Ik vrees dat
het pas gaat
leven als de
eerste tolk
die voor
ons werkte
bruut wordt
vermoord
mW
bijval van Afghanistanveteranen.
'Onze kameraden van toen be
schermden onze levens. Dat schept
een band en dat brengt verantwoor
delijkheid met zich mee. Het wordt
tijd dat wij hen nu in bescherming
nemen', zo schreven zij in een open
brief.
,,Deze reacties zijn hartverwar
mend'', vindt Snels. ,,Maar dat gevoel
van dankbaarheid is moeilijk over te
brengen naar de politiek waar de
besluiten worden genomen'', aldus
De Jong. „Veteranen zien dit ook als
een morele verplichting.''
Volgens de vrijwilligster van de
Sulha Alliance geniet het lot van deze
groep Afghanen brede steun onder
de Europese bevolking. Ook onder
mensen die niet zoveel op hebben
met migratie. ,,Het valt slecht dat je
als oud-werkgever de veiligheid van
voormalige werknemers niet kunt
garanderen.''
Angst
Volgens Snels helpt het natuurlijk
ook niet dat Nederland een demissio
nair kabinet heeft. „Defensie, Buiten
landse Zaken, de IND en de ambas
sade in Kaboel schuiven ook verant
woordelijkheden op elkaar af en er is
sterk verzet binnen de VVD. Uit
angst blijkbaar om stemmen aan de
PVV te verliezen in het migratie
debat. Bijleveld krijgt bovendien rug
dekking van haar eigen CDA. Maar
waarom zo moeilijk doen? Het gaat
hier niet om grote aantallen'', zegt de
oud-vakbondsbestuurder.
Nederland hanteert ook de nauw
ste definitie van wie er voor evacua
tie in aanmerking komt. Andere lan
den repatriëren behalve tolken ook
bewakers, chauffeurs en ander voor
malig personeel. ,,Nederland ge
bruikt niet voor niets het woord 'tol-
kenbeleid'. Beleid dat niet in lijn is
met Europees asielbeleid. Het Euro
pean Asylum Support Office rappor-
teerde dat voormalige bewakers en
tolken het belangrijkste doelwit zijn
voor de taliban. Nederland beperkt
zich nu tot tolken'', aldus De Jong.
„Groot-Brittannië daarentegen heeft
het over locally engaged civilians. Ook
Amerika en Duitsland zijn ruimhar
tiger.'' De VS verruimde vorige week
nog de criteria voor repatriëring.
Journalisten en werknemers van
hulporganisaties komen nu ook in
aanmerking. Er zijn de laatste weken
al enkele duizenden Afghanen op
Amerikaanse bodem geland.
Snels geeft een voorbeeld van waar
het met de Nederlandse selectie mis
gaat. ,,Neem die hoge politieagent die
voor Nederland heeft gewerkt als
veiligheidsadviseur. Met dat advies
heeft hij levens gered. Zijn aanvraag
is afgewezen. Hij was geen tolk, had
dus geen hoogste risicoprofiel.'' De
Jong wijst erop dat mensen zijn afge
wezen omdat zij niet lang genoeg in
gevaarlijke functies werkten. ,,Er
wordt niet duidelijk gezegd op welke
gronden dat is gebeurd om vervol
gens, heel respectloos, te melden dat
je niet asiel vanuit Afghanistan kunt
aanvragen en je misschien maar het
beste in een ander land kunt aan
kloppen bij de VN-Vluchtelingenor-
ganisatie UNHCR'', legt De Jong uit.
,,Bij zaken die wel zijn goedgekeurd
gaat het om schrijnende gevallen die
dankzij onze druk en van media zijn
aangekaart. Maar zo zou dat niet
moeten gebeuren.''
Snels stoort zich aan de bureaucra
tische aanpak, aan het gebrek aan
medeleven. ,,Er wordt ronduit ge
zegd, en daar kan ik zo kwaad over
worden, dat zij al vele jaren gevaar
lopen en dat zij dat gewend zijn. Er
wordt soms zo badinerend over
gedaan. Men ziet de urgentie niet.''
De Jong voegt er snoeihard aan toe:
,,Kennelijk wordt een Afghaan min
der serieus genomen dan een Neder
lander als hij zegt dat zijn leven in
gevaar is. Dat is schrijnend.''
Chaos
Na de terugtrekking - de Amerika
nen gaan begin september als laatste
weg - lopen de 'tolkenprogramma's'
door. Maar de vraag is of die dan door
de groeiende chaos en de opmars van
de taliban nog praktisch uitvoerbaar
zijn. ,,Dan kun je bijvoorbeeld lokale
oud-medewerkers heel lastig uit de
regio Kandahar halen. Het vliegveld
ligt daar onder vuur'', zegt De Jong.
,,En over land reizen wordt steeds
gevaarlijker'', voegt Snels eraan toe.
De wereld heeft niet geleerd van
eerdere moeizame evacuaties. An
ders zou er wel tijdig aan een goed
evacuatieplan voor Afghanistan zijn
gewerkt. De Jong: ,,De ironie is dat
we dit soort situaties al eerder heb
ben meegemaakt. We leren slecht.
De evacuatie in Vietnam duurde
bijvoorbeeld slechts twee chaotische
dagen. Slechts zevenduizend Vietna
mese medewerkers werden met heli
kopters gered.'' In het geval van de
Afghanen zijn het er al meer - vooral
de VS maakt haast met de repatrië
ring, maar ook voor Afghanistan is
nog een slag te maken.
Schaamte
,,Ik schaam me soms om Nederlander
te zijn. Ik lig met regelmaat wakker
over het lot van de Afghaanse tolken
en hun gezinnen én over het toe
komstperspectief en de veiligheid
van onze militairen die in de toe
komst nog op missie gaan. Er rest nu
slecht één ding: alle tolkengezinnen
moeten snel naar Nederland worden
gehaald'', zegt Anne-Marie Snels.
,,Laat de ambassade aan mensen een
laissez-passer afgeven waardoor een
paspoort niet nodig is en het proces
enorm kan worden versneld als is
aangetoond dat iemand voor Neder
land heeft gewerkt. Volgens asiel
advocaten kan dat. Minister Bijleveld
heeft de Tweede Kamer daarover
onjuist geïnformeerd.''
Q De vlag van de taliban
wapperde zondag in de
stad Kunduz, die ze
recent grotendeels
veroverden. foto ap
ItüjjO jl JÜiÜlujNLjÖLCJJJJ
dinsdag 10 augustus 2021
Q Afghanen
die zondag
aankwamen
op het vlieg
veld van
Kaboel.
FOTO AFP
Nederlandse militai
ren in de stad Kunduz
in 2011.
FOTO EVERT-JAN DANIELS
- Anne-Marie Snels,
oud-voorzitter militaire
vakbond AFMP
