Saskia Noort
Pak nu die kans om uit
de ellende te komen
u
Dierenmens
Baby-orka raakt vele harten
Honderden
vrijwilligers
wilden Toa
komen helpen
10
Saskia Noort schrijft op deze plek
wekelijks over nieuws dat haar raakt.
Er was gedurende mijn vakantie weer genoeg om woedend over te
zijn, maar helaas geen column om in te spuien. Britney Spears
mocht van de rechter oneindig lang uitgebuit worden door haar fa
milie, Bill Cosby daarentegen werd vrijgesproken, ondanks het feit
hij een leven lang vrouwen drogeerde en verkrachtte. Een kind
werd door andere kinderen tot moes geslagen in Amstelveen, een jongen
doodgeschopt op Mallorca, Peter R. de Vries midden in de stad geëxecuteerd.
Het klimaat stuurde monsterbuien, Nederlandse sporters werden ofwel po
sitief getest of verloren al in de eerste ronde, en lustten geen Japans eten.
Ook in Bij1 vechten ze elkaar om volstrekt onduidelijke redenen de tent
uit. Niets gaat door, behalve waarschijnlijk de Formule 1, want het is Sport
Über Alles. Men mag stad na stad slopen en volpompen met de deltavariant,
mits het om een wedstrijd of een Corendonvakantie gaat. Muziekliefheb
bers, festivalgangers, artiesten en hun 67.000 koppen tellende crew kunnen
letterlijk de corona krijgen, ondanks hun brave deelname aan een ruim an
derhalfjaar durende lockdown, waarin de meesten zich lieten vaccineren
en testen, en gratis acte de présence hebben gegeven in tal van livestreams,
of halflege zaaltjes ten overstaan van dertig bemondkapte fans. Waar ging
het geld heen? O ja, naar miljarden kostende, mislukte Fieldlabs en Testen
voor Toegang. Sorry nog.
Alsof dit alles niet genoeg is, verstouwen we demonstratie na demon
stratie van wappies die al kettingrokend menen dat ze zich in een concen
tratiekamp bevinden en dat de overstromingen in Limburg, Duitsland en
België door Ab Osterhaus persoonlijk zijn ontke
tend. Dat mag allemaal.
Wat niet mag, is dansen, naar livemuziek luiste
ren of elkaar keurig dubbelgevaccineerd veilig ont
moeten. Terwijl een minderheid zich in Ausch
witz waant, past de meerderheid zich wederom
gelaten aan, zich schrap zettend voor de volgende
teleurstelling en een winter vol fake news en Wil
lem Engelmutaties. Aan mensen die vrijheid en
■h liefde prediken, maar intussen niet alleen in de
krochten van social media mensen bedreigen en
uitkafferen, maar steeds vaker ook op een podium
verkondigen dat artsen en verpleegkundigen na
een tribunaal opgehangen moeten worden. En dat allemaal gesteund door
een Tweede Kamerlid slash leider van een politieke partij. Mag gewoon.
Daarom ben ik dus hopeloos. Moet ik weer een halfjaar met een kom to
matensoep op schoot voor de tv zitten, terwijl mijn vaccinatie verpietert,
om de ene na de andere onheilstijding en viroloog voorbij te zien komen?
Weer een periode niet leven zoals leven is bedoeld, namelijk in verbinding
met anderen, werkend en liefhebbend, met momenten van verstrooiing
waar de een zich aan muziek of theater laaft, de ander aan de toog en de
derde aan een sportwedstrijd? Gaan we dat doen omdat Xelly Cabau en
consorten hun research nog niet op orde hebben? Volgens mij wordt het nu
tijd dat iedereen zijn eigen verantwoordelijkheid neemt. De wetenschap
heeft ons een weg uit deze ellende geboden en de meesten van ons hebben
deze kans met beide handen gegrepen. Wie dit niet wil, en ook weigert te
testen, kiest er zelf voor een gevaar voor kwetsbaren te zijn en dat mag dan
liefde en vrijheid voor jezelf betekenen, maar zeker niet voor je medemens.
Meestal gaat de krant over mensen. Annemarie Haverkamp schrijft over
dieren met een verhaal.
Het was voor het kalf mis
gegaan toen een groep or
ka's in ondiep water op
pijlstaartroggen joeg. De
volwassen zwaardwalvis
sen doken op tijd terug de
golven in, het kleintje
spoelde aan. De groep cir
kelde nog enige tijd voor
de kust op zoek naar het
verloren jong, maar zwom
uiteindelijk door.
Toa, zoals de orka inmid
dels heet (Maori voor 'dap
per'), raakte de harten van
de Nieuw-Zeelanders.
Honderden vrijwilligers
wilden hem helpen. Eerst
werd hij met een hijskraan
van het strand getild en in
een omheind stuk zee ge
zet. Daarna begon de speur
tocht naar mama orka.
