M
Kamer boos:
evacués
krijgen niet
altijd recht
op asiel
7
donderdag 19 augustus 2021
Dat schoot de Kamer in het ver
keerde keelgat. Die roept het kabi
net op om de Afghanen die naar
Nederland worden geëvacueerd te
bestempelen als 'systematisch ver
volgde groep', waardoor de asiel
procedure sneller gaat. Maar na een
lange en verhitte discussie bleek dat
het kabinet niet zo ver wil gaan.
Volgens demissionair staatssecreta
ris Ankie Broekers-Knol zou dat
'een categorische en generieke in
williging van asielaanvragen' bete
kenen. Het kabinet wil liever kijken
naar individuele 'acute en schrij
nende gevallen'.
De Kamer wil juist dat alle bewa
kers, koks en chauffeurs die voor de
Nederlandse missie hebben ge
werkt, maar ook Afghaanse mede
werkers van hulporganisaties die
met Nederlands geld werden gefi
nancierd en journalisten die Neder
landse media hebben geholpen, de
zelfde rechten krijgen.
Kristalhelder
Aanvankelijk leek het kabinet de
motie te omarmen. ,,Uw Kamer
heeft een kristalhelder signaal ge
geven, dat hebben we gehoord",
sprak Broekers-Knol. Ook minister
Ank Bijleveld van Defensie zei dat
'alle mogelijkheden worden benut'.
„Iedereen die we eruit kunnen ha
len, halen we eruit."
Minister Sigrid Kaag van Buiten
landse Zaken zei dat het kabinet
'een uiterste inspanning zal leve
ren' om Afghanen die voor Neder
land hebben gewerkt uit het land te
halen. „Wij willen geen mensen
achterlaten die in gevaar komen
omdat ze voor Nederland hebben
gewerkt", zei Kaag. ,,De ambitie is
keihard en heel duidelijk."
Maar na doorvragen op ontwij
kende antwoorden van zowel Bijle-
veld als Broekers-Knol bleek dat dit
alleen geldt voor het deel van de
motie dat oproept om de groep Af-
ghanen, samen met de tolken, het
lokale ambassadepersoneel en nog
aanwezige Nederlanders, 'zo snel
mogelijk te evacueren'. Afgezien
van de tolken houdt het kabinet
vast aan de individuele beoordeling
van de asielaanvragen. D66-Kamer-
lid Salima Belhaj, de initiatiefne
mer van de motie, wil niet dat een
kok of beveiliger nog 'achteraf moet
aantonen dat je daar gevaar loopt'.
,,Nee, zelf haal ik ook zingeving uit het feit
dat we een jaar lang ons stinkende best heb
ben gedaan. Dat we de mensen daar echt
vooruitgang, een blik op de toekomst, heb
ben geboden. Ik voel me ontzettend verbon
den met het land. Met de mensen, die zo
open, eervol en moedig zijn. Het gros van de
mensen die ik in Afghanistan heb zien ster
ven, waren overigens Afghanen. Elke avond
zag ik in ons ziekenhuis blauwe plastic vuil
niszakken liggen vol geamputeerde ledema
ten van burgers die het slachtoffer waren
van bermbommen van de taliban. Dat
maakt het voor mij persoonlijk des te pijn
lijker dat we ze nu in de steek laten.''
,,Voor de mensen die ons heel actief hebben
geholpen, hebben wij een morele verant
woordelijkheid. Dat staat buiten kijf. Het is
lastig om dat zuiver en netjes te doen, want
zijn mensen wie ze zeggen te zijn? In Afgha
nistan heeft niet iedereen papieren. Maar bij
twijfel moeten we mensen het voordeel ge
ven. Niet het nadeel, zoals tot nu toe.''
Ik geloof niet dat de
taliban milder zijn dan
twintig jaar geleden
,,Het is niet zo dat onze vredesmissies per
definitie falen. In Bosnië is het na de geno
cide al twintig jaar vrede. Maar het is essen
tieel dat we vooraf bepalen wat we willen
bereiken. Daar is het meteen al fout gegaan.
De politiek bepaalde dat het een opbouw-
missie werd, geen gevechtsmissie. Van de
politiek mochten wij als opbouwmissie
ISAF geen zaken doen met operatie Endu
ring Freedom, die achter al-Qaeda aanging.
Geen militair kon dat begrijpen. Elke ge
wonde Nederlandse militair is afgevoerd in
een helikopter waar Enduring Freedom op
stond. De politieke wenselijkheid is soms
heel lastig te vertalen in de militaire werke
lijkheid. Ons parlement heeft de verant
woordelijkheid om in de spiegel te kijken.
