EUWS 11
Sinds Dutroux
hebben slachtoffer
en nabestaanden
in strafprocessen
een grotere rol
Vandaag precies 25 jaar geleden werd
de Belgische kinderverkrachter en
-moordenaar Marc Dutroux opgepakt.
Een schokgolf ging door het land. Het drama
heeft een aantal zaken fundamenteel veranderd,
maar is inmiddels weggezakt in het verleden.
voeten in de aarde. De aanklager
heeft acht jaar nodig om de zaak rond
te krijgen (een record), de Akte van
Beschuldiging telt liefst zeshonderd
pagina's, en er worden 560 getuigen
gehoord. Dutroux krijgt levenslang,
Martin 30 jaar en Lelièvre 25.
Vrijlating
Sindsdien komt er af en toe nog wel
wat nieuws naar buiten, zoals twee
(vergeefse) verzoeken van Dutroux
om vervroegde vrijlating. Maar de
schaduw die de zaak lange tijd over
het land wierp, verdwijnt lang
zaam. Wel wordt duidelijk dat er nog
iets wezenlijks is veranderd: de rol
van slachtoffer en nabestaanden in
het strafproces. Voorheen werden die
maar lastig gevonden, een sta-in-de-
weg, maar door de prominente rol
van de ouders in de zaak-Dutroux
worden ze nadrukkelijker betrokken
bij onderzoeken.
Nu, 25 jaar na de arrestatie van
Dutroux, heeft de tijd zijn werk ge
daan. In de media is maar matig aan
dacht voor de zaak. In Vlaanderen
bijna niet, daar is het echt een zaak
van het verleden. In Wallonië gaat
het vooral nog over de vraag of hij
vervroegd wil, kan of moet vrijko
men. En dat is niet gek, want zijn
misdaden pleegde hij vooral in het
Franstalige deel van het land. Het is
vooral Dutroux' advocaat die hier
over aan de bel trekt. Volgens de Bel
gische wet heeft zijn cliënt het recht
op kwijtschelding van een derde van
zijn straf, op voorwaarde dat hij suc
cesvol kan re-integreren in de maat
schappij. Maar iedereen is het er
eigenlijk over eens dat van dat laatste
geen sprake kan zijn. „Dutroux is
100 procent een psychopaat'', zegt de
deskundige in de zaak. ,,Die man
komt echt nooit meer vrij.''
dachten dat Dutroux een eenling
was, meenden anderen dat hij slechts
een onderdeel van een groter geheel
was. Die mensen geloofden in pedo
fiele netwerken, een complot van po
litiek en politici, hoge pieten die be
schermd moesten worden.''
De gemoederen bedaren enigszins
als in 2004 de straffen worden uitge
sproken in het Proces van de Eeuw.
Dat heeft overigens ook nog heel wat
Die man, zijn snor, de kelder van zijn
huis, de foto's van die arme Ann en
Eefje, Julie en Melissa, Laetitia en
Sabine, de Witte Mars, de ontsnap
ping, de rechtszaak, het vonnis.Het
kan niet anders of dit staat allemaal in
het collectieve geheugen van de
Belgen gegrift.
En dan vooral die ene dag,
13 augustus 1996, en de weken erna.
Marc Dutroux, Michelle Martin (zijn
vrouw) en Michel Lelièvre (een
vriend) worden opgepakt op ver
denking van ontvoering. Iemand
heeft een wit busje, en een half ken
teken, gezien op de plaats waar even
daarvoor Laetitia Delhez (14) is ont
voerd. Het busje blijkt van Dutroux,
een veroordeelde pedofiel. Als de po
litie zijn huis in Marcinelle binnen
gaat, een deelgemeente van Charle
roi, vinden ze niet alleen Laetitia,
maar ook Sabine Dardenne (12). Zij
zat al 77 dagen gevangen in wat al
snel bekend wordt als de 'horror
kelder'.
Dutroux blijkt nog meer huizen te
hebben. Op zijn aanwijzingen graaft
de politie op 17 augustus de lichamen
van Julie Lejeune en Melissa Russo
op in de tuin van een huis in Sars-la-
Buissière (in de buurt van Charleroi).
Ze vinden daar ook het lijk van Ber
nard Weinstein, een kennis van
Dutroux. Uiteindelijk worden op
3 september in de tuin van Wein-
stein in Jumet (gemeente Charleroi)
de lichamen van An Marchal (17) en
Eefje Lambrecks (19) opgegraven.
Pijnlijk
België is in shock. Niemand, maar
dan ook niemand had ooit gedacht
dat dit zou kunnen gebeuren. Zo had
ook niemand in de gaten dat al die
meisjes die plotseling verdwenen
weleens het werk zou kunnen zijn
van één man. En de versnipperde
politiediensten van het land blijken
niet in staat zo'n groot en complex
onderzoek goed uit te voeren. De ge
rechtelijke politie, de gemeentepoli
tie en de rijkswacht werken langs el
kaar heen, houden elkaar niet op de
hoogte, verzwijgen zelfs dingen.
Het is voor veel Belgen een pijn
lijke constatering dat al die agenten
meer bezig zijn met elkaar dan met
Dutroux. Veel mensen denken dat de
meisjes nog geleefd zouden hebben
als de politie haar werk beter had
gedaan. En ze komen erachter dat dit
ook speelt in andere dossiers. Het
leidt in oktober 1996 tot de beroemde
Witte Mars, waarvoor maar liefst
350.000 Belgen naar de hoofdstad
trekken (3 procent van de bevolking).
Binnen een jaar ligt er een voorstel
voor verregaande hervorming van de
politiemacht op tafel. Volgens
deskundigen is dit een van de be
langrijkste uitvloeiselen van de zaak-
Dutroux.
Een tastbaarder gevolg is dat er een
hele generatie kinderen opgroeit die
de straat niet meer op kan zonder de
waarschuwing 'Pas op, je kunt ont
voerd worden'. ,,Ouders zijn voor
zichtiger geworden'', herinnert
iemand zich die tijd. ,,Het idee dat je
zomaar iets kon overkomen, dat was
er voorheen niet.''
Enorm wantrouwen
Dan volgt een nieuwe schok. In 1998
komt plots het bericht dat Dutroux is
ontsnapt. Hij wordt weliswaar bin
nen vier uur weer opgepakt, na een
tip van een boswachter, maar dan is
de schade al aangericht. Minister van
Binnenlandse Zaken Johan Vande
Lanotte en minister van Justitie
Stefaan De Clerck moeten het veld
ruimen. Het voedt de afkeer en boos
heid jegens de overheid. ,,Er heerste
een enorm wantrouwen'', zegt een
deskundige die al die jaren alles van
nabij meemaakte. ,,Waar sommigen
vrijdag 13 augustus 2021
Mark van Assen
Brussel
chaduw Dutroux is
langzaam vervaagt
A De geheime kel
der in het huis van
Dutroux in Marcinelle.
FOTO AFP
B De Witte Mars
in oktober 1996.
FOTO COR DE KOCK
C De uitvaart van
Melissa Russo en
Julie Lejeune in Luik.
FOTO HH/AFP
D Sabine Dardenne,
een van de laatste
slachtoffers van
Dutroux, omhelst
haar moeder.
Dutroux hield haar
twee maanden
gevangen.
FOTO EPA
E Marc Dutroux in
augustus 1996 bij
het verlaten van
de rechtbank van
Neufchateau.
FOTO GETTY IMAGES
