4
AFGHANISTAN TALIBAN
Op de dag dat
minister Sigrid
Kaag deze week in
de Tweede Kamer
zei 'verrast' te zijn
over de opmars van
de taliban, landde in
Parijs een eerste
vliegtuig met 41
mensen die door
de Fransen waren
geëvacueerd uit
Afghanistan. Een
reconstructie van
een gedurfde
ontsnapping.
Te midden van de
ontsteltenis op en
rond het vlieg
veld van Kaboel
worden dezer da
gen risicovolle
reddingsoperaties
uitgevoerd door verschillende lan
den. Fransen, Britten en Duitsers
hebben speciale eenheden ingezet
voor busritten door 'de chaos, cri
sis en gevaren'. Waar Nederland
deze week overvallen werd door
de val van het Afghaanse regime,
begonnen de Fransen al in april
met de voorbereidingen voor een
grote evacuatie. Die mondde uit in
een spectaculaire reddingsoperatie
waarmee Frankrijk in een keer
bijna 216 mensen, onder wie 25
Fransen, naar de luchthaven in Ka
boel wist te krijgen. Het ging
vooral om Afghaanse families die
hun toevlucht op de ambassade
hadden gezocht.
Details van de risicovolle opera
tie komen nu naar buiten. Alles
klinkt als een zenuwslopende eva
cuatie. Het konvooi reed met bus
sen vol Afghanen dwars door tali-
bangebied. De route was geheim
en nam een half uur in beslag.
Naast speciale eenheden van het
leger namen ook elf leden van de
RAID, de speciale interventie
eenheid van de Franse Nationale
politie, deel aan het gewapende
escorte. ,,Ik ben buitengewoon op
gelucht want dit was een riskante
operatie in een vijandige en onze
kere omgeving. Het was duimen
voor een goede afloop, er leek
maar geen einde te komen aan die
vijf kilometer naar de luchtha
ven'', stelt grote baas van de RAID
Jean-Baptiste Dulion in een ge
sprek met het radiostation RTL.
Hij gaf een zeldzaam inkijkje in de
operatie op de Franse radio.
De Franse minister van Buiten
landse Zaken Jean-Yves Le Drian
had twee dagen voordat het eerste
vliegtuig met 41 passagiers uit Af
ghanistan landde gemeld 'al we
ken' bezig te zijn met de voorbe
reidingen van evacuaties. Afgelo
pen woensdag landde in Parijs een
tweede vlucht met nog eens ruim
200 mensen - onder wie ook vier
Nederlanders. Die groep was met
bussen opgehaald in Kaboel.
Franse agenten en militairen die
in Kaboel gestationeerd zijn, bege
leidden het konvooi met wapens
en in gepantserde voertuigen. Dat
was de door Dulion beschreven rit
dwars door de talibanlinies.
De elite-eenheid van de Franse
politie RAID heeft een team van
elf man in Kaboel, dat normaal ge
sproken de Franse ambassadeur
bewaakt. Nu moest het team de
lang van tevoren gehuurde bussen
met honderden mensen begelei
den door 'de chaos, crisis en geva
ren' in Kaboel, aldus Dulion, die
de evacuatie op vele schermen
'live' volgde vanuit de crisiskamer
in het RAID-hoofdkwartier Rue
de Bièvre in Parijs. ,,We hadden
ons er langdurig op voorbereid. De
hele operatie was van tevoren uit
gedacht.''
Onderhandelen
De RAID-agenten in Kaboel had
den onderhandeld met de taliban.
Die moesten toestemming geven
voor het vertrek uit de ambassade
en voor de rit van het gewapende
konvooi naar het vliegveld. ,,Zon-
der hun medewerking kun je zo'n
operatie niet uitvoeren'', vertelde
Dulion. ,,Er werd op twee niveaus
onderhandeld. De Franse ambas
sadeur deed zijn werk, intussen
zochten wij een voldoende in
vloedrijk talibanlid op het terrein.
Met zijn steun konden we veilig de
oversteek maken. We hebben alle
mogelijke voorzorgen genomen.
De bussen waren beveiligd en er
werden ook geblindeerde voertui
gen ingezet.'' Met de Amerikaanse
militairen op het vliegveld waren
afspraken gemaakt over de door
gang naar het Franse vliegtuig dat
klaarstond.
Frankrijk evacueert naast Fran
sen, ook veel Afghanen die voor
Franse overheden of organisaties
hebben gewerkt. ,,Zij kunnen ge
vaar lopen en mogen met familie
naar Frankrijk komen'', aldus mi
nister Le Drian. ,,We zetten ons
ook in om mensenrechtenactivis
ten, kunstenaars en journalisten te
helpen.''
In totaal werden de afgelopen
dagen 350 mensen geëvacueerd.
Frankrijk begon al in april met de
voorbereidingen van deze actie.
Dat was vlak voor de Amerikanen
begonnen met het terugtrekken
van hun troepen. Het Franse mi
nisterie van Buitenlandse Zaken
en de ambassadeur ter plekke, Da
vid Martinon, benaderden toen
Franse hulporganisaties in het
land. ,,De inschatting is toen al ge
maakt dat het regime in Afghani
stan zou instorten'', zegt politico
loog Gilles Dorronsoro van de Sor-
bonne Universiteit. ,,De ambassa-
deur liep op de feiten vooruit. De
hulporganisaties wilden in eerste
instantie nog in Afghanistan blij
ven. Dat was, weten we nu, een
onderschatting van de risico's.'' In
juni en juli werden in totaal meer
dan 600 Afghanen (en familiele
den) die voor de Franse organisa
ties werkten met verschillende
vluchten naar Frankrijk overgevlo
gen.
Voor de aanpak is veel lof, maar
er is ook kritiek. Onderzoeker
Dorronsoro en anderen benadruk
ken dat er nog steeds veel Afgha-
nen zijn die géén visum krijgen,
hoewel ze langdurig voor de Fran
sen hebben gewerkt. ,,Onder die
600 mensen die zijn overgevlogen
zit niemand die voor het Franse le
ger heeft gewerkt'', vertelt Abdul
Raziq Adil. Hij was zelf dertien
jaar tolk voor Franse militairen in
Afghanistan, en kreeg een vi
sum. Hij leidt nu een belangenver
eniging van ex-Afghaanse mede
werkers van het Franse leger. ,,We
weten van 85 collega's, die ook
voor het leger werkten, dat ze nog
vastzitten in Afghanistan en nog
steeds geen visum hebben gekre
gen. Ze zijn bang en ze lopen ge
vaar.''
vrijdag 20 augustus 2021
GO
Franse evacuatie was vanaf
Frank Renout
Parijs/Kaboel
De Fransen hadden de evacu
atie tot in de puntjes voorbereid.
Met de klok mee: speciale een
heden bij vluchttoestel op vlieg
veld Kaboel; ballonnen bij tus
senstop op militair vliegveld Al
Dhafra, VAE; ID-check voor het
aan boord gaan; Franse ambas
sadeur David Martinon wacht tot
hij net als de anderen aan boord
kan gaan. foto's epa, afp
