10 ZEELAND
Vlissinger Jan But (78) was jaren wedstrijdzeiler op zee. Door zeilen, fietsen,
wandelen en klussen aan oude schepen bleef hij fit. Totdat corona hem op 1 april 2021 velde,
acht maanden voor zijn 50-jarige huwelijk met zijn vrouw Carla.
Jan was op het water hele
maal in zijn element. Als
scheepselektrotechnicus
was hij veertig jaar op of
onderweg naar schepen in
Zeeland en in de Antwerpse haven.
Hij repareerde en installeerde navi
gatie- en communicatieapparatuur.
Hij vertelde na een biertje graag over
zijn tochten bij nacht en ontij naar
schepen in donkere havens of over
hachelijke helikoptervluchten naar
booreilanden.
Als veelgevraagd vakman was hij
dag en nacht bereikbaar, het water en
de scheepvaart gingen altijd voor.
Toen hij in 2001 met pensioen ging
had hij energie over. Hij ging thuis en
bij zijn zoons klussen en maakte
lange fietstochten vanuit zijn woon
plaats Vlissingen. Maar na een aantal
maanden zei hij tegen zijn vrouw: ,,Ik
kan niet altijd blijven rondfietsen op
Walcheren." Zeilen en schepen op
knappen ging hem weer trekken. Via
Je kunt zeilen,
of je kunt
het niet
-Jan But
scheepstimmerman Kees Droste
kwam hij in contact met Stichting
Behoud Hoogaars.
Hoogaarzen zijn houten platbo
demschepen met een hoge 'aars', het
achterschip. Deze klassieke vissers
schepen dreigden te verdwijnen toen
steeds meer Zeeuwse vissers over
stapten op stalen schepen. Stichting
Behoud Hoogaars startte in 1990 en
als eerste schip kocht de stichting de
hoogaars Andries Jacob, de YE 36.
Jan hield van deze grote 'hoogaars'
en samen met onder andere Marijn
Verschuure werkte hij jaren aan de
restauratie van dit schip. Lange tijd
klusten ze in de Timmerfabriek in
Vlissingen. Ze voeren met de YE 36
vaak op het Veerse Meer en op de
Ooster- en Westerschelde.
Heel mooie herinneringen koes
terde Jan aan deelname aan Sail Am
sterdam. Hij was drie dagen onder
weg naar het evenement en het was
een zware tocht met veel sluizen en
bruggen. Ze voeren met de schepen
's nachts door Amsterdam en tijdens
Sail mochten passagiers meevaren.
Jan kon genieten van de kameraad
schap aan boord en van gezelligheid.
's Avonds vertelde hij graag span
nende verhalen over wedstrijdzeilen.
Jan groeide op aan de Wester-
schelde in een gezin met zes kinde-
ren. Hij was gefascineerd door het
water. Als 10-jarige had hij al een ei
gen bootje en was altijd op het water,
meestal in de Vlissingse binnenha
ven.
Niet aan moeder vertellen
De PZC schreef over Jan in 1954, toen
hij als 12-jarige alleen op de Wester-
schelde voer. 'Tussen grimmige, grijs
gekleurde golven' voer Jan's bootje
'klein als een notendop'. Aan de wal
voorspelden mensen dat het nooit
goed kon aflopen met het schipper
tje, meldde de verslaggever. Maar hij
kwam veilig thuis en zijn moeder
mocht niet weten wat hij had uitge
spookt. Jan knipte het krantenartikel
uit en zou het zijn hele leven bewa
ren.
'Water is voor de vissen en om op
te varen, maar niet om in te zwem
men', was Jan's motto. Hij kende de
gevaren van de zee. 'Je moet alleen
gecalculeerde risico's nemen', was
ook een vaste uitdrukking. Zijn beide
zoons weten dat hij vooral bedoelde
dat je altijd heel goed moest weten
waar je mee bezig was.
Fastnet Race
Maar hij ging zelf risico's niet uit de
weg. Drie weken nadat Jorg was ge
boren, in 1973, ging Jan wedstrijdzei
len in de Fastnet Race. ,,Ja, dat heb ik
zo afgesproken", zei hij tegen Carla.
