Kleine kerken, blije deeltijdpredikanten
10 ZEELAND
EXPOSITIE KIM STUMPF EN ROBERT VAN DROMME IN HULST ART
Schilderijen in alle soorten en maten.
De expositieruimte van Hulst Art ademt
verf met het werk van de Vlaamse
schilders Kim Stumpf en Robert van
Dromme.
Monnikenwerk
Voor Kim Stumpf (1982)
is het vertrekpunt het
waarnemen van iets.
Dat kan een prop pa
pier zijn, een foto of
een tekening van één van haar
dochters. Het improviserende, de
vrijheid van de kindertekening in
spireert haar sowieso. Robert van
Dromme (1963) start bij een ge
beurtenis. Dat kan iets zijn uit de
geschiedenis van de 20ste eeuw,
maar ook iets uit zijn persoonlijk
leven. Ook hij begint dus met een
bestaand beeld, meestal een foto,
en laat zich daarna leiden door
puur picturale beslissingen.
Het werk van Stumpf en Van
Dromme, in het dagelijks leven
partners, verschilt vooral qua sfeer.
Bij Van Dromme herken ik altijd
iets landschappelijks. Zijn werk
oogt over het algemeen zwaar en
duister.
Vette vlekken
De schilderijen van Stumpf zijn
niet tot een voorstelling te herlei
den en losser geschilderd. In haar
composities zie ik afwisselend
brede transparante vegen, vette
vlekken en speelse lijnen. Organi
sche vormen domineren en het
werk is geladen met fysieke ener
gie. Stumpf laat zich mede leiden
door de eigenschappen van mate
riaal en ondergrond. Zo ontstaan
intrigerende schilderijen, die je
meenemen in een eigen wereld
van vorm, lijn, kleur, contrast en
textuur. Is dat genoeg? Meestal
wel. Al haar werk heeft een van
zelfsprekendheid die me mee
neemt. Ik zie geen geforceerde
kunstjes om iets mooi te maken of
correcties die de spontaniteit te
niet doen.
De werken waarin zij met grote
contrasten aan de gang gaat,
boeien mij het meest. Een goed
voorbeeld is Collage, waarin de
lichte partijen deels door zilver-
glanzend karton worden ingevuld.
Fluwelig zwart, een scala aan
witte- en grijstinten, expressief
blauwe lijnen, met hier en daar
een toets van rood, vormen een
prachtig beeld waar ik naar kan
blijven kijken, zoals ik ook nooit
genoeg krijg van het aanschouwen
van de natuur.
Malcolm X
Ook in het werk van Van Dromme
speelt het licht-donker contrast
een hoofdrol. De landschappelijke
referentie maakt zijn composities
tot plekken waar je geconfronteerd
wordt met jezelf. Ik weet dat 1965
geschilderd is met de moord op
Malcolm X als aanleiding. Het
landschap was een geschilderd de
cor op het hotelpodium waar deze
voorvechter van gelijke rechten
werd neergeschoten. Zwarte vor
men tegen een lichte achtergrond
suggereren een naaldbos, oranje
vlekken verwijzen naar de kogel
gaten in het decor. Ook zonder
deze aanleiding te kennen, is 1965
een dreigende compositie en zo
boeiend geschilderd dat je er voor
blijft stilstaan.
Van Dromme speelt vaak met
ruimte, schilderkunstig én illu
soir. In 2020 herken ik in de verti
cale lijnen in de bovenste helft van
de compositie bomen. Het wit op
de voorgrond zou zowel sneeuw
kunnen zijn als een vorm die met
een witte laag wordt bedekt. Of is
het een waterval? Hij weet ook in
zo'n relatief eenvoudige composi
tie door dekkende en transparante
lagen af te wisselen het vlak te la
ten zinderen.
Met hun op picturale ambities
gebaseerde visuele reizen nemen
Stumpf en Van Dromme mij mee
naar werelden die ik niet ken,
maar wel voel. Meestal zijn het on
gemakkelijke plekken. Een enkele
keer brengt Stumpf mij verlich
ting. In een stralend klein twee
luik dat ze op plexiglas schilderde,
waarbij ze zowel de voor- als de
achtergrond gebruikte, beland ik
in een abstract impressionistisch
landschap, waar ik even op adem
kan komen.
