65% minder CÜ2
dan moet Yara Sluiskil óokmee.'
9
OPINIE AD PHERNAMBUCQ
Als kunstmest-fabrikant Yara echt
duurzaam wil worden, moeten er snel
scherpere keuzes worden gemaakt,
betoogt Ad Phernambucq, de Zeeuwse
'regiospinner' van Urgenda.
^^^"unstmestfabrikant
Yara in Sluiskil staat op
de shortlist van de or-
ganisatie voor innova-
^^^tie en duurzaamheid
Urgenda om binnen 10 jaar naar
een 'bijna nul uitstoot' van het
schadelijke broeikasgas CO2 te
gaan. Daarmee is het bedrijf gese
lecteerd als kandidaat voor één van
de vijf 'Woman-on-the-moon'
projecten, die directeur Marjan
Minnesma vorige maand heeft
voorgelegd aan premier Rutte.
Met realisering van deze vijf
topprojecten kan de CO2-uitstoot
van de basisindustrie in tien jaar
bijna worden gehalveerd. Daar
mee kan Nederland een gewel
dige sprong maken om de klimaat
doelstellingen voor 2030 te halen.
Yara staat vijfde op de CO2-uit-
stootlijst van chemische indu-
striebedrijven.
Voor Yara zijn er grofweg twee
verschillende paden om de CO2-
uitstoot substantieel aan te pak
ken. In de eerste optie speelt CCS,
de afvang en opslag van CO2 een
hoofdrol. Er verandert verder wei
nig aan het productieproces. Het
blijft een fossiel bedrijf; aardgas
blijft voorlopig de
belangrijkste grondstof voor de
productie van waterstof. De fa
briek komt hierbij aan de end-of-
pipe beademing, waarbij de afge-
De reset geeft Yara
juist een bijzondere
kans voor nieuwe
groei
vangen CO2 in lege gasvelden on
der de Noordzee wordt gestopt.
Dat is een kostbare operatie en
kost veel extra energie. Yara kiest
voorlopig voor deze lijn en wil dat
de overheid met subsidies en de
aanleg van de noodzakelijke infra
structuur zo veel mogelijk meebe-
taalt.
In de tweede optie gaat Yara di
rect van het aardgas af en stapt de
fabriek in één keer over
naar groene waterstof voor de pro
ductie van groene ammoniak.
Deze optie is nog complexer
en aanzienlijk duurder dan de eer
ste. Er zal fors en versneld geïnves
teerd moeten worden in
grote elektrolysers en (heel veel)
extra windmolens op zee. Hier
voor is veel overheidssteun nodig.
Om de onrendabele top te slech
ten zijn er miljarden gemeen
schapsgeld nodig, aldus Yara zelf.
Als het aan Milieudefensie ligt
moeten we ons eerst afvragen of er
voor bedrijven als Yara nog
wel een toekomst is in Nederland.
Dit type bedrijven heeft zich ooit
in Nederland gevestigd omdat er
een overvloed was aan goedkoop
Gronings aardgas. Nu moeten we
van dat gas af. Er is voorlopig
ook onvoldoende groene stroom
(met name van wind op zee) om
de hele (basis)industrie te ver
duurzamen. Er moeten volgens
Milieudefensie meer fundamen
tele keuzes gemaakt worden
en daarin hebben ze absoluut een
punt.
Twee kranen open
Als het om keuzes maken gaat is
Yara wel een heel interessante
case. Bij Yara staan er altijd
twee kranen wagenwijd open; die
van CO2 en die van stikstof. Yara
voegt met de grootschalige pro
ductie van kunstmest voortdu
rend kunstmatig stikstof toe aan
de natuurlijke stikstofkringloop.
Daarmee hebben we in Nederland
een ander majeur vraagstuk te
pakken; het stikstofprobleem. Vol
gens Yara is de productie van stik-
stofkunstmest hard nodig om vol
doende voedsel te
produceren voor een groeiende
wereldbevolking. De praktijk is
toch net even anders. De meeste
kunstmest die Yara maakt, wordt
niet gebruikt voor de productie
van menselijk voedsel, maar voor
de productie van veevoer. Bijna
tweederde van het landbouware
aal in de EU wordt gebruikt voor
het voeden van de veestapel. De
stikstof die Yara exporteert komt
met de import van veevoer voor de
intensieve veehouderij als een
boemerang weer terug. De ammo
niak die Yara in Sluiskil maakt,
komt uiteindelijk weer vrij uit de
mest.
Terug naar de bron
Wie het stikstofprobleem echt aan
wil pakken moet verder kijken dan
de intensieve veehouderij en terug
gaan de bron; de grootschalige
productie van stikstofkunst-
mest. Moeten we Yara dan maar
sluiten? Wat mij betreft is dat geen
goed idee; we lossen het pro
bleem van de basisindustrie in
Nederland niet op door (alle) grote
energie-intensieve fabrieken te
sluiten of over de grens te jagen.
Naast keuzes maken moet er
sprake zijn van maatwerk. Vanuit
een breder perspectief is het inte
ressant om de oplossing voor Yara
te zoeken in een 'groene reset'.
Deze reset behelst een aanpak
waarbij Yara versneld overstapt
(binnen 10 jaar) naar groene wa
terstof en de CCS-tussenfase over
slaat. Tegelijkertijd wordt het to
tale productievolume (ongeveer)
gehalveerd. Daarmee draaien we
de stikstofkraan een stuk dicht.
Deze aanpak scheelt meer dan de
helft aan publieke middelen (nog
maals; het gaat over miljarden) en
laat meer ruimte over voor andere
partijen en sectoren die nu en in
de nabije toekomst afhankelijk
zijn van groene stroom en water
stof. Deze reset geeft Yara juist een
bijzondere kans voor nieuwe
groei: Yara kan dan inspelen op de
vraag die gaat ontstaan naar
groene ammoniak, bijvoorbeeld
als energiedrager voor de scheep
vaart. Voorwaarde is dat die groei
dan weer volledig groen is en geen
andere gewenste toepassingen van
groene stroom wegdrukt.
Zoals gezegd; het gaat om het
maken van scherpe keuzes en
vaart maken. Heel veel vaart.
donderdag 15 juli 2021
GO
De op deze pagina geplaatste opinie
stukken vindt u ook op onze website
onder het kopje Opinie
rïjFiT^i^i
Milieudefensie voert actie bij Yara in Sluiskil. foto camile schelstraete
Yara, maak haast en sla de opslag
van C02 onder de Noordzee over
-Ad Phernambucq
