Van den ond, Lorre en Kees kernien
10 ZEELAND
Zuiderburen
MAS ANTWERPEN VALT IN DE PRIJZEN INTERNATIONALE EXPO VAN HET JAAR
De expo 100 x
Congo. Een eeuw
Congolese kunst in
Antwerpen i s
verkozen
tot internationale
tentoonstelling van
het jaar. Voor het
Museum Aan de
Stroom is het de
kers op de taart.
Streektaal
A
De prijs moet ook de cri
tici van het MAS over
tuigen. Het museum dat
in mei 2011 opende, be
zorgde de wijk 't Eilandje een me
tamorfose. In wat ooit een rauwe
en wat verlaten havenbuurt was,
bots je nu rond het MAS op een
jachthaven en omliggende horeca
met de allure van Saint-Tropez.
Voor fans van dat kleine café aan
de haven hoeft het niet. En in
het MAS nemen de dagjesmensen
vooral de roltrappen naar boven
om op het panoramaterras te ge
nieten van een prachtig uitzicht
over stad en Schelde. Nu bewijst
deze prijs dat het MAS ook als mu
seum internationaal op de kaart
staat.
Toch begon 100 x Congo in sep
tember vorig jaar met een valse
noot. Voor oppositiepartij Groen
was de expo een aanleiding om
een gesprek aan te gaan over roof-
kunst die thuishoort in Congo. De
curatoren en cultuurschepen Na-
billa Ait Daoud (N-VA) gingen in
het verweer. De expo kwam tot
stand in samenwerking met de
Congolese gemeenschap, Congo
lese kunstenaars en de universiteit
van Kinshasa.
Herkomst
Het was net de bedoeling om
het historische verhaal te duiden,
om de bezoeker te doen nadenken
over de herkomst van de objecten.
Zo ging het MAS ook in dialoog
met Antwerpenaren van Afri
kaanse afkomst. Want hoe beke
ken de Congolezen de witte mens
of de mundele? In de film In vele
landen geven 25 personen hun vi
sie op de collectie. Wat betekenen
ze en waar horen ze thuis?
Tervuren
Congolese roofkunst is momen
teel actueel in België. Het Africa-
Museum in Tervuren vraagt extra
middelen om te onderzoeken of de
voorwerpen uit de collectie al dan
niet rechtmatig zijn verworven.
Daarbij lijkt er één zekerheid. Tot
1908 was Congo het persoonlijke
bezit van koning Leopold 2.
Daarna werd het een Belgische ko
lonie. Alles van voor 1908 is wel
licht roofkunst. Voor de latere ob
jecten is diepgravend onderzoek
nodig. De stad Antwerpen kocht
de eerste objecten in 1920 van een
kunsthandelaar. In dat jaar kwam
er ook een schenking van Louis
Franck, de toenmalige minister
van Koloniën. Op de website van
het MAS vertelt curator Els De Pal-
menaer in een podcast de geschie
denis van hoe deze collectie werd
verworven. Curator Nadia Nsayi
leg het waarom van de expo uit en
wat je als bezoeker mag verwach
ten.
Het onderzoek dat voorafging
aan de expo bracht ook een schan
daal aan het licht. In 1885 en 1894
werden Congolezen naar Antwer
pen gehaald. In koloniale namaak-
dorpen moesten ze in barre om
standigheden opdraven. Zeven
Congolezen overleden in 1894 in
een Antwerps ziekenhuis. De
stoffelijke resten bevinden zich nu
in een massagraf op het Schoon-
selhof. Samen met de Congolese
verenigingen is een gedenkplaat in
de maak. Het MAS en deze expo
geven de zeven gestorven Congo-
lezen weer een naam.
Nog tot 13 september mag je
jouw eigen mening vormen over
100 x Congo. De tentoonstelling is
er niet alleen voor volwassen lief
hebbers van kunst en geschiede
nis. Voor families met kinderen
van 8+ is er ook een speurtocht. En
tot 3 oktober loopt in het open
luchtmuseum Middelheim 'Con-
goville'. Dit is een tentoonstelling
over de sporen van de koloniale
geschiedenis op de Middelheims-
ite.
