Verduurzaming van winkels? 'Dat komt later wel'
NIEUWS 15
Zelfs 'dikke vriend' Amerika dreigt met sancties
Terwijl het land inmiddels worstelt met
een regeringscrisis en de nasleep van de
coronapandemie, ligt Polen opnieuw op
ramkoers met 'westerse vrienden'.
De Europese Commissie waar
schuwde Polen gisteren voor het
aannemen van de nieuwe en om
streden mediawet. Met de wet geeft
het land, volgens de commissie, een
'negatief signaal' af. Ook vanuit de
VS klinkt afkeuring, die met name
de zender TVN treft. Dat is de laat
ste kritische nieuwszender die on
derdeel is van het Amerikaanse
Discovery-concern.
Nog meer boosheid was er over
een woensdag doorgevoerde wets-
wij ziging waarbij eigendomsclaims
voor Poolse joden nu plots verjaren
na dertig jaar. Dat besluit treft
joodse families die tijdens de nazi
bezetting van Polen van hun bezit
tingen werden beroofd en die nog
altijd proberen hun eigendommen
terug te krijgen. In zowel de Ver
enigde Staten als in Israël viel de
wetswijziging slecht.
De Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, Antony Blin
ken, sprak zijn bezorgdheid hier
over uit. Volgens de voorzitter van
het Israëlische parlement, Mickey
Levy, was er zelfs sprake van 'roof
op klaarlichte dag, waarbij de her
innering aan de Holocaust wordt
bezoedeld'. Volgens een Poolse re-
geringswoordvoerder waren beide
kwesties 'verkeerd begrepen door
onze westerse vrienden'.
Kritisch
En terwijl heel wat Polen in hun
portemonnee nog de gevolgen van
de coronapandemie ondervinden,
kwam de Poolse president Andrzej
Duda (PiS) met een plan om de sa
larissen van bestuurders en parle
mentariërs, onder wie vooral par
tijgenoten, flink te verhogen. Tot
wel 60 procent erbij.
De verontwaardiging daarover
komt slechts mondjesmaat aan de
orde op TVP, de publieke omroep
van Polen. De zender is een spreek
buis geworden van PiS, vinden veel
Polen die liever hun nieuws halen
bij TVN, een zender die nog wel
kritisch durft te zijn. En juist deze
zender wil PiS nu aanpakken.
Na een chaotische stemming,
dinsdagavond in het Poolse parle
ment, kan de regering nu verbieden
dat een Pools tv- of radiostation
nog (in)direct kan worden gecon
troleerd door een bedrijf buiten de
Europese Economische Ruimte
(EER). Onder het mom van het we
ren van propaganda uit China of
Arabische landen wordt zo feitelijk
de hele pers aan banden gelegd.
Aan de eigen achterban wordt dat
Beide kwesties
worden verkeerd
begrepen door onze
westerse vrienden
uitgelegd als het noodzakelijke
'herpoloniseren' van de Poolse me
dia maar in een recente peiling van
het Pollster-instituut onderschreef
twee derde van de ondervraagde
Polen de stelling dat ''PiS TVN wil
liquideren'. Volgens de Britse his
toricus Timothy Garton-Ash is Po
len bezig om 'als lidstaat van de EU
de democratie te ontmantelen'.
Hoewel Polen en Amerika dikke
vrienden zijn als het gaat om mili
taire samenwerking, ligt dit media-
verhaal heel gevoelig. De Poolse
wet moet nog door de Senaat waar
PiS geen meerderheid heeft. Ook
uit de Verenigde Staten klinkt nu
de roep om sancties tegen Polen als
dat land verder doorgaat met het
uithollen van de democratie.
Sinds 2015, toen PiS opnieuw aan
de macht kwam, is Polen in het ge
zaghebbende klassement van pers
vrijheid van Reporters Zonder
Grenzen afgezakt van de 18de naar
de 64ste plaats. Vorig jaar kocht het
Poolse staatsenergiebedrijf PKN
Orlen twintig regionale kranten
over van een Duitse uitgever,
waarna prompt het gros van de
journalisten werd vervangen.
Aan de botsingen met de EU komt
onderhand geen einde. De laatste
rel draaide om de groeiende macht
van een nieuwe Poolse tuchtkamer.
Volgens de Poolse regering een
middel om corruptie onder rech
ters te bestrijden, volgens critici en
de EU een uitgekookte manier om
de Poolse rechtspraak naar de hand
van de partij te zetten. De tuchtka-
mer zou namelijk moeten bestaan
uit rechters die zijn gekozen door
het parlement, waarin PiS de dienst
uitmaakt.
