Kinderdijk weet
hoe het is als
Unesco over
schouder kijkt
II
8 NIEUWS
OVERSTROMINGEN AFVAL
De eerste vrijwilligers zijn gisteren bij Itteren aan de
slag gegaan om het afval op te ruimen dat het hoogwater
achterliet. Hoewel hun handen jeukten, mochten ze niet
eerder aan de slag. Er worden nog altijd mensen vermist.''
Busladingen vol toeristen en klagende
omwonenden. Bij de molens van Kinderdijk weten
ze welk effect het kan hebben om tot werelderfgoed
te worden verklaard. Toch zijn ze er nog altijd
beretrots op. Je staat gewoon op de kaart.''
In 1997 verklaarde deze VN-
organisatie de molens tot wereld
erfgoed. Hoewel toeristen de
molens in dat idyllische polder
landschap altijd al wel wisten te
vinden, rijden de touringcars vol
bezoekers sindsdien helemaal af
en aan. Het wordt er zelfs zó
druk, dat bewoners het op een ge
geven moment spuug- en spuug
zat zijn.
Is dit het lot dat de forten, ves
tingen en kastelen die tot de
Nieuwe Hollandse Waterlinie be
horen beschoren is, nu die sinds
deze week de status werelderfgoed
hebben? Wordt Woudrichem het
nieuwe Kinderdijk en lopen toe
risten Slot Loevestein plat? Waar
schijnlijk niet, denken experts. De
kilometerslange waterlinie is las
tig te vergelijken met die paar mo
lens, op dat openbaar toeganke
lijke weggetje.
Te druk
Toch denkt directeur Peter-Jan
van Steenbergen van Stichting
Werelderfgoed Kinderdijk dat er
wel geleerd kan worden van hoe
het in werelderfgoed Kinderdijk
gaat en is gegaan. ,,Het was hier
gewoon te druk, zo eerlijk moeten
we zijn. Dat was voor niemand
leuk'', zegt hij. ,,Maar bezoekers
moet je natuurlijk wel verwelko-
men, zeker de kwaliteitstoeristen
die voor extra inkomsten zorgen.
Die zorgen ervoor dat je geld hebt
om de monumenten te onderhou
den.''
Zijn tip voor onder meer vesting
Gorinchem, Slot Loevestein en
Fort Altena? Koester de Unesco-
status. ,,Natuurlijk hebben wij
onze uitdagingen gehad, zeker met
de vele toeristen. Maar het feit dat
wij werelderfgoed zijn, levert nog
steeds veel meer op dan dat het
kost.''
Allereerst bescherming. ,,Neder-
land beschermt zijn monumen
ten, maar Unesco geeft een we
reldwijd beschermde status. Daar-
Het feit dat wij
werelderfgoed zijn,
levert nog steeds veel
meer op dan het kost
mee ben je ervan verzekerd dat die
in de toekomst kan blijven be
staan.'' Die bescherming geldt
echter ook voor plannen die je zelf
maakt. „Zomaar een gebouw neer
zetten, dat gaat niet. De weg naar
ons nieuwe bezoekerscentrum is
ook lang geweest. Maar het is al
leen maar goed dat Unesco mee
kijkt. Het beperkt ons, maar houdt
ons daardoor scherp.''
Volgende tip: zorg voor een goed
plan om het werelderfgoed te be
houden. ,,Voor Kinderdijk bete
kent dat ook een plan om het toe
risme goed te 'managen'. Verkoop
kaartjes, boek een rondrit. Dat
geeft de inkomsten die nodig zijn
om dit moois te behouden.''
Bewapend met prikstokken, vuilnis
zakken en kruiwagens scharrelen
tientallen vrijwilligers door het dras
sige grasland in de binnenbocht van
de Maas bij Itteren. Achter hen
stroomt de rivier rustig door haar
bedding. Alsof twee weken geleden
geen kolkende watermassa over de
zomerdijk stroomde.
Het afval vertelt een ander verhaal.
Het zandpad op de dijk is nog altijd
grotendeels onbegaanbaar. Het ligt
bezaaid met hout, troep en spullen.
Autobanden. Een tuinstoel. Een bo-
terkuipje. Plakken isolatiemateriaal.
Een voetbal. Koffiecups. Een kratje
Chaudfontaine.
De eerste honderd meter van het
pad is schoongemaakt. Met twee
kranen en een shovel is een aanne
mer al een week in touw. De oogst
ligt opgestapeld langs het pad: tien
tallen metershoge stapels drijfhout,
doorspekt met zoveel plastic dat ze
als restafval moeten worden afge
voerd. Een berg witgoed, vooral koel
kasten. Een dozijn gasflessen, een
olievat. Een zeecontainer vol zooi.
Het zwerfvuil dat langs de oever
achterblijft, wordt opgeruimd door
vrijwilligers. ,,Mijn handen jeukten
al een week om hier aan de slag te
gaan, maar dat mocht nog niet'', zegt
Frank Terwindt, een pensionado uit
Borgharen die kaplaarzen, een rug
zak en petje met de tekst 'Maas
Cleanup' draagt. ,,Vorige week leek
het hier wel een vuilnisbelt. Machi
naal is al een boel weggehaald. Wij
ruimen de snippers op. Hoe langer je
al dat plastic laat liggen, hoe verder
het uiteenvalt. Dan komt het uitein
delijk als plasticsoep terecht in de
Noordzee en de oceanen.''
Volgens Staatsbosbeheer, de be
heerder van het gebied, was het ech
ter onverantwoord om al eerder vrij
willigers toe te laten. Niet alleen om
dat de hoeveelheid afval te overwel
digend was om met de hand op te
ruimen. ,,We wilden het terrein eerst
zelf inspecteren. Na zo'n overstro
ming kan het gevaarlijk zijn'', legt
boswachter Niki Jasper uit. ,,Er wor
den nog altijd mensen vermist. We
stuitten op het kadaver van een koe
dat al dagen lag te ontbinden. Er zijn
chemische stoffen mee gespoeld. En
medicijnen. De eerste dagen vonden
we tientallen spuiten.''
Niet iedereen liet zich door die
waarschuwing weerhouden om het
gebied in te gaan. Zo zagen 'Maasjut-
ters' hun kans schoon om bruikbare
spullen tussen het zwerfafval uit te
vissen. ,,Ik zag hier zaterdag mensen
donderdag 29 juli 2021
'We zijn hier nog
Chantal Blommers
Kinderdijk
Van de receptioniste die de tele
foon opneemt met 'werelderfgoed
Kinderdijk' tot de nieuwe direc
teur die zich nog goed aan het
inlezen is: iedereen bij de molens
van Kinderdijk is zich ervan
bewust hoe bijzonder het is dat de
molens een felbegeerd plekje op
de Unesco-lijst hebben.
- Peter-Jan van Steenbergen
Annemieke van Dongen
Itteren
Met groot materieel wordt al een
week afval verzameld. Het zwerf
vuil dat langs de oever achterblijft,
wordt opgeruimd door vrijwilligers.
FOTO'S MARCEL VAN HOORN
In 1997 werden de molens van Kinderdijk toegevoegd aan de we
relderfgoedlijst. foto anp
