II
10 NIEUWS
MONTENEGRO MEGAPROJECT
In Montenegro ligt een van de duurste
snelwegen ter wereld, maar hij leidt voorlopig
nergens heen. Nu is het geld op, en tot overmaat
van ramp kan het land de lening van een miljard
euro aan China niet terugbetalen. In Montenegro
regent het beschuldigingen van corruptie.
het land dat zo graag lid wil wor
den van de Europese Unie.
De aflossing van de schuld had
dit jaar moeten beginnen, maar
nog voor er één auto over de weg
heeft gereden, komt Montenegro
al in de problemen. Het geld ont
breekt, mede vanwege corona: de
economie kromp afgelopen jaar
meer dan 15 procent, vooral door
dat toeristen wegbleven. In paniek
klopte Podgorica aan bij de EU:
wilde Brussel die lening niet over
nemen? Een voorspelbare koude
douche was het gevolg. De EU
neemt geen leningen over, hele
maal niet van kandidaat-leden, en
zeker niet als een lening in een
eerder stadium is afgewezen. Naar
verluidt onderhandelt de regering,
die geen commentaar wil geven,
nog wel met private banken.
Chinees zwaard
Peking wil best wat uitstel geven,
maar volgens het contract mag
China bij wanbetaling uiteindelijk
stukken infrastructuur opeisen.
De haven van Bar aan de Adriati-
sche Zee, die nu nog via een
spoorlijn verbonden is met de rest
van Europa, is niet te versmaden.
,,Er hangt ons permanent een
Chinees zwaard boven het hoofd'',
zegt onderzoeksdirecteur Dejan
Milovac van MANS, een organisa
tie in Podgorica die de aanleg van
de snelweg kritisch volgt. ,,China
kan de lening ook besluiten door
te verkopen aan een commerciële
partij. Dan worden we als land dus
afhankelijk van de grillen van een
bedrijf.'' Voor de EU is het niet erg
aanlokkelijk om Montenegro on
der die voorwaarden op termijn op
te nemen als lid. Het land maakt
sinds 2017 al deel uit van de Navo,
waar ze er niet op zitten te wach
ten dat China straks belangrijke
infrastructuur beheert.
Intussen is er ook bij de daad
werkelijke aanleg volgens Milovac
veel mis. Veel werk wordt gedaan
door Chinezen, maar de onder
aannemers zouden allemaal
vriendjes zijn van president Milo
Djukanovic. 400 miljoen euro uit
de lening gaat naar hen. ,,Maar be
wijzen is lastig, want bijna alle
China kan de lening
ook besluiten door te
verkopen aan een
commerciële partij
et is een adembe
nemend gezicht,
vlak buiten de
hoofdstad Podgo
rica: een kolossaal
viaduct dat een val-
lei overspant, met op een van de
peilers een gigantische vlag van
Montenegro. Het werk aan de tun
nelbuizen erachter, waarin de
snelweg verdwijnt, is nog in volle
gang.
Zes jaar geleden begon een Chi
nees bedrijf met de bouw van de
eerste 40 kilometer snelweg van
Montenegro. Langs, over en dwars
door de ruige bergen. De adembe
nemende natuur wordt niet ge
spaard. Wanneer de eerste auto's
eroverheen kunnen razen is nog
niet bekend, maar wel is duidelijk
dat er geen plan maar ook geen
geld is voor de 120 resterende kilo
meters. Die zijn nodig voor een
snelle verbinding van de haven
stad Bar, via de hoofdstad Podgo
rica, naar de grens met Servië,
waar de snelweg doorgetrokken
zou worden naar Belgrado. En dus
eindigt de weg vooralsnog in de
middle of nowhere, bij het dorp
Matesevo.
Ook indrukwekkend zijn de
schulden waarin het kleine land
met iets meer dan 600.000 inwo
ners zich stak om de weg te finan
cieren. Europese landen en de EU-
investeringsbank zagen het project
niet zitten: de weg zou nooit ren
dabel worden, ook niet met tolhef
fing. Het tolgeld zou naar ver-
wachting niet eens genoeg opleve
ren om het onderhoud te betalen.
Ook het Internationaal Monetair
Fonds adviseerde tegen de aanleg.
Maar China hapte wel toe. Pe
king kwam over de brug met een
lening van bijna 1 miljard euro,
met als een van de voorwaarden
dat het project zou worden uitge
voerd door een Chinees bedrijf. De
lening beslaat bijna een vijfde van
de totale schuld van Montenegro,
maandag 2 augustus 2021
GO
t
Snelweg
van de
torenhoge
schulden
- Dejan Milovac van MANS
Een groot deel van het werk zou zijn vergund aan vrienden van president Djukanovic. foto hh
Thijs Kettenis
Podgorica
