Brandweer
heeft het druk
met gaslekken
Krijgslisten in steen
8 ZEELAND
OFFERFEEST IN ZEELAND BEZINNING EN FEESTVREUGDE
Saamhorigheid en
geloof, dat is waar
het dezer dagen
ook bij de Zeeuwse
moslims om draait.
Want het is de tijd
van het Offerfeest.
Maandagmiddag kwam een 63-ja-
rige man uit Oostburg om het le
ven bij een chalet op vakantiepark
Marina Beach, nadat er een gaslek
was ontdekt. Wat er precies is ge
beurd, blijft onduidelijk. De poli
tie wil niet meer kwijt dan dat er
sprake was van 'een triest onge
luk' toen de man het lek zelf wilde
repareren.
Ook eigenaar Oostappen Groep,
die op het park een eigen propaan-
netwerk heeft, wilde gisteren niet
op de zaak ingaan. ,,We leven in
elk geval enorm met de familie
mee", zegt directeur Jos Mennen.
,,Het is een tragische gebeurtenis."
Het was maandag niet het enige
incident met gas in Zeeland. De
brandweer kreeg ook drie andere
meldingen van lekkages: in Oost-
kapelle, 's-Heer Arendskerke en
Sluiskil. Doorgaans zijn graaf
werkzaamheden de boosdoener.
Landelijk zorgden die vorig jaar
voor ruim 5000 incidenten met
gasleidingen.
Volgens de Veiligheidsregio
Zeeland zijn gaslekkages inmid
dels een van de meest voorko
mende inzetten van de brand
weer geworden. Dat komt onder
meer door enkele grote inciden
ten, zoals de verwoestende gasex-
plosie in Urk in 2016, nadat een
graafmachine een hoofdleiding
van het gasnet had geraakt.
,,Daarna zijn de landelijke pro
tocollen bij de netbeheerders aan
gepast", zegt een woordvoerster
van de veiligheidsregio. ,,Een van
die aanpassingen is dat de brand
weer bij een (vermoeden van)
gaslekkage direct wordt gewaar
schuwd. Daarmee wordt de
brandweer dus standaard opge-
roepen voor een meting." De
brandweer moet er vooral voor
zorgen dat er geen onveilige situ
aties ontstaan. ,,Dat kan door mid
del van ontruimen, afzetten of tij
delijk dichten van het lek. Daarna
is de netbeheerder aan zet."
Het grootste risico van gas is ex
plosiegevaar. Op zich is het licht
explosief, maar als zich een grote
hoeveelheid ophoopt, kan een
vonk al voldoende zijn. Bij te veel
inademen van gas kan in extreme
gevallen ook verstikking optre
den, door gebrek aan zuurstof.
Het is daarom zaak meteen actie
te ondernemen bij het vermoeden
van een gaslek. Niet voor niets
Als je gas ruikt, sluit
dan meteen de
hoofdkraan,
ventileer en gebruik
geen vuur of stroom
wordt aan het op zich reukloze gas
een stof toegevoegd: tetrahydrot-
hiofeen, beter bekend als THT.
Die zorgt voor de kenmerkende
geur, waardoor ontsnappend gas
snel wordt opgemerkt. Meestal is
er ook een sissend geluid hoor
baar. ,,Als je gas ruikt, sluit dan
meteen de hoofdkraan bij de gas
meter, zet ramen en deuren open
om te ventileren en gebruik uiter
aard geen vuur of elektriciteit",
zegt een woordvoerster van net
beheerder Enduris. ,,Bel daarna
direct het nationale storingsnum
mer voor gas en stroom: 0800
9009. Dan word je doorverbon
den met je eigen netbeheerder.
Onze medewerkers zijn ook ge
traind voor dit soort situaties en
schakelen, als het nodig, meteen
de brandweer in." Het is ook mo
gelijk om meteen 112 te bellen en
naar de brandweer te vragen.
en heel lam, twee
kilo kalf", leest de
Afghaan Sohrab Na
zari van Idris Markt
in de Vlissingse
Scheldestraat van het papiertje in
zijn hand. Dinsdagmorgen komt
de klant het vlees ophalen. Overal
in Zeeland beginnen moslims dan
aan de eerste dag van het Offer
feest, vergelijkbaar met Kerstmis
bij de christenen. Centraal daarin
staat het offeren van een schaap,
geit, koe, os, buffel of kameel.
Kamelen? Nee, die zijn er nog
nooit bij hem besteld, lacht Mi-
moun El Gartit van de Marok
kaanse slagerij en supermarkt Ar-
gana Market, even verderop. Ook
bij hem liggen maandag al de no
dige reserveringen, maar er is nog
niets binnen. El Gartit: ,,Dat mag
ook niet. Het offerdier moet op de
zelfde dag geslacht zijn." Dat bete
kent: dinsdagmorgen direct na het
ochtendgebed in de moskee aan de
bak. Dan is er topdrukte in de 47
slachterijen die in Nederland toe
stemming hebben gekregen ritu
eel te slachten. Dit jaar zijn er
minder bestellingen dan andere
jaren, zeggen de islamitische sla
gers in Vlissingen. Het lamsvlees
is flink duurder. Mimoun: ,,De
handelaren zeggen: doordat er niet
genoeg lammeren zijn, maar het
komt door de brexit. Vroeger kwa
men er vrachtwagens vol uit En
geland."
