Tijl Damen, kindertheatermaker
6
Als je Tijl Damen één keer hebt zien optreden, vergeet je hem niet meer. De
kindertheatermaker smelt muziek, theater en interactie samen en rust niet
voordat iedereen meedoet. ,,De energie die ik leg in voorstellingen, benadert de
dynamiek van rockconcerten."
'Als ik ergens last van
heb, dan verdwijnt dat
als ik speel. Het is een
soort van - dit is een vies
woord - mindset'
ange blonde krullen, wit
(over)hemd, spijkerbroek met
zwarte bretels en gympies. Je
kunt er Tijl Damen (36) in uitte
kenen. Zo tekent hij zichzelf ook
en die afbeelding staat groot op
I de zijkant van zijn bus, waarvan
hij altijd zelf achter het stuur zit. Meer dan
tweehonderd voorstellingen heeft de theater
maker er al op zitten dit jaar. Af en toe met
kunst- en vliegwerk vanwege corona: zijn bus
kan ook fungeren als mobiel theater. De afgelo
pen weken volgde hij een moordend schema.
Van twintig optredens in vijf dagen of twaalf
speeldagen achter elkaar, tweeduizend kilome
ter per week op de teller en wekkers die dag na
dag om 4 uur 's nachts af liepen. Nu heeft hij
even rust. Thuis in Breskens, met zijn gezin.
Zijn gitaren hangen aan de muur, maar af en
toe pakt hij er eentje om iets te laten horen. Tijl
oogt fit, niet als iemand die er net een theater
marathon op heeft zitten.
,,Daar ging ik wel vanuit, maar dat viel eigenlijk
best mee. Vanaf maart ben ik weer rustig opge
start en vanaf half mei volle bak. Toen heb ik al
leen nog maar gespeeld, gemiddeld vijf dagen
per week. Daar zat een tournee bij vanuit het
cultuurmenu voor basisscholen, met tachtig
voorstellingen. Er waren regelmatig vijf voor
stellingen op vijf locaties per dag. Dat was een
goede warming-up om er weer even in te komen
en je bouwt daarin ook een conditie op. Je kunt
een voorstelling niet 'een beetje' spelen. Je speelt
hem wel of niet. De hoeveelheid energie die ik
nodig heb, die heb ik. Als ik één voorstelling
speel, maar ook als ik er negen op een dag speel."
,,Nee. Ik doe er gewoon zo veel als ik kan. Het is
een erezaak voor mij, dat als ik negen voorstel
lingen achter elkaar doe, de negende niet onder
doet voor de eerste qua energie. Ik vind het een
kick om zo veel mogelijk in een dag te proppen.
Ik heb eigenlijk pas een volwaardig gevoel van
voldoening, als ik écht helemaal alles heb gege
ven. Dan pas voelt het als: oké, nu heb ik erin ge
legd wat ik kon. Hoe dieper ik moet, hoe beter
het voelt."
,,Ik ben maar één keer de mist in gegaan tijdens
de schoolpleintoer, in Terneuzen. Om het
schoolplein op te draaien, moest ik over een
stukje braakliggende grond. Mijn bus zakte er in
weg, tot aan de bumper. En dat was de eerste van
vijf voorstellingen die dag. Maar paniek voel ik
nooit. De situatie is zoals die is. Als je er vertrou
wen in hebt dat het goed komt, dan kómt het al
tijd wel goed. Uiteindelijk was er een ouder die
via via iemand met een Atlas-kraan heeft gebeld.
Bij de tweede voorstelling was ik te laat, bij de
derde iets verlaat en bij de vierde stond ik weer
gelijk. Tijdens Koningsdag had ik negen voor
stellingen in Zeeuws-Vlaanderen. Het derde op-
treden was in IJzendijke en toen verstapte ik me.
Ik klapte met mijn scheen op de aluminium
rand van mijn podium. Ik dacht eerst: net doen
of er niks aan de hand is en die pijn zakt wel
weer. Na tien minuten zat mijn hele broek onder
het bloed en ging ik maar eens kijken. Het was
een gapende wond. Er waren een paar mensen
van de scouting in het publiek. Die hadden een
EHBO-koffer tevoorschijn getoverd, met geïm
proviseerde zwaluwstaartjes de wond een beetje
dichtgetrokken en een verbandje erom gedaan.
Toen ben ik verder gegaan. Ik wilde niet alles af
bellen en daarbij, mijn been lag er niet af."
,,Mijn vrouw kwam wel even een schone broek
en sokken brengen, want die waren helemaal
volgezogen met bloed. 's Avonds kwam ik rond
een uur of zeven thuis. Ik heb een biertje ge
dronken, even gedaan alsof er niks aan de hand
was, moed verzameld en toen toch maar eens
gekeken. Uiteindelijk moest het gehecht wor
den. De wond ging nog ontsteken, mijn been
liep vol met vocht; ik heb me de rest van die
schoolpleintour moeten verbijten." Lachend:
,,Maar dat heeft ook wel weer iets. Ik heb ook een
act, de pensioenshow met een rollator die op hol
slaat. Op een bepaald moment hang ik daar on
dersteboven in en een week of zes geleden
kneusde ik daarbij een rib. Als ik ergens last van
heb, dan verdwijnt dat als ik speel. Het is een
soort van - dit is een vies woord- mindset. Als je
er mentaal geen last van hebt, kun je fysiek veel
meer verdragen. Ik kom vanuit de punk en dat
gevoel hoort daar wel een beetje bij."
,,Elke volgende stap dient zich vanzelf aan of
vloeit voort uit de omstandigheden. Toen ik 16
was ben ik begonnen met gitaar spelen. Op
school zijn daar bands uit ontstaan, daar schreef
ik alle teksten en muziek voor. Met Immer Tyde-
ZATERDAG 14 AUGUSTUS 2021 GO
'Kinderliedjes en
punk liggen heel
dicht bij elkaar'
SOPHIE STOCKMAN
Stort je niet volledig in na weken van weinig
slaap en tig voorstellingen per dag?
Dat is toch niet vol te houden? Zeg je bijvoor
beeld niet: ik doe op een dag maximaal drie
voorstellingen, uit zelfbescherming?
Je hebt strakke schema's en weet tot op de
seconde hoe lang je doet over het opbouwen
van je theater. Gaat dat nooit eens mis?
Dus als je gewond bent maar je been er niet
afvalt, ga je gewoon door?
Je bent begonnen in punk- en metalbands. De
omslag naar kindertheatermaker is dan toch
juist een enorm contrast?
Tijl Damen: ,,Dat
spel van een ver
wachting wekken en
niet inlossen, is een
mooi spannings
veld." FOTO ANNE HANA
