Lale Gül
Klimaatverandering
is als een atoombom
Dierenmens
Het sprookje van Overasselt
V.
'We legden
dekens onder
de staldeur
tegen de tocht
10
De enige
oplossing
van het
klimaatpro
bleem is
om onze
krachten te
bundelen
Van de week sprak ik de Amerikaanse familieleden van
mijn vriend die op vakantie waren in Nederland. ,,We
willen het ons voortaan financieel kunnen veroorloven
om elke zomer hier door te brengen en elke winter in de
VS. Want in de zomer is het daar onleefbaar geworden,
veel te heet'', vertelden ze. Ook mij waren de nieuwsberichten niet
ontgaan. Canada en het noordwesten van de Verenigde Staten wer
den de voorbije weken geconfronteerd met een ongekende hitte.
Ongeveer 260 kilometer ten noordoosten van Vancouver werd in de
Canadese gemeente Lytton een temperatuur van maar liefst 49,6
graden opgetekend. Het vorige record in Canada bedroeg 45 graden.
Die recordbrekende hittegolf in delen van de VS en Canada was
vrijwel onmogelijk zonder de invloed van door de mens veroor
zaakte klimaatverandering, zeggen vooraanstaande wetenschap
pers. Klimaatverandering, veroorzaakt door de uitstoot van broei
kasgassen, maakte de hittegolf minstens 150 keer waarschijnlijker,
menen ze. Een van deze wetenschappers is Maarten van Aalst,
hoogleraar aan de faculteit Geo-Infor-
matie Wetenschappen en Aardobserva
tie van de Universiteit Twente. Ook een
groep van 27 wetenschappers van het
project World Weather Attribution
(WWA) analyseerde of de opwarming
van de aarde van invloed was geweest
op de waarschijnlijkheid dat een derge
lijke intense hittegolf zich in de regio
zou voordoen. Hun analyse onthult een
ondubbelzinnige voetafdruk van door
de mens veroorzaakte klimaatverande-
ring.
Nu rijst bij mij de vraag: wat gaan we
hieraan doen? Wanneer maken we de
stap om niet meer ellenlang te touw
trekken over de vraag of het probleem
überhaupt bestaat of de vraag of ons
gedrag écht invloed heeft? Wanneer
erkennen we dit probleem en kijken
we naar oplossingen? Oplossingen die
écht werken en geen oplossingen die de
schijn ophouden en ons geweten sus
sen. Denk daarbij aan de papieren in
plaats van plastic tassen bij Primark en
Zara, aan papieren rietjes en gerecycled
papier bij je burgermenu, of het droog-
blazen van je handen in een toilet van
McDonald's.
en het snakt naar een grote mondiale
oplossing. In een ideale wereld worden
landen niet geregeerd door presidenten die dit probleem ontken
nen of wijzen naar andere landen en zeggen 'maar zij doen het ook
niet, dus kan het mij rotten'. We hebben presidenten nodig die sa
menwerken en alles op alles zetten om échte, baanbrekende veran
deringen door te voeren, omdat ze inzien dat wij, inclusief toekom
stige generaties, uiteindelijk wel veel geld hebben, maar daarvan
niet kunnen ademen.
In de vorige eeuw waren het de atoombommen die we moesten
vrezen. Inmiddels zijn we erachter gekomen dat het gebruik daar
van niet zo verstandig is, omdat we er dan met z'n allen aangaan. In
deze eeuw is klimaatverandering één grote atoombom, als straf van
God, en is de enige oplossing de krachten te bundelen.
Op 4 mei was ze er getuige
van hoe niet vier, maar
acht beentjes door het ge
boortekanaal van haar
merrie hun weg naar bui
ten vonden. De geboorte
van een gezonde tweeling
komt maar een of twee
keer per jaar voor in Neder
land en is levensbedrei
gend voor veulens én moe
der. Van der Staak haalde
met haar miniatuurhengst
Rising Game en zusje Rosa
Evora dan ook krant en tv.
,,We hebben ontzettend
veel geluk gehad'', zegt ze
terwijl ze naar de kleintjes
kijkt. Als fokker laat ze haar
merries altijd kunstmatig
insemineren, omdat een
natuurlijke dekking er
nogal lomp aan toe gaat.
Hengst en merrie kunnen
zich daarbij bezeren. Zodra
de merrie drachtig is,
maakt de dierenarts meer
dere echo's. Worden er
twee embryo's gezien - dat
gebeurt regelmatig - dan
knijpt de arts er eentje ka
pot tussen zijn vingers.
De veulentjes in Overasselt
zijn dus levenskunste
naars. Ze hebben zich
wonderwel verstopt in de
buik van hun moeder.