De kracht van de kerk zit in
de kwetsbaarheid van
kleine gemeenten. Daar
wordt de vraag gesteld: 'Wat is
werkelijk urgent?' Vervolgens is
het vanzelfsprekend dat ook ge
meenteleden de handen uit de
mouwen steken. Je moet het im
mers samen doen." Aan het woord
is ds. Leuny de Kam, doopsgezind
predikant in Middelburg en Goes.
Zij werkt parttime bij de twee ge
meenten, voor 40 en 10 procent
(0,4 en 0,1 fte). ,,Door de deeltijd
contracten ga ik veel bewuster met
mijn tijd om. Mensen willen altijd
consumeren, hebben van oudsher
een bepaalde verwachting van een
predikant. Ik stel de vraag welke
meerwaarde iets heeft en voor
wie."
,,Wanneer een kerkelijke gemeen
schap krimpt, brengt dat een cul
tuuromslag mee. De kerk wordt
het huis van een gemeente, die
daarvoor zelf verantwoordelijk
heid draagt. Als deeltijdpredikant
coach ik en lever ik expertise. Ik
vind het een luxepositie, predi
kant zijn is een prachtig vak en zo
wordt het spannend. Ik vind het
geweldig wanneer een kleine ge
meente toch iemand voor een aan
tal uren kan aanstellen, het geld
daarvoor bijeen brengt. Ik baken
mijn werk af maar als ik mij eens
wat meer uren inzet, heb ik daarbij
het prettige gevoel dat ik niet te
weinig doe. Ik gun iedere ge
meente een deeltijdpredikant.
Veel vrijzinnige gemeenten zijn
klein, daar werken de meeste deel
tijders."
Deeltijdpredikanten, ik vraag
me af hoeveel er in Zeeland zijn.
De Protestantse Kerk in Nederland
is hier overal wel aanwezig, maar
classispredikant ds. Arie van der
Maas laat mij rap weten dat de
vraag stellen, eenvoudiger is dan
die beantwoorden. Hij schat in dat
de meeste deeltijdwerkers een
aanstelling van 0,6 tot 0,8 fte om
vang hebben. De Protestantse
Kerk in Nederland helpt mij aan
een lijstje met landelijke gegevens.
En inderdaad heeft 86 procent van
de PKN-predikanten een aanstel
ling gelijk of groter dan 0,6 fte.
Mannen zijn goed vertegenwoor
digd onder de fulltimers, vrouwen
zijn onder hen een kleine minder
heid (14 procent). Als de predi
kantsformatie kleiner is dan 0,4
fte, dan is de predikant in twee
derde van de gevallen vrouw. In
banen met een functieomvang tot
0,8 blijven vrouwen in de meer
derheid.
Verfrissend
Ds. Arie Spaans werkt voor de
PKN-gemeenten Colijnsplaat en
Wilhelminadorp, beide in deel
tijd. ,,Bij mijn start in Colijnsplaat
had ik daar een contract van 0,75
fte, maar de gemeente kwam fi
nancieel in zwaar weer. Een col-
lega in Wilhelminadorp stopte, ik
had een klik met de gemeente en
ben daar één dag per week gedeta
cheerd, zodat mijn predikantschap
minder zwaar op de begroting van
Colijnsplaat drukt. In Westkapelle
werkte ik fulltime. Ik voel nu niet
meer de plicht voortdurend aan
het werk te zijn. Uren bijhouden
per gemeente doe ik niet, je doet
wat op je pad komt. Maar je kunt
ook dingen combineren. De zo-
mergroet die ik schreef voor de
ene gemeente, kan prima dienen
als opening van een vergadering
bij de andere. Het is verfrissend
om aan verschillende gemeenten
tegelijk verbonden te zijn."
Deeltijdwerk lijkt een zegen
voor zowel predikanten als kerke
lijke gemeenten. Ik vraag me af of
de toekomst van de kerk daarmee
in vrouwenhanden ligt.
zaterdag 7 augustus 2021
GO
hh^ii m
Expositie Hulst Art met Kim Stumpf en Robert van Dromme. Foto rechts: werk van Stumpf. fotos nico out
Op avontuur naar
onbekende werelden
Nico Out
Recensie
T/m 29/8. Kim Stumpf en Robert
van Dromme. Hulst Art. 's Graven
hofstraat, Hulst. Do. t/m zo.
14.00-17.00 uur.
José Baars
José Baars schrijft
wekelijks over
religie en kerken in
Zeeland. Kijk voor haar blog
op pzc.nl/monnikenwerk
