n
Natuur
Een van de leuke dingen aan wandelen is dat je snel ogen tekort
komt. Zeker nu de laatste jaren overal in Nederland de bermen
aanzienlijk fleuriger zijn geworden. Waar moet je op letten?
Determineer!
WANDELEN 7
De bladeren
ontvouwen zich
tot een
lichtgevend
geel schoteltje
In de zomer
kun je een
wortel in
bloei zien
voedingsrijke zaden: rijst, tarwe,
haver en maïs (foto) zijn allemaal
doorgeteelde grassoorten. In
ongemaaide bermen kunnen we
een grote variatie aan grassoorten
vinden. Ze bloeien niet kleurrijk
of sierlijk, maar hun variatie aan
bloemvormen, aren, pluimen en
zaaddoosjes is enorm. Ze vallen
ieder voor zich niet op, maar let je
op de verschillen, dan heb je bin
nen de kortste keren een boeketje
met tien soorten.
avond gaan er nieuwe bloemen
open. In misschien twee minuten
ontvouwen de in een knop op
gekrulde bloembladeren zich tot
een lichtgevend geel schoteltje.
Gras
is een merkwaardig gewas: het
groeit onvermoeibaar door. Van
daar dat het zo geliefd is voor
weilanden en gazons. Laat je gras
ongemaaid, dan produceert het
Berenklauw
koning van de bermplanten. Hij
hij uit tot een kniehoge plant met
grillige witte schermbloempjes.
Onze geteelde worteltjes komen
nooit toe aan fase twee, want die
worden geoogst voordat de plant
zijn energie gaat steken in bloei.
Maar de wilde peen kan volop haar
gang gaan en die bloeit in de zo
mer dan ook volop. Dan zie je de
verschillende fases van de bloei.
Hij begint schuchter, met de
buitenste bloemen beschermend
om de binnenste. Dan ontvouwt
het witte scherm zich voluit. Het
is de moeite zo'n opengeklapt
wortelscherm eens van dichtbij te
bekijken. Vaak zit in het midden
een zwarte stip. Daardoor lijkt het
alsof er al een insect op zit, en
vermoedelijk is dat precies de
bedoeling. Om zo andere insecten
op het idee te brengen dat er iets te
halen valt. Eenmaal uitgebloeid
vouwt het scherm zich weer
enigszins dicht, waardoor het op
een soort vogelnestje gaat lijken.
Teunisbloem
De teunisbloem (Oenothera A) is
een attractie voor wie 's avonds
wandelt. Het is een nachtbloeier,
die in de loop van de avond zijn
fluorescerend gele bloemen opent.
Zo is hij in het donker makkelijk te
vinden voor nachtvlindertjes of
andere insecten. Na een nacht
bloei verwelken de
bloemen al en die han
gen er de volgende dag
verlept bij. Maar in de
Ooit waren
bermen vooral
intensief be-
maaide stroken
gras, maar dank
zij ecologisch
beheer krijgen
allerlei planten nu de kans zich
daar ook een plekje te veroveren.
En dat doen ze massaal. Van de
1400 wilde planten in Nederland
vind je al meer dan de helft terug
in bermbegroeiing. Goed nieuws
voor vlinders, insecten en bijen;
voor wandelaars is die rijkdom een
feest. Vooral bij hoogzomer, als
alles in bloei staat.
Sommige planten springen in
het oog door hun kleur. Andere
zijn de moeite waard vanwege hun
bijzondere eigenschappen. En
vergeet vooral de moeder aller
bermplanten niet: het gras.
wordt met gemak 2 tot 4 meter
hoog en is tijdens de bloei in de
zomer te herkennen aan de
markante witte schermbloemen.
De berenklauw groeit graag op
plekken die niet gemaaid of
begraasd worden. Bermen, sloot
kanten, tussen vangrails: daar
voelt hij zich thuis. Hij is zo groot
en opvallend dat je hem al van
verre determineert. Maar goed
ook, want afstand houden is aan
te raden. De bladeren bevatten
gifstoffen die brandwonden
kunnen veroorzaken.
Bijvoet
Naar het schijnt stopten Romeinse
soldaten de blaadjes van de bijvoet
in hun schoenen tegen vermoeid
heid en pijn bij hun dagmarsen.
Daar zou de plant ook haar naam
aan te denken hebben. Een andere
fijne eigenschap van bijvoet is dat
ze muggen weert. Bijvoet groeit
met gemak uit tot een manshoge
plant, soms met struikpretenties.
De stelen zijn paars, het opval
lendst zijn de blaadjes: aan de
bovenkant glad en groen, aan de
onderkant wit en zacht behaard.
Wilde peen
De zomer is een uitgelezen kans
om een bloeiende wortel te zien.
Wilde peen (Daucus carota A) is
de voorouder van ons oranje wor
teltje. Alleen is de wortel van de
wilde peen wit, vertakt en vezelig,
in tegenstelling tot de oranje,
rechte, sappige wortel van zijn
doorgekweekte achterneef. Peen
of wortel is een tweejarige plant,
die het eerste jaar van zijn leven
besteedt aan het opslaan van veel
voedingsstoffen in de onder
grondse delen. Het jaar erop loopt
GO ZATERDAG 17 JULI 2021
TEKST ELBRICH FENNEMA FOTO'S GETTY IMAGES
Blik in de berm
Dat kan iedereen
met deze app. ObsIdentify
herkent meer dan 22.000
wilde dieren en planten
(geen potplanten). Hoe?
Gewoon, een foto nemen.
Alles gratis.
FOTO JACQUELINE DE HAAS
A Elbrich Fennema schrijft
graag over groen en is auteur
van Het grote moestuinierboek.
Gras (Gramineae of Poaceae
De reuzenberenklauw (Hera-
cleum mantegazzianum T) is de
Maar eerst een bermplant die elke
wandelaar zou moeten kennen:
bijvoet (Artemisia vulgaris