De gelovigen van moskee Ar-
rahman Goes behoren tot bijna
twintig nationaliteiten, weet
woordvoerder Mimoun El Meca-
niqui. ,,Het geloof verbindt ons."
El Mecaniqui, zelf van Marok
kaanse afkomst, gaf de afgelopen
jaren de bestellingen door voor het
offerfeest. ,,Bijna 29 jaar heeft Edu-
ard Mieras dat gedaan, van slagerij
Mieras in Wemeldinge. Een heel
goede slager. Hij heeft respect voor
mensen en voor hun geloof", prijst
El Mecaniqui. Vanwege corona
kon het niet meer bij Mieras, tot
zijn spijt. Ook Mieras vindt het
jammer: ,,Op die ene dag in het
jaar slachtte ik zo'n 250 lammetjes
voor de moskee. Helaas, de ruimte
is te klein voor de verplichte an
derhalve meter onderlinge af
stand." Nu bestelt hij El Mecani-
qui vlees bij een slachthuis in
Steenbergen.
Tradities
Het Offerfeest is een dag van tra
dities. Yeter Türk: ,,In Turkse ge
zinnen bereiden we een gerecht
van zacht stoofvlees, de kavurma.
Die eet je de hele dag door, van de
ochtend tot de avond. Ook bezoe-
SPOREN IN DE DELTA
Zeelands pionier-archeoloog
Jan Trimpe Burger deed er in
1962 al enig onderzoek naar.
Maar pas in augustus 2011 is de oos
telijke Stenen Beer van Philippine
bij een bodemsanering volledig
uitgegraven en gedocumenteerd.
De blootlegging was onderdeel van
de projecten om de historisch be-
langrijke Staats-Spaanse Linies in
Zeeuws-Vlaanderen en aanpalend
België beter te ontsluiten. De Ste
nen Beer, in 2013 fraai gerestau
reerd, lag lange tijd verscholen in
het dijklichaam tussen de Ver-
gaert- en Sint-Pieterspolder, pal
ten zuidoosten van Philippine.
De beer is aangelegd in 1758, elf
jaar nadat de Fransen korte tijd bin
nenvielen. De hele vesting Philip
pine werd in deze jaren aangepakt.
Philippine was nog jong, pas in
1505 had Philips de Schone toe
stemming gegeven voor de stich
ting van het stadje. De Spaanse
krijgsheer Farnese bouwde er in
1583 de schans Sint-Philip, aan diep
vaarwater en recht tegenover Axel,
dat in handen van de Staatsen (de
Nederlandse opstandelingen) was.
De Staatsen veroverden de schans
definitief in 1633, breidden haar uit
en noemden haar Philippine.
De bedoeling van de ruim 13 me
ter lange Stenen Beer was het water
in de vestinggracht op peil te hou
den, en het te scheiden van het
zoute water van de Braakman. De
beer was een goed defensiemiddel
vanwege zijn spitse, gemetselde
bovenkant. Soldaten moesten er
één voor één overheen schuiven en
waren zo makkelijke doelwitten
voor musketvuur. Er waren ook
'scheurbroeken' aangebracht: pun
tige ijzeren pinnen die het voort
gaan nog meer bemoeilijkten.
De Stenen Beer bevatte ook een
geheim dat de archeologen in 2011
ontdekten: een 'mijnkamer' of
vuurkist aan de landzijde van de
aansluitmuur aan de zeedijk. Deze
ruimte kwam niet voor in het be
stek, in tegenstelling tot een wel
vermeld kruitkamertje in het lunet
(halvemaanvormige verdedigings-
structuur) aan de andere kant van
de beer. Mijnkamers werden sinds
de zestiende eeuw ook aangebracht
in bijvoorbeeld brugpijlers. Als ver
overing door de vijand onvermijde
lijk leek, kon je de zaak opblazen
met behulp van het buskruit in
zo'n kamer. De naam vuurkist
werd vooral gebruikt als de ruimte
betimmerd was.
Waarom het mijnkamertje niet
in het bestek van de beer voor
kwam is onbekend. Militaire ge
heimhouding? Een latere beslissing
om het kamertje aan te leggen?
Veel hielp het in elk geval niet. In
1794 liepen de Fransen de com
plexe militaire infrastructuur van
het huidige Zeeuws-Vlaanderen
opnieuw onder de voet.
woensdag 21 juli 2021
GO
De Zeeuwse brandweer heeft
haar handen vol aan gaslekka-
ges. Vooral bij graafwerkzaam
heden gaat het regelmatig mis.
Rolf Bosboom
Middelburg
-Woordvoerster Enduris
Vader zoekt een lan
Ondine van der Vleuten
Vlissingen
Sohrab Nazari van Idris Market met een bestelling voor het Offer
feest. FOTO'S LEX DE MEESTER
Een tweewekelijkse rubriek
over Zeeuwse vondsten, histori
sche sporen en verhalen
Jan J.B. Kuipers
De stenen beer met mijnka-
mer. foto Nathalie de visser
Baking
Baking
Baking
Baking
