Ook Zanddijk ontkomt niet aan kostenstijging
ZEELAND 3
mm
I Vv' Die is vrij makkelijk te
meten. Dat zegt wel iets over de
verspreiding maar voor de veilig
heid heb je er weinig aan, want
voor lucht gelden nog geen nor
men.
Eind vorig kozen Provinciale Staten
voor verbreding van de dijk, in
combinatie met een nieuwe aan
sluiting naar bedrijventerrein Ol-
zendepolder en vernieuwing van
de rotonde Nishoek. Het geschatte
kostenplaatje kwam uit op 58 mil
joen euro, met een ruime marge
van 40 procent. De coalitiepartijen
dwongen via een motie af dat die
marge op het moment dat het defi
nitieve besluit valt teruggebracht
moest zijn tot 15 procent.
Duidelijke afspraken
Van der Maas verwacht dat dit voor
de eerste twee fases gaat lukken.
Wel moeten de komende weken
dan stappen worden gezet in de on
derhandelingen met waterschap
Scheldestromen en de gemeente
Reimerswaal. ,,We willen niet al
leen horen dat ze goede bedoelin
gen hebben, maar ook duidelijke af
spraken maken", zegt de gedepu
teerde. Reimerswaal staat aan de lat
voor een bijdrage van enkele mil
joenen, het waterschap zal moeten
meebetalen aan nieuwe fietsroutes.
We willen niet alleen
horen dat ze goede
bedoelingen hebben
Ook is het de bedoeling dat deze
twee overheden elk een deel van de
Molendijk overnemen van de pro
vincie.
Wanneer het plan in november
aan de Staten wordt gepresenteerd
zal de marge voor het middenge-
deelte (verbreding van de dijk en
aanleg van viaduct over het spoor)
nog niet onder de 15 procent liggen,
verwacht Van der Maas. Hij ver
wacht dan bijvoorbeeld nog geen
definitieve duidelijkheid over de
bijdrage van het Rijk aan het via
duct. De Zanddijk komt daarvoor in
aanmerking, maar de subsidiepot is
leeg.
Hoogspanningslijn
De gedeputeerde vindt het belang
rijker dat eind dit jaar wel alle ri
sico's van het middenstuk in beeld
zijn. Als voorbeeld haalde hij de
kruising met de hoogspanningslijn
aan. Door de bouw van het viaduct
komt de weg hoger te liggen. Ver
hoging van een elektriciteitsmast
zou een enorme kostenpost zijn,
maar zoals het er nu naar uitziet
kan de provincie door aanpassing
van het wegprofiel net binnen de
veiligheidsnormen blijven.
Tegen het gekozen tracé bestaat
veel weerstand in de directe omge
ving. Desondanks zegt Van der
Maas goede gesprekken te hebben
met omwonenden van de dijk. De
projectleider sprak wel de verwach
ting uit dat bepaalde percelen moe
ten worden onteigend. Door een
zorgvuldige voorbereiding hoopt
hij met de meeste omwonenden
eruit te komen. ,,Het zal geen ge
dragen, maar hopelijk wel een geac
cepteerde oplossing worden."
Na het besluit in december, kan
in 2023 de schop in de grond voor de
eerste fase. De hele Zanddijk moet
eind 2027 vernieuwd zijn.
zaterdag 17 juli 2021
antwoord op PFAS-vragen?
het oosten van de Westerschelde
en op het Kanaal Gent-Terneuzen
zelf niet doen. Ook het RIVM geeft
aan dat het kan. Via de huid neemt
het lichaam waarschijnlijk nauwe
lijks PFAS op, dus zolang een
zwemmer geen enorme slokken
binnenkrijgt, is er weinig aan de
hand.
3 Op welke vis en schelpdie
ren wordt commercieel ge
vist in de Westerschelde?
Tot voor kort was er één visser ac
tief op de Westerschelde en het
Kanaal Gent-Terneuzen, zegt Jaap
Geleijnse van de Nederlandse
Bond van Beroepsvissers.