Militairen zenden zichzelf niet uit, dat doet
de politiek. We hebben in al die jaren
30.000 Nederlandse militairen naar Afgha
nistan uitgezonden, met 300.000 familiele
den die thuis in angst zaten, en die missie is
niet geslaagd. Dan moet je onderzoeken hoe
dat heeft kunnen gebeuren.''
,,Voor westerse interventies is de deur
dicht, zeker voor komende jaren. Ik vrees dat
de relatieve rust van nu tijdelijk is. Er zal een
strijd tussen stammen ontstaan om de
macht, waarin de doorvoer van heroïne een
essentiële rol speelt. De taliban en de krijgs
heren zijn voor hun financiering voor een
groot deel van heroïne afhankelijk. Ik geloof
niet dat de taliban milder zijn dan twintig
jaar geleden. Ze hebben betere communica
tiemedewerkers. Mijn ervaring is dat zij zich
aan geen enkele wet, oorlogsrecht of mense
lijke waarde houden. De sharia zal de heer
sende wetgeving worden.''
voor vrouwen en meisjes in de samenle
ving, ben je generaties bezig. Daar had de
overheid vooraf eerlijk in moeten zijn. Dat
Biden zegt dat de VS niet aan opbouw wilde
doen, maar het land alleen ontdoen van al-
Qaeda, is echt niet waar. De VS heeft meer
dan 130 miljard dollar uitgegeven aan nation
building, om te voorkomen dat het land weer
een broeinest zou worden voor terrorisme.''
,,Dat zou dan inderdaad de consequentie
zijn geweest. Maar we hadden ook pragma
tisch kunnen zijn. De westerse landen zaten
nog maar met 3500 man in Afghanistan, van
wie honderd Nederlanders. Mij maak je niet
wijs dat Nederland als zestiende economie
van de wereld, met een krijgsmacht van
60.000 mensen, niet in staat is zo'n vredes
missie uit te voeren. Dat hadden we makke
lijk nog generaties kunnen volhouden, met
het oog op de stabiliteit in de wereld. Maar
Joe Biden wilde het niet, en wij wilden het
niet. Vergeet niet dat wij zelf in 2010 onze
missie in Uruzgan hebben beëindigd. Niet
omdat we die niet konden volhouden, maar
om binnenlandse politieke redenen. Onze
invloed in Azië, op het wereldtoneel, is he
lemaal weg. Als Westen hebben we geen vi
sie op wat we met de wereld aan willen. De
prijs die we nu gaan betalen is vreselijk
hoog.''
,,Het overgrote deel vindt het vreselijk wat
er nu gebeurt, en is ook boos. Toch zijn ze
trots dat zij hebben geprobeerd om het
goede te doen. Maar er zijn ook veteranen
die zeggen: het was vanaf het begin een zin
loze missie, we hadden nooit moeten gaan.''
GO
Den Haag
De Tweede Kamer eist van het
kabinet dat Afghanen die voor
Nederland hebben gewerkt op
dezelfde manier worden behan
deld als Afghanen die voor de
Nederlandse krijgsmacht heb
ben getolkt. Het kabinet wil de
groep wel evacueren, maar niet
beloven dat zij als risicogroep
aanspraak maken op asiel.
Hanneke Keultjes
M Mart de Kruif in 2009 in zijn kantoor op de
basis in Kandahar. Boven: In datzelfde jaar ont
moet hij op de basis de toen nog vicepresident
van de VS, Joe Biden. Onder: De Kruif op vlieg
basis Eindhoven aan het begin van zijn missie
in 2008. foto's Hollandse hoogte, afp, anp
Hoe voelt u zich daarbij? U heeft in Af
ghanistan 282 brieven moeten schrijven
naar families van militairen die onder uw
bewind sneuvelden. Was dat voor niets?
Is het onze verantwoordelijkheid
om de Afghanen die hielpen bij de missie
naar Nederland te halen, zoals tolken e
n beveiligers?
- Mart de Kruif
Kan Nederland ooit nog aan een vredes
missie deelnemen? Of zien we nu het be
wijs dat we daar niet toe in staat zijn?
Hoe verwacht u dat het verder gaat?
Hadden we dan nooit aan de missie
moeten beginnen?
U spreekt veel Afghanistan-veteranen,
hebben zij het gevoel dat alles voor
niets is geweest?
