mmè
NIEUWS 17
WNF waarschuwt: leefgebied van dieren onder druk
fs,m
i-'Vtz,
Al wekenlang hangt er een dikke
laag rook boven Jakoetsk, de hoofd
stad van de provincie Jakoetië, gele
gen in Siberië. Deze maand bereik
ten de rookpluimen ook de Noord
pool. De omvang van de branden,
die volgen na een extreem hete ju
nimaand, is 'ongekend', zegt Gert-
Jan Nabuurs, expert op het gebied
van bos en klimaat en professor aan
de Wageningen Universiteit.
Zo'n 9 miljoen hectare ging er in
Siberië al in vlammen op - twee
keer zoveel als het oppervlakte van
Nederland, en meer dan alle bos
branden wereldwijd bij elkaar.
Daarmee dreigt een ramp voor de
dieren die in het gebied wonen,
waarschuwt het WNF. Jakoetië
heeft het grootste netwerk van be
schermde natuur in Rusland, dat 37
procent van de regio bestrijkt. ,,Rus-
land heeft bijna een kwart van alle
wereldbossen", zegt Nabuurs. ,,Het
Russische bos is veel groter dan, bij
voorbeeld, de Amazone."
In het natuurgebied komen dier
soorten voor zoals bruine beren,
wolven, lynxen en muskusherten,
maar ook vogels zoals de ernstig be
dreigde Siberische kraanvogels en
steenarenden.
Nieuw bos
DSt er branden zijn in Siberië is niet
uitzonderlijk, sterker nog: dat
hoort. Daardoor kan er ook weer
nieuw bos groeien. Alleen: extreem
grote branden komen steeds fre
quenter voor. In 2020 en 2019 was er
ook al sprake van een recordaantal.
,,Qua omvang zijn de branden nu
zeker even groot als in die recordja
ren'', zegt Sander Veraverbeke, kli
maatwetenschapper aan de Vrije
Universiteit en gespecialiseerd in
Siberische bosbranden.
Dat gebieden zoals Siberië steeds
vaker te maken krijgt met grotere,
intensere branden komt onder
meer doordat de sneeuw in de
noordelijke gebieden van de wereld
door de opwarming van de aarde
steeds vroeger smelt, legt Veraver-
beke uit. ,,Alles begint daardoor eer
der: de lente, maar ook het brand-
seizoen.''
Ook zorgen de hogere tempera
turen voor meer onweer. De bijbe
horende bliksem doet vervolgens
de droge bossen en bodem ont
branden.
Dat uitgerekend in een noordelijk
gebied zoals Siberië extreem veel
branden woeden, is extra zorgelijk,
legt Veraverbeke uit. ,,Daar ligt op
de bodem een laag plantenresten
die heel traag verteert vanwege de
kou. Ongeveer 70 tot 90 procent van
de CO2-uitstoot van de bosbranden
is afkomstig van die bodem. Als je
de uitstoot per vierkante meter uit
rekent is dat veel meer dan in, pak
weg, Zuid-Frankrijk.''
De branden in Siberië hebben dit
jaar tot dusver meer dan 700 mil
joen ton CO2 de lucht ingestuurd,
zegt Nabuurs. ,,Dat is drie keer de
totale jaarlijkse CO2-uitstoot van
Nederland.'' Het is ook meer dan in
alle voorgaande jaren sinds het be
gin van de metingen in 2003. In
heel 2020 was de uitstoot 450 mil
joen ton.
Normaal gesproken wordt de
CO2 van deze bosbranden ook weer
geabsorbeerd. Veraverbeke: ,,Het
bos groeit, de bodemlaag dikt weer
aan. Daardoor wordt de uitgestoten
koolstof weer opgeslagen." Maar,
zegt hij: ,,Als het steeds vaker
brandt, en dat zien we de laatste
drie jaar zeker in Siberië, krijg je
wél netto uitstoot.''
Permafrost
Bovendien bestaat het risico dat de
permafrost - de permanent bevro
ren grond die zich bevindt onder de
bovenlaag, ontdooit. Dat komt on
der meer doordat zwartgeblakerde
verbrande bossen veel meer
warmte absorberen. De permafrost
bevat CO2, maar vooral het veel
sterkere broeikasgas methaan - dat
overigens wel sneller uit de atmos
feer verdwijnt.
In hoeverre de permafrost ook
gaat smelten, en hoeveel er dan
vrijkomt, is nog niet duidelijk - die
vraag is onderwerp van een onder
zoek waar Veraverbeke binnenkort
mee begint.
Om de bosbranden écht aan te
pakken, stellen Nabuurs en Ver-
averbeke, zou eigenlijk meer inter
nationale samenwerking nodig
zijn. Maar dat is lastig, zegt Na-
buurs: ,,Rusland wil liever geen in
menging.''
Branden voorkómen is in Rus
land bovendien erg moeilijk, legt
hij uit. ,,In bijvoorbeeld Turkije en
Griekenland is het bos nog enigs
zins toegankelijk. Daar kun je met
bosbeheer zorgen voor minder
dood hout. In Rusland is dat vrijwel
onbegonnen werk. Het zijn enorm
uitgestrekte gebieden waar nauwe
lijks wegen liggen.''
Het WNF heeft uit het eigen
noodfonds 20.000 euro toegezegd
om de branden te bestrijden. ,,Er
is natuurlijk veel meer geld nodig
want het gebied is enorm afgelegen
en moeilijk bereikbaar. Mobiele
teams hebben goede terreinwagens
en boten nodig om zich snel te kun
nen verplaatsen", aldus Gert Polet,
expert poolgebied bij het Wereld
Natuur Fonds.
vrijdag 20 augustus 2021
GO
Verbrand bos ten westen van Jakoetsk. Doordat sneeuw steeds eerder smelt, begint de lente vroeger en het brandseizoen in Siberië dus ook. foto afp
In Rusland is dit jaar al 14 mil
joen hectare door branden ver
woest. Met name Siberië is
zwaar getroffen. Het Wereld
Natuur Fonds (WNF) slaat
alarm: het vuur gaat ten koste
van beschermde natuur én
de dieren die daar leven. Wat is
de impact van deze natuur
ramp?
Anita van Rootselaar
Rotterdam/Jakoetsk
De brandweer aan het werk in West-Siberië. foto ap Een vrijwilliger rust uit. foto ap Bij het dorp Kyuyorelyakh wordt het vuur bestreden. foto ap
r De branden hebben dit jaar
meer dan 700 miljoen ton CO2
de lucht ingestuurd, zegt bos-
expert Gert-Jan Nabuurs.
Zo'n 9 miljoen hectare werd ditlT
jaar al door het vuur verwoest in
Siberië. Dat is twee keer zoveel
als de totale oppervlakte van
Nederland.