Schelpdieren worden er niet ge
oogst, er valt wel wat zeebaars en
tong te vangen. De kans dat de
consument een vis uit het PFAS-
water op zijn bord krijgt is klein.
,,Er zit daar gewoon niet zoveel
vis."
4 Kun je voedsel uit de Wes
terschelde veilig eten?
Jarenlang elke dag je hengel
uitgooien in het oostelijk deel van
de Westerschelde en je eigen
vangst opeten, raadt Jonker af. Af
en toe een visje is geen probleem,
want dat is niks vergeleken met
wat je binnenkrijgt via bijvoorbeeld
pizza uit een bezorgdoos, vier
kopjes koffie per dag in bekertjes
uit een automaat, bakpapier,
schoenenspray en cosmetica.
Over de opname van PFAS in zee
groenten is niet veel bekend, maar
dat is een kwestie van zeekraal af
snijden en analyseren. De provin
cie heeft de Nederlandse Voedsel-
en Warenautoriteit gevraagd om in
haar onderzoek naar PFAS na
drukkelijker naar Zeeland te kijken.
5 Heeft de concentratie PFAS
invloed op natuurwaarden
of beschermde dieren?
Ja. „Hoeveel precies kan door een
literatuurstudie worden vastge
steld", geeft Jacob de Boer aan.
,,Dat is een paar dagen werk."
Een kleine vis wordt opgegeten
door een grote vis die weer een
prooi is voor bijvoorbeeld een
bruinvis. Bewijs dat de PFAS zich
bij zo'n toppredator opstapelt, ligt
voor de hand, aldus Michiel Jon
ker.
6 Heeft de concentratie PFAS
invloed op baggeren en
grondwerkzaamheden
langs de kust?
Waarschijnlijk niet. Je mag bagger
gewoon verplaatsen binnen het
zelfde watersysteem (de Wester
schelde).
7 Kan de ontpoldering van de
Hedwigepolder nog door
gaan?
Die vraag is lastig. Dan moet je
weten hoe schoon of vies de
grond daar nu is en hoe vies het
water dat er straks overheen
stroomt en of het in het slib blijft
zitten. Aan de hand van modellen
kan een instituut als Deltares
daar binnen enkele maanden
waarschijnlijk wel een uitspraak
over doen. Mogelijk liggen er ook
nog studies uit het verleden. Als
het klopt dat ooit is bepaald dat
ontpoldering de Hedwige niet
mag vervuilen, dan kunnen juris
ten elkaar met de uitkomsten van
de onderzoeken in de haren vlie
gen.
8 Welke bronnen van vervui
ling zijn er en worden deze
gestopt?
Rijkswaterstaat doet er onderzoek
naar. PFAS komt uit fabrieken, mo
gelijk 3M in Zwijndrecht of Che-
mours in Mechelen, maar ook uit
rioolwaterzuiveringsinstallaties.
,,Dus ook van onszelf", zegt Jon
ker. ,,Het komt eigenlijk overal van
daan. Of ze gestopt worden? Nee,
het gaat door en door en door.
Een Europees verbod op PFAS,
zoals Nederland nu wil, belandt
ook in een politiek moeras."
9 Kunnen we de vervuiling op
ruimen?
Misschien op termijn in drink
water, geven De Boer en Jonker
aan, maar verder niet. Een bodem
zou je nog kunnen afgraven, maar
waar laat je de verontreinigde
grond?
j Hoe zit het met PFAS in
1de lucht?
Mensen gaan zeekraal snijden in het land van Saefinghe.
Over de opname van PFAS in zeegroenten is niet veel be
kend. FOTOCAM-iLESbHELSTRAETE -
Provinciale Staten moeten niet
gek opkijken als de aanpak van
de Zanddijk in Yerseke duurder
uitvalt. Oorzaak? De explosief
gestegen kosten voor bouwma
terialen en arbeid. Gedepu
teerde Harry van der Maas (SGP,
verkeer) verwacht op basis van
eerste berekeningen geen an
dere grote tegenvallers. ,,Het
ziet er naar uit dat we het bij het
juiste eind hadden."
Joeri Wisse
Yerseke
- Harry van der Maas,
gedeputeerde
