8 NIEUWS
GENOCIDE TOEKOMST
Zeven jaar geleden gebeurde iets
wat nooit meer mocht gebeuren:
de massamoord op een volk. Onlangs
erkende de Tweede Kamer dat het lot
van de jezidi's in Irak inderdaad genocide
is geweest. Maar hoe nu verder?
e zijn Neder
land dank
baar dat het
parlement
erkent dat
wat ons volk overkomen is, geno
cide is geweest. Maar nu vragen we
Nederland ook om degenen die
verantwoordelijk zijn voor die ge
nocide, te vervolgen'', appt Layla
Taloo vanuit een vluchtelingen
kamp bij de Iraakse stad Duhok.
,,Breng hen voor de rechter en geef
ons, de jezidi's, gerechtigheid.''
Nóóit meer Auschwitz, zei de
wereld na de genocide op de Joden
in de Tweede Wereldoorlog. Nóóit
meer Srebrenica, zei de wereld na
de genocide op zevenduizend
moslimmannen in 1995.
En toch gebeurde het wéér.
Op 3 augustus 2014, morgen ze
ven jaar geleden, bestormden ba
taljons van terreurgroep Islamiti
sche Staat (IS) de dorpen van het
jezidi-volk in Noord-Irak. Tien
duizenden jezidi's, een religieuze
minderheid die door IS als ongelo
vigen worden gezien, vluchtten de
berg Sinjar op. Duizenden man
nen die niet konden ontkomen,
werden vermoord en in massagra
ven gegooid. Duizenden vrouwen
en kinderen werden gevangenge
nomen en als slaven meegevoerd
naar het kalifaat. Jarenlang werden
ze (seksueel) misbruikt door IS-
strijders en hun vrouwen. Ze wer
den vernederd, verhandeld en
soms vermoord.
Hel
Na de val van het kalifaat kwamen
de getuigenissen van de vrouwen
en kinderen die terugkeerden uit
de jihadistische hel. Ook Layla
Taloo deed haar verhaal, eerder in
deze krant. Over de acht keer dat
ze werd doorverkocht, door de ene
IS-terrorist aan de andere. Over
hoe een Nederlandse vrouw haar
behandelde als een slavin. In 2017
ontsnapt ze uit het kalifaat. Haar
man blijkt in 2014 al te zijn ver
moord, ook zeventien andere fa
milieleden zijn omgekomen. Haar
huis is verwoest. Na zeven jaar
woont ze nog steeds in een vluch
telingenkamp.
Dat wat nooit meer mocht ge
beuren, en toch wéér gebeurde,
werd twee weken geleden door de
Nederlandse Tweede Kamer per
motie officieel erkend als geno
cide: volkerenmoord. De Verenig
de Naties en de Europese Unie de
den dat al eerder. Maar wat zegt
dat ene woord? En blijft het daar
bij?
,,Het gevaar van het erkennen
van genocide is dat het stempel
daarmee is gezet en er niets meer
gebeurt. Maar het geeft je ook de
morele verplichting te erkennen
dat de jezidi's nog steeds heel
slecht worden opgevangen in Irak
en dat ze ook nog niet terug kun
nen naar hun eigen gebied'', zegt
Tineke Ceelen van Stichting
Vluchteling, die al jaren noodhulp
biedt in de regio. ,,De hulpverle
ning schiet enorm tekort. Duizen
den jezidi's wonen in tenten en
hebben geen toekomst. Nederland
zou nu stap twee moeten zetten:
hun de middelen geven om daar
een nieuw bestaan op te bouwen.
En een aantal jezidi-families in
Nederland opnemen.''
Waarom die steun er vanuit de
internationale gemeenschap nog
relatief weinig is? Omdat de
meeste mensen het verhaal niet
kennen, denkt Ugur Üngör, hoog
leraar holocaust- en genocidestu
dies aan de Universiteit van Am
sterdam. ,,Iedereen in Nederland
kent het verhaal van Laura H., die
als Syriëganger naar het IS-kalifaat
ging, maar niemand kent de vrou
wen die door IS tot slaaf werden
gemaakt", zegt Üngör. ,,We moe
ten juist hun verhalen vertellen.
Laat de slachtoffers de beeldvor
ming bepalen.''
De Nederlandse Pari Ibrahim
van hulporganisatie Free Yezidi
Foundation herinnert zich nog
goed hoe ze in augustus 2014 voor
het gebouw van de Tweede Kamer
stond. ,,Ik bleef maar schreeuwen:
'Stop de genocide'. Niemand luis
terde. Nu zijn we zeven jaar verder
en wordt de genocide eindelijk er
kend'', vertelt ze. ,,Waarom? Waar
schijnlijk omdat IS-vrouwen nu
terugkomen uit Syrië en Neder
land op deze manier wil laten zien
wie de echte slachtoffers zijn. Jezi-
di's worden alleen genoemd als
het wéér over IS-vrouwen gaat.''
Uitzichtloos
Als een genocide wordt erkend,
dan betekent het eigenlijk dat je te
laat bent geweest met ingrijpen,
voegt ze toe. ,,Je hebt niet kunnen
voldoen aan het VN-verdrag van
1948 om genocide te voorkomen.''
Ibrahim hoopt nu op meer hulp en
gerechtigheid. ,,Jezidi's wonen al
zeven jaar in kampen. Er is amper
werk, geen vooruitzicht op terug
keer naar Sinjar - waar alles in
puin ligt - en heel veel armoede.
Het is een uitzichtloos leven en als
gevolg hiervan plegen steeds meer
mensen zelfmoord. Vooral de
jeugd heeft het zwaar.''
Ibrahim hoopt dat IS-strijders
en hun vrouwen in de toekomst
'beter berecht worden'. Dat Ne
derland niet kiest voor een alge
mene veroordeling voor terro
risme, maar op zoek gaat naar be-
wijsmateriaal voor genocide, sla
vernij en verkrachting. Zoals dat in
Duitsland inmiddels een enkele
keer is gebeurd. ,,Honderden Ne
derlandse burgers sloten zich in
Irak en Syrië aan bij een terreuror
ganisatie die genocide pleegde. De
vraag is nu welke vervolgstappen
Nederland gaat ondernemen om
de slachtoffers gerechtigheid te
brengen.''
Door de erkenning van de geno
cide kan de strafeis tegen naar Ne
derland teruggekeerde IS'ers hoger
uitvallen. Maar dan moet wel be
wezen worden dat de verdachten
een link hebben met die genocide.
,,Het maakt het iets gemakkelijker
om verdachten van genocide te
vervolgen als die genocide zelf niet
meer bewezen hoeft te worden'',
legt Simon Minks uit, advocaat-
generaal bij het Gerechtshof Den
Haag en gespecialiseerd in het ver
volgen van internationale misdrij
ven. ,,Stel dat in een conflictgebied
een man een vrouw vermoordt,
dan kun je oorlogsmisdrijven ver
moeden. Maar je moet wel bewij
zen dat het echt met de oorlog te
maken had, en bijvoorbeeld niet
enkel onder invloed van drank ge
beurde.''
Minks ziet de genocide-erken-
maandag 2 augustus 2021
GO
Wordt het voor jezidi's
Brenda Stoter Boscolo
Cyril Rosman
Duhok
'W
Ashwaq Haji toont in Irak
portretten van mensen uit haar
jezididorp die slachtoffer wer
den van IS. Zelf zou ze als seks
slavin zijn misbruikt. foto afp
