l
1
ffl
4
WERELDERFGOED BEHOUD A
Unesco is op de activistische tour. De
VN-organisatie ziet klimaatopwarming als
grootste zorg en toont zich strijdbaar als
daardoor Werelderfgoed wordt bedreigd.
mm-
De 44ste Werelderfgoed Conferentie
van Unesco (de tak van de Verenigde
Naties voor cultuur, onderwijs, we
tenschap en communicatie) duurt
nog tot het eind van de maand, maar
nu al is dit een spraakmakende sessie.
Niet alleen omdat de beraadslagin
gen vanwege corona een jaar werden
uitgesteld en nu voor het eerst online
plaatsvinden. Waarnemers constate
ren een nieuwe strijdbaarheid in de
organisatie. Unesco zet zijn tanden
erin, onder Chinees voorzitterschap.
Australië, Italië en Hongarije kunnen
erover meepraten. Alle drie wisten ze
op het nippertje te voorkomen dat
hun grote toeristische topattracties -
namelijk het Groot Barrièrerif, de ka
nalen van Venetië en het historische
centrum van Boedapest - zouden
worden aangemerkt als zijnde 'be
dreigd'.
Australië werd op de vingers getikt
omdat het onvoldoende zou doen om
het door opwarmend zeewater toch
al zwaar beschadigde rif te bescher
men. Venetië schoot tekort in het te
rugdringen van vervuilende cruise
schepen en massatoerisme en de his
torische joodse wijk van Boedapest
dreigt te worden verpest door hoog
bouw en drukker verkeer. Het leidde
allemaal tot stevige discussie, com
promissen en beloften de zaken als
nog aan te pakken. Daarbij werden op
de achtergrond ook nog wat geopoli
tieke spelletjes gespeeld. Opmerke
lijk bijvoorbeeld dat het Chinese
voorzitterschap Australië het vuur na
aan de schenen legt over bescher
ming van het koraalrif, terwijl China
juist op dat gebied zelf een bedenke
lijke reputatie heeft.
Dat Unesco focust op de gevolgen
van klimaatverandering heeft vol
gens waarnemers ook te maken met
een groeiende frustratie in veel lan
den dat er in andere politieke fora on
voldoende haast wordt gemaakt met
de aanpak van misschien wel de
grootste bedreiging van het totale
werelderfgoed. In een groot onder
zoek van Unesco zelf, onder 15.000
mensen wereldwijd (bijna 60 pro
cent van de deelnemers was jonger
-
Onderschat niet wat
een stroom toeristen
je trekt als je
werelderfgoed bent
dan 35), kwam eerder dit jaar naar vo
ren dat klimaatverandering en het
verlies van biodiversiteit verreweg de
grootste zorgenkinderen zijn. Twee
derde van de ondervraagden zette
het op één. Daarna kwamen zorgen
over geweld en oorlog, discriminatie
en gelijkheid en tekorten aan voedsel,
water en behuizing.
Op dit moment hebben 1120 plek
ken in 167 landen de status van we
relderfgoed. Die plekken worden be
schouwd als uniek en onvervangbaar.
Dat varieert van de Galapagos Eilan
den tot de Acropolis in Athene, en
van de Amsterdamse grachten tot de
Chinese Muur. Ze gelden als eigen
dom van de mensheid en de hele we
reld en de hele wereld heeft er belang
bij dat deze plekken voldoende be
schermd blijven. Maar over 51 van die
plekken bestaat dus grote twijfel of
dat voldoende gebeurt. Het Groot
Barrièrerif, Venetië en Boedapest
kregen uiteindelijk uitstel van execu
tie en moeten op korte termijn met
een beter verhaal komen; voor Liver
pool is het te laat. Dat werd - van
wege allerlei nieuwbouwplannen in
de historische haven - wel geschrapt
van de werelderfgoedlijst. Het was
nog maar de derde keer dat dat ge
beurde. In 2007 overkwam het een
natuurgebied in Oman waar ondanks
allerlei beloften toch nog werd ge
bouwd en gejaagd op een zeldzame
antilopensoort. In 2009 werd de val
lei van de Elbe in Duitsland ge
schrapt, omdat er een grote autobrug
werd gebouwd.
Conflict
Kathleen Ferrier (64) is sinds twee
jaar voorzitter van de Nederlandse
Unesco Commissie. De oud-CDA-
politica bevestigt dat de strijd tegen
klimaatverandering inderdaad heel
prominent aanwezig is op deze
Unesco-conferentie. ,,Het is voor ons,
de Nederlandse Unesco Commissie
ook heel belangrijk. In 1954 is een be
langrijk Unesco-verdrag in het Vre
despaleis in Den Haag gesloten. Dat
ging over bescherming van erfgoed
in conflict. Het verdrag is niet alleen
van toepassing op gewapend conflict
maar anno 2021 ook relevant bij an
dere crisis. Zoals natuurrampen als
gevolg van klimaatverandering."
De gevolgen van klimaatverande
ring komen dichtbij, ook in Neder
land. De Nederlandse Unesco Com
missie volgt nauwlettend wat er in
Limburg gebeurt. Ferrier: ,,We heb
ben meteen online gezet hoe je his
torische foto's kunt beschermen,
maar ook bijvoorbeeld vaantjes van
carnavalsverenigingen die nat zijn
geworden. Wie is daarvoor verant
woordelijk? Waar zouden, bijvoor
beeld carnavalsverenigingen, zich toe
kunnen wenden bij geval van be
schadiging van vaantjes? Het zijn
kleine dingen die eigenlijk niet be
schermd worden in Nederland, maar
het is wel historisch erfgoed."
Prestige
Het afnemen van de status Wereld
erfgoed is het belangrijkste wapen
van Unesco om concessies af te dwin
gen, zegt Ferrier. ,,Je levert prestige in
als je het kwijtraakt. Onderschat niet
wat een stroom aan toeristen je trekt
als je werelderfgoed bent. Maar zo'n
status geeft een land een grote ver
antwoordelijkheid. Het zijn inkom
sten door toerisme, maar tegelijker
tijd moet je je inzetten om bijvoor
beeld het Groot Barrièrerif te houden
zoals het is. Dat zie je ook bij Liver
pool. Het zwaard snijdt aan twee
kanten. Je ziet dat Unesco wereldwijd
nu die rol probeert te pakken. Dit zijn
de zaken waar we ons voor de toe
komst druk over moeten maken."
I im
maandag 26 juli 2021
GO
Unesco zet
zijn tanden
opwarming
van de aarde
Bob van Huët
Rotterdam
- Kathleen Ferrier, voorzitter
Nederlandse Unesco Commissie
%^.r"
>v.. "iC
lp—
SM
I -- - 'OjBEWMMM
De Koloniën van Weldadigheid in Drenthe staan genomi
neerd voor de werelderfgoedstatus. Ze dateren uit 1818 en
waren bedoeld om arme paupers uit de grote steden een
beter bestaan te geven. foto's wilbert bijzitter
Ook het Fort bij Vechten is genomineerd. Het maakt deel
uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
FOTO SEM VAN DER WAL