De Nederlandse Astrid
van Ginneken kent het
soort plek waar het mis
ging. Ze is er geweest in
het kader van haar orkaon-
derzoek, waarmee ze ruim
dertig jaar ervaring heeft.
De kans op succes achtte ze
al meteen heel klein.
Rondtrekkende orkafami
lies worden op dat stuk
kust soms maar eens in de
paar maanden gezien. En
dan moet toevallig bij een
van die families onlangs
een klein orkaatje zijn ge
spot, zodat je weet bij wie
het kalf hoort. Maar dls de
moeder wordt gevonden,
zal ze zich weer over haar
baby ontfermen.
Van Ginneken heeft zich
altijd verbaasd over de in
nige band tussen moeders
en hun jong. ,,Uit recent
onderzoek voor de kust
van Amerika blijkt dat
TOA
Soort:
moeders soms voedsel
voor hun kind blijven van
gen terwijl ze er zelf bijna
aan onderdoor gaan."
Tot ze 2 jaar oud zijn
worden orkakalveren ge
zoogd, in de tussentijd
leert ma ze hoe te jagen op
vis, dolfijnen of zeehond
jes. Soms blijven ze een
heel leven in de groep van
de moeder. In 2018 was
orka J35 wereldnieuws,
omdat ze zeventien dagen
rondzwom met haar over
leden kalf op haar neus. De
moeder legde ruim 1500
kilometer af voor de Ame
rikaanse westkust. J35 was
een bekende van Van Gin-
neken, die sommige orka's
al hun hele leven volgt. De
tocht met de dode baby
was een ongekend vertoon
van rouw, zegt ze.
De onderzoeker kent nog
een opmerkelijk geval van
moederliefde, in het Van
couver Aquarium. Een
moeder wilde daar haar
overleden jong niet losla
ten, verzorgers konden er
niet bij. ,,Na een paar dagen
hebben ze het bassin leeg
moeten laten lopen om het
te pakken. Het jong was al
aan het ontbinden."
Hoe kan het dan dat deze
Nieuw-Zeelandse moeder
niet wachtte op haar ver
dwenen kalf? Dat weet je
nooit, meent de onderzoe
ker. Misschien waren de
omstandigheden te gevaar
lijk in het ondiepe water,
konden de orka's zich daar
niet langer ophouden. Dat
de moeder het jong niet
hoorde roepen, is volgens
Van Ginneken onwaar
schijnlijk. De tiener die ge
tuige was van het ongeluk
zei tegen een journalist dat
het gegil pijn deed aan zijn
oren.
„Orka's hebben een heel
repertoire aan geluiden. Er
zijn roepjes voor de hele fa
milie, waarmee ze bijvoor
beeld kunnen zeggen 'ik
ben hier', en er zijn studies
die uitwijzen dat ze elkaar
zelfs individueel kunnen
roepen. Maar als de matri
arch van de groep besluit
dat de familie door moet
zwemmen voor de eigen
veiligheid, zal de jonge
moeder volgen."
Toa wordt geschat tussen
de 2 en 6 maanden oud.
Dat is wel erg jong om te
kunnen overleven zonder
moeder. Het afweersys
teem komt pas na een
maand of vier op gang. Tot
die tijd heeft de baby moe
dermelk nodig om ziektes
buiten de deur te houden.
Misschien had Toa al iets
onder de leden.
Dat de bevolking van
Nieuw-Zeeland zich het
lot van het dier aantrok, is
een mooie en menselijke
reactie, vindt de expert. ,,Je
wacht niet tot de vogels
zijn ogen uitpikken op het
strand. Hij zou een ellen
dige dood sterven."
Maar het verhaal liep
slecht af. Op vrijdag 23 juli
ging Toa's conditie rap ach
teruit en stierf hij in het
koude water. Er volgde een
emotionele afscheidscere-
monie, bijgewoond door
zo'n zeventig vrijwilligers
en locals. Daarna werd hij
begraven door de Maoris-
tam Ngati Toa Rangatira,
aan wie de kleine orka zijn
naam te danken had.
ZATERDAG 31 JULI 2021 GO
FOTO GETTY IMAGES
Opeens smeet een golf
Toa op het strand. De or
kababy sloeg met zijn
staart, maar raakte daar
door nog verder van de
waterlijn. Scherpe rotsen
sneden zijn huid open. Toa
gilde het uit. Een Nieuw-
Zeelandse tiener was ge
tuige van het drama. Hij
deed zijn verhaal in de
media en heel het land
leefde de afgelopen twee
weken intensief mee.
Orka
Woonplaats:
Plimmerton,
Nieuw-Zeeland
Bijzonderheid:
Toa betekent 'dapper'
in het Maori
Heeft u een suggestie
voor een dier met een ver
haal? Mail annemarie.haver-
kamp@persgroep. ne t
