Navo: Ineenstorting eigen
schuld Afghaanse leiders
Taliban: Er komt geen
wraak, wel amnestie
5
Kerkhof van
wereldmachten
KAZACHSTAN
OEZBEKISTAN
TADZJIKISTAN
AFGHANISTAN Kaboel
KIRGISTAN
TURKMENISTAN
Provincie
Xinjiang
CHINA
PAKISTAN
INDIA
Andere spelers
Wat verder weg zijn ook India en Turkije belangrijke spe
lers. India vooral vanwege Pakistan, de erfvijand, waar
mee het altijd concurreert als het gaat om regionale in
vloed. Het omstreden gebied Kasjmir ligt vlakbij Afghani
stan en moslims en hindoes leven hier op gespannen voet.
Turkije is de laatste jaren een speler met aanzien ge
worden in de regio. Vele duizenden Afghanen zijn de
laatste maanden gevlucht naar Turkije. Dat land heeft al
een paar miljoen vluchtelingen opgevangen van wie de
meesten afkomstig uit Syrië. De EU betaalt Turkije mil
jarden om mensen niet door te laten naar Europa, die re
kening zal hoger worden. Turkije ziet zichzelf als ge
wichtige partij voor overleg met andere belanghebben
den als Pakistan, Iran, Rusland en China.
Met die woorden legt Navo-topman
Jens Stoltenberg de schuld voor het
Afghanistan-drama in Kaboel, in
plaats van in Brussel of Washington.
De aartsmoeilijke keus voor de
Navo was de missie beëindigen met
het risico dat de taliban terrein zou
den heroveren, of blijven, met méér
troepen en méér geweld en daarmee
een 'open-ended' (zonder einddatum)
militaire aanwezigheid ingaan. Ame
rika koos voor die eerste optie en alle
bondgenoten stemden daarmee in,
aldus Stoltenberg. ,,Daar hebben we
het in ministerraden over gehad en
op ambassadeursniveau in februari,
maart en april."
De Navo zal pas later de eigen rol
evalueren en daaruit lessen trekken.
Stoltenberg: ,,Alle prioriteit is nu de
evacuatie van onze mensen." Vol
gens hem is de ineenstorting vooral
voor de bevolking een tragedie. ,,Ze
had al die jaren uitzicht op democra
tie." Maar Afghanistan staat er on
danks het drama beter voor dan in
2001, voegde hij eraan toe. ,,Mannen
en vrouwen, zeker vrouwen, hebben
onderwijs genoten en nemen deel
aan het politieke proces." Ook soci
aal-economisch gaat het beter.
Dat en meer goeds beloofde Zabihul-
lah Mujahid op zijn eerste persconfe
rentie ten overstaan van de wereld
pers. Jarenlang was Mujahid een
schimmige figuur die verklaringen af
legde namens de opstandelingen. De
taliban hebben het beste voor met het
land, maakte hij duidelijk. Alle buitge
maakte wapens zouden worden gere
gistreerd. De smokkel van drugs langs
de grenzen zou aan banden worden
gelegd. Er werd geen wraak gezocht en
'iedereen is vergeven'. En over vrou
wen: ,,Het islamitische emiraat Afgha
nistan is klaar om Afghaanse vrouwen
een werk- en studieomgeving te bie
den. De aanwezigheid van vrouwen in
verschillende (overheids)structuren is
toegestaan volgens de islamitische
wet en in overeenstemming met onze
culturele waarden", aldus Mujahid.
Vergevingsgezind
Veel Afghanen reageerden in de trant
van: eerst zien, dan geloven. De laatste
keer dat de taliban de baas waren
(1996-2001) was het regime namelijk
allerminst vergevingsgezind. Velen
ontvluchtten het ultraconservatieve
en meedogenloze regime waarin met
name vrouwen al hun rechten werden
ontnomen. Onder de taliban waren er
openbare stenigingen van vrouwen
die overspel zouden hebben gepleegd
en amputaties van veroordeelde die
vegges. Het schrikbewind eindigde
toen de taliban werden verdreven
door de door Amerika geleide invasie
na de aanslagen van 11 september 2001.
