverspilling,
we kijken liever nog een Netflix-serie.''
Anti
Regelmatig kom ik
hem tegen op mijn
late avondwandeling
door de wijk. Hij
hond aan de lijn, ik
loslopend. We groeten elkaar
steevast met 'Goedenavond'
en vervolgen zonder verder
enige toevoeging onze weg.
Zo gaat het al jaren en het
voelt ook al jaren goed zo.
Alsof we door die eenwoor-
dige begroeting aan elkaar
bevestigen dat we hier horen
en elkaar respecteren. Onbe
kenden die elkaar toch niet als
vreemden ervaren.
'Hoe minimaal de
verbinding ook,
daarin sluimert de
potentie tot meer
contact zo nodig'
buurt met wie het ongeveer zo
gaat. Een goede buurt of wijk
bestaat, naast intensievere
contacten tussen sommigen,
ook bij de gratie van dit soort
minimale positieve uitwis
selingen. Zonder zouden we
vermijders zijn en vreemden
voor elkaar blijven. Bovendien,
hoe minimaal de verbinding
soms ook, daarin sluimert de
potentie tot meer contact
indien ooit nodig.
Enige tijd geleden werd een
huis verderop in mijn straat
door een nieuw gezin betrok
ken. Op een dag, wandelend
door het park in de buurt, zag
ik een vrouw aankomen van
wie ik dacht dat ze weleens de
moeder kon zijn, we hadden
elkaar ooit op afstand gegroet.
Toen we elkaar weer tegen
kwamen, besloot ik het erop te
wagen. ,,Mag ik je wat vragen?
Kan het zijn dat wij onlangs
buren zijn geworden?''
Waarop ik uitlegde waar ik
woon en welk huis ik dacht
dat het hare is.
haar uitstraling en er kwam
een geanimeerd gesprek op
gang. Maar toen we ieder onze
weg wilden vervolgen, was ze
voor mij nog altijd naamloos.
Ik had niet durven te vragen
hoe ze heette. ,,Ik ben René'',
riep ik haar daarom na. ,,En ik
ben Marjolein!'', riep ze luid
keels terug. Sindsdien is ze
van naamloze buurvrouw een
kennis geworden, en als we
elkaar nu tegenkomen, spreek
ik haar aan met haar naam.
praatje met vreemden uit
onze buurt ons ontspannen en
gelukkiger maakt, en een vei
lig gevoel geeft. Waarom doen
we dat dan niet vaker? De ant
woorden zijn ontnuchterend.
We hebben de neiging vreem
den als obstakels te zien waar
je maar beter zoveel mogelijk
afstand van houdt. Die neiging
is door corona versterkt. En
door een andere pandemie,
die van de smartphone, waar
door we op straat steeds
minder oog en oor voor elkaar
hebben. Ik overweeg daarom
in mijn wijk borden te regelen
met de tekst: 'Groet! Niet om
dat het moet, maar omdat het
zoveel doet'.
foor haar boek Nachtrust
verdiepte Dalena van
Heugten, docent aan de
Maastricht University,
zich in de wereld die we
- als het goed is - meestal niet be
wust meemaken: die van de slaap.
Welke invloed heeft slaap op ons
lichamelijke en geestelijke functio
neren en welbevinden?
Nachtrust is niet het eerste boek
dat is verschenen over slaap. Wat
voegt jouw boek toe aan het rijtje?
,,Ik laat zien dat bij vrijwel alle
mentale stoornissen slaapproble
men een rol spelen. Slaap is vaak
een ondergeschoven kindje, maar
gebrek aan nachtrust heeft invloed
op allerlei ziekten en problemen.
Zoals depressie, angststoornissen,
schizofrenie, psychose, persoon
lijkheidsstoornissen en dissocia-
tieve stoornissen. Terwijl er goede
behandelingen zijn die slaap kun
nen verbeteren en dus veel verlich
ting kunnen bieden aan mensen
met mentale klachten.''
,,Het is een wisselwerking. Als je
niet goed in je vel zit, slaap je slech
ter. En als je slecht slaapt, voel je je
de dag erna niet fijn en zie je de
wereld een stuk donkerder. Bij
sommige stoornissen, zoals schizo
frenie, zie je al in de vroege adoles
centie slaapproblemen optreden;
dat is vaak een voorbode van psy
chische klachten op latere leeftijd.
Daar zouden we eerder op kunnen
ingrijpen. En als je bij iemand met
depressie begint de slaap te verbe
teren, blijven er minder depres
sieve klachten over.''
,,Ongeveer een derde van alle Ne
derlanders heeft slaapproblemen,
tussen de vijf en zes miljoen men
sen. Dat zijn dan nog alleen dege
nen van wie het bekend is, omdat
ze al bij de huisarts zijn geweest.
Het daadwerkelijke aantal is waar
schijnlijk nog veel hoger. Het pro
bleem is zo groot omdat we slaap
tegenwoordig niet meer als priori
teit zien, maar als tijdverspilling.
Economie, productie en genot
staan voorop; we vinden een extra
aflevering van een Netflix-serie of
een wijntje belangrijker dan een
goede nachtrust. En in het week
end gaan we helemaal laat naar bed.
Terwijl het 't best is om elke dag op
dezelfde tijd te gaan slapen en op te
staan, ook in het weekend.''
,,Er zijn mensen die maar vijf of zes
uur nodig hebben of juist meer dan
acht uur. Kijk hoe je je voelt als de
wekker gaat: als je een hele tijd
moet snoozen, koffie nodig hebt
om te kunnen functioneren of cha
grijnig of prikkelbaar bent, of over
dag slaperig bent of te weinig con
centratie hebt, dan is dat een indi
catie dat je niet voldoende slaapt.
We zijn zulke reacties normaal
gaan vinden, maar dat zijn ze niet.''
,,Veel mensen slapen doordeweeks
structureel te weinig, met het idee
dat ze dat in het weekend wel inha-
LJïïÜËüü
5
DINSDAG 24 AUGUSTUS 2021 GO
René Diekstra heeft een
nieuwe buurvrouw. Hij is
blij als ze kennis hebben
gemaakt en adviseert
iedereen elkaar vaker te
groeten.
Er zijn meer mensen in de
Als bij toverslag veranderde
Uit onderzoek blijkt dat een
c Reageren?
rene.diekstra@dpgmedia.nl
'Lang snoozen
en koffie nodig?
Dat is niet
normaal'
VIVIAN DE GIER
Wat ontstaat het eerst: psychische
problemen of slecht slapen?
Miljoenen Nederlanders kampen
ermee, hoe komt het zover?
Hebben we allemaal acht uur slaap
per nacht nodig?
Je schrijft dat één op de vijf onge
lukken door microslaap wordt ver
oorzaakt, en dat je bij slaapgebrek
jezelf soms even niet herkent in de
spiegel. Hoe werkt dat?
vissen
13^p
-'.2 9-_i