Onder druk van Brussel - en het
dreigement bij wijze van sanctie
flink te gaan korten op Europese
subsidies - beloofde de Poolse rege
ring de tuchtkamer te gaan hervor
men. In september wil men met
nieuwe voorstellen komen.
Minderheidsregering
Dinsdag zegde de Poolse premier,
Mateusz Morawiecki, de leider van
een kleine coalitiepartner dinsdag
de wacht aan. De regering verloor
sindsdien enkele andere stemmin
gen en is dus haar meerderheid in
het parlement kwijt.
In Polen is de regering pas geval
len als het parlement officieel het
vertrouwen opzegt. Vooralsnog wil
Morawiecki het land met een min
derheidsregering besturen.
Dat blijkt uit het nieuwste duur
zaamheidsrapport van vastgoedad
viseur Colliers.
De onderzoekers spraken met
winkeleigenaren die 15 procent van
het winkeloppervlak vertegen
woordigen. ,,Bijna 70 procent van
alle winkelruimte heeft geen ener-
gielabel, terwijl de eigenaar zijn
winkel niet zonder dit certificaat
mag verhuren of verkopen," zegt
duurzaamheidsexpert Jeroen Bloe-
mers van Colliers. ,,Het gaat om
meer dan 27 miljoen vierkante me
ter aan ongelabelde winkelruimte
verspreid over het land, vergelijk
baar met ongeveer vierduizend
voetbalvelden.''
Zaanstad en Utrecht zijn volgens
Colliers de groenste winkelsteden
van de 25 grootste gemeenten. Daar
heeft een derde van het winkelop
pervlak een A-label. Winkels in
Haarlem en Maastricht doen het
juist veel minder goed. In beide ste
den heeft slechts 15 procent het
hoogste energielabel. Bloemers:
,,Deze steden hebben veel monu-
menten, waarvoor geen labelver-
plichting geldt.''
Het verminderen van het ener
gieverbruik is noodzakelijk om de
klimaatdoelen voor Nederland te
halen. ,,Voor 2050 moet de con-
Twee derde heeft
nog geen concrete
plannen gemaakt om
te verduurzamen
sumptie met de helft omlaag. Maar
vooralsnog staat verduurzaming
niet hoog op de agenda bij winkel
eigenaren. Twee derde heeft nog
helemaal geen concrete plannen
gemaakt om te verduurzamen. De
motivatie ontbreekt. De houding is
nog steeds 'dat komt later wel',
bleek uit onze rondgang langs ne
gentien grote winkeleigenaren'', al
dus Bloemers.
Particuliere eigenaren zijn vol
gens de onderzoekers het minst be
zig met verduurzaming en hebben
nauwelijks vergaande plannen. In
vesteringen beperken zich nu vaak
tot ingrepen met een korte terug-
verdientijd zoals ledverlichting. In
stitutionele beleggers zien zichzelf
als voortrekker. ,,Zij hebben win
kels vaak langer in bezit en kijken
verder vooruit.''
Voor kantoren is vanaf 2023 mini
maal energielabel C verplicht an
ders dreigt sluiting. Voor winkels is
zo'n maatregel er niet. ,,Om de ver
duurzaming op gang te brengen, is
het essentieel dat de overheid snel
richtlijnen voor de sector opstelt.
Dat schept duidelijkheid, waardoor
marktpartijen koers kunnen bepa
len", vindt Bloemers.
De onderzoekers merken op dat
ook winkeliers zelf weinig druk er
varen om hun winkel te vergroe-
nen. ,,De consument heeft vooral
oog voor de duurzaamheid van het
product en niet waar ze het aan
schaffen. Het verminderen van het
energieverbruik voor verwarming
en koeling door bijvoorbeeld open
staande deuren heeft daarom geen
prioriteit.''
Toch is ruim een derde van de
winkeleigenaren inmiddels in ge
sprek met de huurder over een ge
zamenlijke duurzaamheidsaanpak.
vrijdag 13 augustus 2021
GO
Polen tart
de EU met
omstreden
mediawet
Bob van Huët
Rotterdam/Warschau
- Woordvoerder Poolse regering
Protest in
Polen tegen
de nieuwe me
diawet.
MDoor een
wetswijziging
verjaren de
eigendoms
claims van in
WOII bestolen
joden na der
tig jaar. foto's ap
GETTY IMAGES
Het vergoenen van winkels in
Nederland komt nauwelijks van
de grond. Energielabels ontbre
ken en het energieverbruik is
nog veel te hoog om de afspra
ken uit het Klimaatakkoord van
Parijs (50 procent minder CO2-
uitstoot in 2030) na te komen.
Sanne Schelfaut
Amsterdam
\Uf/éT WYT2iO>R.y