Dat de jonge vader als spinakerman
op een wedstrijdschip op de gevaar
lijkste positie stond, hoorde er ook
bij.
In 1979 kwamen bij de Fastnet
Race vijftien zeilers en drie reddings
werkers om het leven. Het was voor
hem geen aanleiding om te stoppen
met wedstrijdzeilen. Tijdens wed
strijden ging Jan zelfs bij windkracht
9 op pad. Carla hield hem nooit te
gen, ze wist dat zeilen 'alles was voor
hem'. Jan heeft heel wat tijd doorge
bracht aan boord van de jachten van
Piet Vroon, de schepen werden ge
bouwd op de werf van Frans Maas in
Breskens.
Jan was een perfectionist. ,,Je kunt
zeilen, of je kunt het niet." Bij ge
klungel aan boord kon hij uit zijn slof
schieten. Maar hij leerde ergernis te
voorkomen. Hij zocht bij Stichting
Behoud Hoogaars altijd een groepje
zeilers uit waar hij goed mee uit de
voeten kon.
Supertrots, in stilte
Als vader van zoons Jorg en Lars was
hij rustig en duidelijk, hij hield niet
van flauwekul. ,,Wat je ook doet en
welk vak je ook kiest, het maakt me
niet uit. Maar ga er 100 procent voor."
Liefde of vriendschap sprak hij niet
snel uit. Hij was stilletjes supertrots
op zijn jongens. Hij hield van samen
dingen ondernemen, van samen
Ik wil beslist
nooit als een
kasplantje
verder leven
doen. Zo hielp hij zijn zoons graag
met klussen in hun huizen.
Samen met z'n vrouw zijn ze vier
jaar geleden verhuisd naar een appar
tement in de binnenstad van Vlissin-
gen. Hij wilde beslist niet aan de
boulevard wonen, want dan heb ik
alleen maar oog voor het water en de
schepen. Ze liepen wel regelmatig
naar de boulevard.
Op donderdagavond gingen ze
steevast naar café De Concurrent,
daar zongen en borrelden ze samen
met smartlappenkoor Scharretjoe.
De sfeer deed hen misschien denken
aan het clubhuis van de jachthaven
in Breskens waar ze elkaar in 1970
ontmoetten.
Kasplantje
Jan had een goede conditie, maar een
aneurysma in de buik vormde een
groot risico. Hij is in maart met suc
ces geopereerd, maar liep daarna co
rona op. Zijn longen werden in een
week tijd gesloopt. Hij zei: ,,Ik wil be
slist nooit als een kasplantje verder
leven." Maar tegen dit virus kon hij
niet meer vechten en hebben ze af-
scheid moeten nemen.
'Uit het water ben ik geboren, heb
aan haar mijn hart verloren', staat op
de rouwkaart. Deze tekst heeft Jan
zelf samen met Carla ooit opgesteld.
Hij was 'een tevreden mens, maar
eigenlijk nog lang niet uitgeleefd'.
Hij had genoten van 'de mooie en
lieve mensen om hem heen en hij
had dolgraag meer tijd met hen door
willen brengen'.
Een rouwadvertentie? Dat vond
Jan zelf nergens voor nodig. Maar de
Stichting Behoud Hoogaars plaatste
er wel één in de PZC, als dank voor
zijn grote bijdrage. Op de loods van
de stichting en op de schepen in
Veere hingen de vlaggen halfstok op
de dag van de uitvaart. Gewaardeerd
schipper en scheepsmaat Jan But is
er niet meer.
dinsdag 10 augustus 2021
UIT HET LEVEN
GO
Jan But
1942-2021
Zeilen was Jan But zijn leven
Arie Westeneng
Vlissingen
ff 41
Jan But aan het
roer.
FOTO FAMILIE BUT
-Jan But
Heeft u ook mooie herinnerin
gen aan een overleden dierbare?
En is er een datum die daarom
speciaal voor u is? U kunt uw ver
haal doen in 'Uit het leven'.
U kunt mailen naar
uithetleven@pzc.nl
