'Ervan afzien? Daar komt spijt van'
Bij sluis gevonden mammoetbotten
te zien in Portaal van Vlaanderen
Tientallen Zeeuwen
hielpen in Limburg
8
Getijdencentrale in de Brouwersdam staat op de tocht
,,Laat de toekomst maar beginnen",
zei toenmalig PvdA-leider Diederik
Samsom toen hij zes jaar geleden de
getijdencentrale in de Oosterschel-
dekering in gebruik nam. Zeeland
moest een etalage worden van
steeds grotere projecten die laten
zien hoe stroom kan worden opge
wekt uit eb en vloed. Maar het tij is
gekeerd. De bouw van een testcen
trum voor getijdenenergie in de
Grevelingendam werd stilgelegd
vanwege geldgebrek. Het is onzeker
of op die plek ooit nog een getijden
centrale komt. En ook het meest in
het oog springende project staat nu
op lossen schroeven. De doorlaat in
de Brouwersdam, die in 2026 klaar
moet zijn, wordt veel te duur als er
turbines in komen om stroom op te
wekken. Een expertteam adviseert
om zelfs ook de optie te schrappen
pas later een getijdencentrale toe te
voegen.
Twee keer failliet
De centrale in de Oosterscheldeke-
ring draait nog, al ging initiatiefne
mer Tocardo twee keer failliet. Na
de zomer komt er nog wel een
kleine turbine te hangen in de spui-
sluis bij het station in Vlissingen.
„Zeeland is dé locatie om de tech
niek van de getijdenenergie een
stap verder te brengen", zegt gede
puteerde Jo-Annes de Bat. ,,Het is
ook een pijler onder het Delta Ken
niscentrum dat we hier krijgen.
Maar we moeten vaststellen dat er
op dit moment geen ondernemers
zijn die een sluitende business case
kunnen presenteren voor een getij-
dencentrale."
De betrokken gemeenten en pro
vincies laten nog een second opi
nion uitvoeren om te kijken of dat
ook geldt voor de Brouwersdam.
Bang maken
,,Het expertteam wil de minister
bang maken met een verhaal over
enorm hoge kosten", verklaart
Scheijgrond, voorzitter van de par
tijen die zich toeleggen op elektri
citeit uit water. ,,Bij de Brouwers-
dam ging men uit van een Rolls
Royce-versie waarvan niet eens ze
ker is of je die hier kunt gebruiken.
Nogal wiedes dat je dan uitkomt op
hogere kosten."
In de Brouwersdam was een
reeks turbines gepland met een
doorsnee van acht meter. Zo groot
bestaan ze nog nergens. In Korea
worden turbines gebruikt die daar
bij in de buurt komen, maar daar is
Het expertteam wil
de minister bang
maken met een
verhaal over enorm
hoge kosten
het hoogteverschil tussen eb en
vloed veel groter dan in Zeeland.
Scheijgrond: ,,Het is wel degelijk
mogelijk tegen minimale kosten
getijdenenergie toe te passen in de
Brouwersdam als je kleinere turbi
nes gebruikt. Die zijn als een muis
in het oor van een olifant. Die heeft
daar helemaal geen last van."
Link met waterveiligheid
Als de zee verder stijgt, zijn in de
doorlaat van de Brouwersdam mo
gelijk pompen nodig om het getij te
regelen. Getijdenturbines kun je
omgekeerd als pomp gebruiken.
,,Dan moet je er in je ontwerp wel
rekening mee houden dat je die la
ter nog kunt plaatsen", legt Scheij-
grond uit. ,,Het advies is nu om dat
niet te doen, maar dat kunnen we
ons niet veroorloven gezien de kli
maatverandering."
Jacob van Berkel, lector duur-
zame energie aan de HZ in Vlissin-
gen, wil niets zeggen over het ad
vies van het expertteam, maar be
nadrukt wel dat de kansen voor ge-
tijdenenergie groter zijn als een
link wordt gelegd met waterveilig
heid. ,,De marktomstandigheden
maken het moeilijk om kostenef
fectief getijdenenergie op te wek
ken. Overal ter wereld is er vraag
naar pompen. De combinatie daar
mee levert een interessante busi
ness case op. De pompen later toe
passen is natuurlijk veel duurder.