Toen Van der Staak om één
uur 's nachts de eerste
voorbeentjes tijdens een
perswee naar buiten trok,
wist ze dat haar voorgevoel
klopte: deze hoefjes waren
heel klein, het moesten
twee veulens zijn. Ze belde
direct de dierenarts.
Wat is precies het pro
bleem met tweelingzwan
gerschappen bij paarden?
In de baarmoeder is niet
voldoende ruimte voor
twee placenta's, zegt de
Utrechtse hoogleraar Tom
Stout, gespecialiseerd in de
voortplanting van paarden.
,Anders dan bij bijvoor-
RISING GAME
EN ROSA
EVORA
beeld een koe of een
schaap, zijn er bij een
drachtig paard over de hele
binnenkant van de baar
moeder verbindingen tus
sen het slijmvlies en de
membranen van het veu
len. De placenta van een
koe is efficiënter, die heeft
minder oppervlakte nodig
voor de uitwisseling van
voedingsstoffen.'' Kortom,
als er dan toch per ongeluk
twee veulentjes in een
paardenbaarmoeder innes
telen, moet je hopen dat ze
onderling afspreken dat ze
allebei precies de helft van
de uitwisselingsopper
vlakte gebruiken. Maar
meestal gaat het niet zo en
blijft er eentje achter in de
groei. Dat veulentje sterft
dan al tijdens de zwanger
schap of kort daarna.
Het lichaam van de moe
der is ook niet ingesteld op
het dubbele baren. Soms
willen de nakomelingen
tegelijkertijd naar buiten
en maken ze de merrie in
wendig kapot. Als je be
denkt dat alleen al de kos
ten voor het zaad van een
gewilde dekhengst kunnen
oplopen tot 8000 euro, gaat
het niet alleen om emotio
nele schade. Financieel ge
zien is een dood veulen (of
moederpaard) voor een
fokker ook een fikse tegen
valler.
Inmiddels duurt het
sprookje van Overasselt
voort. De veulens zijn nu
ruim twee maanden oud
en staan stevig op hun be
nen. Ze zijn precies even
groot. ,,De eerste dagen
hebben we ze elke vijftien
minuten bij hun moeder
gezet om ze te laten drin
ken", zegt Van der Staak.
,,Ook 's nachts. Het was
nog koud, we legden de
kens onder de staldeur te
gen de tocht.''
Nu staat de tweeling de
hele dag in de wei. Als ze
een half jaar oud zijn, gaan
ze naar een kudde bij een
andere fokker. Daar leren
ze de fijne kneepjes van
het paard zijn. Pas op hun
derde jaar keren ze terug
bij hun eigenaar en worden
ze bijvoorbeeld getraind
als dressuurpaard.
Voortplantingsprofessor
Stout denkt dat de Overas-
seltse veulens - als het goed
met ze blijft gaan - even
sterk kunnen worden als
'gewone' paarden. Van
koeien is bekend dat de
vrouwelijke helft van een
tweeling soms onvrucht
baar blijkt; ze heeft dan te
veel mannelijke hormonen
van haar broertje meege
kregen (een 'kween'). De
hoogleraar kent geen soort
gelijke gevallen bij paarden.
Een enkele keer leidt een
tweelingdracht tot een bij
zonder succes. Zo is de
oma van het beroemde Ne
derlandse dressuurpaard
Totilas de helft van een
tweeling. Totilas werd met
zijn berijder Edward Gal
drie keer wereldkampioen.
Eind 2020 overleed deze
wonderhengst aan koliek.
Hij had toen naar schatting
700 nakomelingen op de
wereld gezet, waaronder de
in 2020 geboren (kernge
zonde) Nederlandse twee
ling Pacific en Phoenix.
Lale Gül vervangt tijdelijk Saskia Noort.
Ze schrijft over nieuws dat haar raakt.
Er is een groot mondiaal probleem
Lale Gül (23) is auteur van de bestsellerroman Ik ga leven
en studeert af op Multatuli aan de VU.
ZATERDAG 17 JULI 2021 GO
Meestal gaat de krant over mensen. Annemarie Haverkamp schrijft over
dieren met een verhaal.
FOTO EQUIGENIEK
Ze zijn om op te vreten,
de twee donkerbruine
veulentjes die in Overas
selt door de wei dartelen.
Maar hoe schattig ook,
volgens Jeannette van
der Staak is een tweeling
'de nachtmerrie van elke
fokker'.
Soort:
Moeder: Trakehner
Veulens: Koninklijk
Warmbloed Paard
Nederland
Woonplaats:
Overasselt
Bijzonderheid:
kerngezond
Heeft u een suggestie
voor een dier met een ver
haal? Mail annemarie.haver-
kamp@persgroep. ne t