De hoofdstad Kaboel bleef gisteren
relatief rustig, terwijl de taliban in de
straten patrouilleerden en veel inwo
ners thuisbleven. Op straat was te zien
hoe de taliban 'provocerende' recla
mes met afbeeldingen van vrouwen
overschilderden. Op tv zijn veel vrou
welijke presentatoren vervangen. In
plaats van soaps worden er nu veel re
ligieuze programma's uitgezonden,
melden westerse achterblijvers. Een
BBC-verslaggever merkte dat de mu
ziek in eethuizen was uitgezet en dat
ook automobilisten geen muziekzen
ders op hadden staan. Ondertussen
onderhandelen de taliban nog steeds
met politieke leiders van de gevallen
en deels gevluchte regering over een
formele overdrachtsovereenkomst.
Volgens de zegsman zullen 'vreed
zame' betrekkingen met andere lan
den worden voortgezet.
De vrees in Afghanistan is dat de ta
liban de komende tijd meerdere ge
zichten zullen tonen. In Kaboel - waar
een vergrootglas op ligt van de inter
nationale gemeenschap - zou men
zich gematigder opstellen dan elders.
Van het platteland komen wel degelijk
verhalen van represailles. In Kaboel
gaat ook het verhaal dat talibanstrij-
ders lijsten hebben van mensen die
met de regering hebben samenge
werkt en naar hen op zoek zijn. On
dertussen ging de internationale
luchthaven van Kaboel, voor velen de
enige uitweg, weer open voor mili
taire evacuatievluchten.
woensdag 18 augustus 2021
GO
Mazar-i-Sharif
.Kipduz
Taloqan
Sheberghan
Aibak
Pul-e-Khum'r^"
Herat
Chaghcharan
Ghazni
X^in Kowt
Farah
Kandahar
Quetta
New Delhi
Gwadar
Karachi
Afghanistan heeft in geschie
denisboeken de sinistere bij
naam 'the graveyard of empires'
(het kerkhof van wereldmach
ten). Veel grote mogendheden
en machtige landen hebben
geprobeerd hun stempel te
drukken op het aloude en be
geerde kruispunt tussen het
Midden- en het Verre Oosten.
Vraag het Alexander de Grote,
vraag het de Perzen, de Mon
golen (de kleinzoon van Geng
his Kahn sneuvelde in Afgha
nistan), de Britten, de Russen
en nu dus de Amerikanen.
Allemaal hadden ze slechte
ervaringen in dat ruige en on
toegankelijke land in Centraal-
Azië. Tussen de bergen is Af
ghanistan eigenlijk geen natie,
maar een verzameling distric
ten en provincies. Ze worden
gerund door krijgsheren,
stammen en etnische groepen
die vaak niet alleen vijandig
staan tegenover buitenstaan
ders (want meestal bezet
ters), maar ook nog eens el
kaar naar het leven staan.
belangen
Mijn (o.a goud, zilver, lithium)
T Papaver (opium, heroïne)
200 km
Oliedoorvoer
S 130821 TU
BRUSSEL De tragedie die zich af
speelt in Afghanistan is het gevolg
van 'een zeer plotse ineenstorting
van het Afghaanse politieke en mi
litaire leiderschap'.
Er komt geen bijltjesdag in Kaboel.
Op hun eerste persconferentie
maakten de taliban gisteren be
kend dat ze tot een 'amnestie' heb
ben besloten voor heel het land.
Ambtenaren en anderen die voor
de verdreven regering werkten
hoeven niet te vrezen, zo werd
aangekondigd. Afghaanse vrou
wen zouden evenmin reden tot on
gerustheid hebben.
Bob van Huët
Rotterdam
Talibanwoordvoerder Zabihullah
Mujahid. foto ap
