PARELTJES
NIEUWS 15
De stilte is er bijna
tastbaar. Een schril
contrast met tachtig
jaar geleden. Toen
wachtten soldaten
er in spanning op
de vijand. Nu is
het voormalige
munitiedepot een
geliefde plek voor
rustzoekers.
Janine Kiers (51) uit Rot
terdam zit op deze wissel
vallige zomerdag naast
haar best wel erg kleine
tentje. ,,Deze is net nieuw,
de vorige was nóg kleiner", zegt ze
vrolijk. Kiers is gegrepen door de ma
gie van het historische verdedigings
werk. ,,Ik heb vanmorgen koffiegezet,
ben gaan zitten en heb een beetje
naar de bomen gekeken, die bewogen
in de wind. Heel basaal. Je wordt er
echt mindful van."
Ze kijkt naar het uitbundige groen,
dat wordt onderbroken door het
beton van de voormalige munitie
opslag. Het kampeerterreintje ligt op
het veld achter het hoofdgebouw van
het fort. ,,Het is hier zó rustgevend."
We zijn hier aan de Lange Uitweg
in het dorpje Tull en 't Waal, ten zui
den van Houten. Hier staat het Fort
Werk aan de Korte Uitweg (WKU).
Het is een robuust onderdeel van de
Nieuwe Hollandse Waterlinie, ge
bouwd in 1877.
Parachutisten
Een briljant ontworpen verdedi
gingslinie met een hele rij forten.
Maar de vijand tegenhouden lukte
niet. De hier gelegerde Nederlandse
soldaten moeten in mei 1940 vol ont
zetting naar de lucht gekeken heb
ben, waar vliegtuigen vol Duitse pa
rachutisten overvlogen om het wes
ten van Nederland te veroveren.
Van militair bolwerk tot recreatie
parel, dat is de werkelijkheid voor dit
fort. Wat vinden we hier allemaal?
Een theehuis (met vergaderzalen),
gerund door mensen met een afstand
tot de arbeidsmarkt. Een natuurcam-
ping, waar je je tentje kunt opzetten
of een forthut kunt huren (een soort
woonwagen). En er staat een enorme
tipi, die ook te huur is.
Aanbevolen activiteit: genieten
van de rust en stilte, de fluitende vo
gels, al het groen én de mensen die in
het theehuis werken. Iets actiever
mag natuurlijk ook. Je kunt in de
omgeving wandelen over Klompen-
paden (die vooral over boerenland
lopen). Of fietsen, op de bonnefooi of
via routes als 'Happen en Trappen'
(met soep in het fort). Kanoën op de
fortgracht kan ook (kano's zijn ter
plekke te huur). En dan is er ook nog
de militaire historie om te bekijken.
Zo ligt even verderop het meer dan
fraaie torenfort Honswijk en is er de
curieuze 'gedekte gemeenschaps-
weg' waarlangs soldaten veilig van
het ene verdedigingswerk naar het
andere konden. Enigszins verhit ge
raakt? Neem een duik in de Hons-
wijkerplas, het recreatiegebied langs
de rivier de Lek.
Het fort is ook een werkplek. Bij
voorbeeld van Matthijs van Sligten-
horst (34) van Reinaerde, de zorgorga
nisatie waar Fort WKU onder valt. Hij
begeleidt medewerkers van het thee
huis en denkt nog elke dag, als hij over
de fortbrug het terrein op loopt: be
staat dit echt? ,,Er komt dan een soort
rust over me. Het is echt een feest om
hier te mogen werken. Campinggas-
ten komen vaak gestrest aan, maar zo
dra ze het terrein op komen, gebeurt
er iets met ze. Je zïét ze ontspannen.''
Sergeant Kroket
Toch kan het er druk zijn. Met dag
jesmensen die neerstrijken op het
terras van het theehuis. ,,En voor de
camping, die dertig plaatsen heeft,
tikken we in een jaar tijd zo duizend
gasten aan.''
Robert van Gelder (29) uit Houten
werkt in de keuken van het theehuis.
,,Taart en koekjes maken. En soms
ontvang ik ook campinggasten.'' Hij
vindt het wel apart dat hier vroeger
soldaten bivakkeerden, iets dat terug
is te zien in de namen van de gerech
ten. Zo is er de Sergeant Kroket en
kunnen klanten Kanonskogels (bit
terballen) bestellen. Nadenkend over
de geschiedenis borrelt bij Robert
een logische vraag op: ,,Wat ik nou zo
apart vind: het fort heet Werk aan de
Korte Uitweg. Maar het ligt aan de
Lange Uitweg
Ook Van Sligtenhorst vertelt dat hij
zich dat al meerdere keren heeft afge
vraagd. ,,Ik ga Piet bellen. Die is vrij
williger hier en weet alles.'' En ja
hoor, Piet weet het antwoord: „Vroe
ger was Tull en 't Waal een zelfstan
dige gemeente en heette het hier de
Korte Uitweg. Maar toen gingen ze
samen met het naastgelegen Schalk
wijk, en daar was ook al een Korte
Uitweg. Toen hebben ze deze maar
omgedoopt tot Lange Uitweg.''
Beschutting
De avond valt en de rust op het kam
peerterrein wordt nog wat dieper.
Catharina Havermans (67) en Bert de
Weert (76) uit het Gelderse Hevea
dorp zitten in een forthut. De rust, de
natuur, de mensen van het theehuis,
maar ook de moestuin en de kippe
tjes... het idyllische van deze plek is
voor hen een optelsom.
,,Het fort gaf vroeger beschutting
aan de soldaten'', zegt Bert. ,,Maar die
beschutting is er nog, zeker op dit
binnenterrein waar we staan. De zon
hoeft bijvoorbeeld maar iets door de
wolken te breken en het is hier al
meteen lekker warm.''
vrijdag 23 juli 2021
GO
Prachtig die zomer, maar wat te doen met onze vrije tijd als het buitenland door corona verder weg lijkt dan
ooit? Laten we de blik richten op al die pareltjes in eigen land. In een serie verhalen steeds een nieuwe tip
van mensen die het weten kunnen. Vandaag: Fort Werk aan de Korte Uitweg in Tuil en 't Waal.
Waterliniefort: ooit bivak voor
soldaten, nu voor rustzoekers
Wim Langejan
Tuil en 't Waai
Janine Kiers uit Rot
terdam geniet van de
rust op het oude fort.
Y Bovenaanzicht
van de camping.
De keukenbrigade
staat klaar.
FOTO'S RUUD VOEST
k *3 jtfv
Fort Werk aan de Korte Uitweg
ligt aan de Lange Uitweg 42A in
Tull en 't Waal (gemeente Houten).
Het oude militaire verdedigings
werk omvat een theehuis met ver
gaderzalen en een natuurcam-
ping. In en rond het fort kunnen
activiteiten worden ondernomen
als kanovaren, jeu de boules, wan
delen, fietsen en zwemmen (in de
Lek). Het theehuis wordt gerund
door mensen van de zorgorgani
saties Reinaerde en Lister.