Het spreekt vanzelf dat de sector
het jammer vindt als een getijden-
centrale in de Brouwersdam niet
doorgaat. Dat is een mooie kans om
op grote schaal systemen te testen
en door te ontwikkelen."
Behalve botten van de
wolharige mammoet
zijn er ook botdelen te "fü
bekijken van een wolha-
rige neushoorn, een paard en
verschillende zeezoogdieren. Het
gaat om slagtanden, wervels van
een wervelkolom en een kies van
een kleine mammoet. Op een
scherm kunnen bezoekers puzze
len om de gevonden botten naar de
juiste plek in het skelet van een
mammoet te slepen. Een meetlat
naast de kast laat zien hoe groot de
dieren waren. Het Portaal van
Vlaanderen is elke dag
k open van 10.00 tot 17.00
IJ uur. De entree is gratis.
15 miljoen jaar
De botten werden vorig
jaar gevonden op een
diepte van achttien meter.
Tijdens het uitgraven is de
grond op een grote zeef gegooid om
brokstukken uit het zand te filte
ren. Deskundigen van het Zeeuws
Genootschap der Wetenschappen
en een archeoloog van Erfgoed Zee
land hebben de vondsten bestu
deerd. Daaruit bleken de botten in
leeftijd te variëren van 15 miljoen
tot 42.000 jaar geleden.
Het favoriete onderdeel van Hes
ter Loeff van het Zeeuws Genoot
schap is een stuk schouderblad van
een mammoet. ,,Uit dat bot is zo
veel af te lezen van de geschiedenis.
Je ziet dat de mammoet niet gezond
was, omdat er een grote ontsteking
in het bot te zien is. En het bot was
vervolgens voeding voor hyena's,
want het is helemaal aangeknaagd."
De expositie wordt vandaag ge
opend door de burgemeester van
Terneuzen, Erik van Merrienboer.
MIDDELBURG Waterschap
Scheldestromen heeft tot en
met zondag zijn collega's in
Limburg geholpen met het be
strijden en voorkomen van de
wateroverlast. Er zijn 45 mede
werkers vanuit de crisisdienst
in Middelburg ter plekke in
Limburg dagenlang in de weer
geweest. Het waterschap le
verde ook materiële hulp in de
vorm van 12.000 zandzakken
en vier noodpompen. Nadat
eerst twee verkenners naar
Limburg waren gegaan om te
peilen hoe er bijstand kon wor
den verleend, gingen donder
dag tien medewerkers naar het
noodgebied. Later zouden nog
eens twintig volgen. In Zeeland
wisselden vijftien mensen el
kaar af om contact te houden
met het Landelijke Crisis Ma
nagement Systeem.
Ter plekke in Noord-Lim
burg waren twintig Zeeuwen
actief bij het versterken van de
rivierdijken en waterkeringen
in Venlo, Horst en Well. Drie
specialisten op het gebied van
geografische informatiesyste
men hielpen bij het maken van
berekeningen en Zeeuwen ver
leenden assistentie in het
steunpunt in Horst en aan de
veiligheidsregio in Limburg.
dinsdag 20 juli 2021
GO
Zit er voor Zeeland nog toe
komst in elektriciteit uit water?
Die vraag komt op nu de getij-
dencentrale in de Brouwersdam
op de tocht staat. Eerder dit jaar
ging al een streep door een test
centrum voor getijdenenergie in
de Grevelingendam. „Hier krij
gen we spijt van", voorspelt
voorzitter Peter Scheijgrond van
de branchevereniging EWA.
Ernst Jan Rozendaal
Scharendijke
Een impressie van de doorlaat in de Brouwersdam. foto rijkswaterstaat
-Peter Scheijgrond, voorzitter
branchevereniging EWA
De botresten van - onder meer -
een wolharige mammoet (foto)
zijn vanaf morgen te zien in het
haveninformatiecentrum Portaal
van Vlaanderen in Terneuzen.
De botten zijn gevonden bij de
bouw van de zeesluis.
Ab van der Sluis
Terneuzen