Lest is t'r een wet an'enome van
de Partij voor de Dieren die a
dienk 'k nog a wat teweeg za
brienge. De voornaemste regel uut
die wet is: Dieren mogen niet langer
worden aangepast aan het systeem,
maar het systeem wordt aangepast
aan de dieren.
Noe ope 'k mè da dat nie betékent
da onden vrie meuge rondlópe, wan
ik bin een keér in de goote terechten
ekomme. Een loslópenden ond
sprong speels tegen m'n fiets op en ik
goeng mie fiets en aol onderuut. De
baes stoeng zo varre wig da 'k nie
eéns zag of a 't een vent of een
vrouwe was. D'n ond wier trug'eflote
en voe a 'k het goed en wel deur ao,
were ze 't oekje om. Ik mekeerden ge
lukkig niks, mè da ze gauw mikten da
ze wigkwaeme dat trokten toch ner-
genst op! Nae dien tied bin 'k be
nauwd ebleve van onden die a 'k nie
kenne.
Mèr ok, wat mo t'r dan mie pape
gaaien gebeure, wan die toch aol-
tied mè een klein koaitje? Ik von dat
vroeger bie tante Krina en oome Ja
cob eél gewoon. Lorre oarden bie 't
uus'ouwen. A de koffie klaer stoeng
dan riep tante Krina: 'Jacob!' en Lorre
dee t'r dan nog es een schepje bo
venop. Oaren en zieën vergoeng je.
Laeter, toen a oome Jacob 'esturve
was, riep Lorre nog dikkels: 'Jacob, Ja
cob!' Dat was tevee voe tante Krina
en dan goaiden ze mè gauw een doek
over de koaie. Op een keér zatte de
oaren van tante Krina verstopt. Dat
ao niks mie Lorre te maeken o. Ze
moste uut'espote worre. De dokter
kwam toentertied an uus. Ie boog
voorover om in d'r oaren te kieken en
kwam mie z'n achterwerk eél dicht
bie de koaie. Dat von Lorre bliekbaer
nog a intiem en mie z'n scherpe
snaevel beet 'n in den dokter z'n gat.
Tante Krina ao t'r vee een ekel an, mè
den dokter ao een moai verhaal voe
op verjaerdaegen.
Kees kernien
En wat dienk je dan van kernienen?
Die zitte ok aoltied mè in een klein
kotje. Engel Reinhoudt zei een keêr:
'De lengte van 't kernien is de
breédte van 't kot.' Vroeger ao me een
kernien dat a Kees eétten. Die ao dir-
rom meér ruumte o. Ie mocht ok eél
dikkels buten rondlópe a de guus op
't gos speelden. Ie bleef aoltied in de
buurte. Oanze Johanna sjouwden d'r
dikkels mie rond of a 't een poppe
was.
Op een goeien dag, of liever gezeid
een slechten, wier Kees ziek. Me were
aollemille flienk an'esloge. Oans d'r
mie ni de 'dieredokter'. Di most 'n
voe de zekerheid een stuitje bluuve.
Nae een dag of wat kon Kees wee
op'ehaele worre. Johanna goeng mie
d'r vaoder mee en ze was stik blieë da
ze Kees wee in d'r ermen mocht
slute. Ze vroeg toch nog even: 'Is t'n
noe glad beter?' 'Jaet', zei de 'diere-
dokter', 'mie Kerst ka j'n lekker op
ete.' Sint dien tied is Johanna vegeta
riër!
dinsdag 13 juli 2021
100 x Congo begon met valse noot
In de rubriek Zuiderburen
werpen we wekelijks
een blik over de Belgische
grens. Deze week: de expo
sitie 100 x Congo.
Dominique Piedfort
Antwerpen
Een impressie van de ten
toonstelling 100 x Congo in het
MAS. FOTO FREDERIK BEYENS
Info: www.mas.be www.middel-
heimmuseum.be
Jopie Minnaard
In deze rubriek
belichten we
wekelijks een
Zeeuws dialect.
Deze keer een
verhaal van Jopie
Minnaard in het
Zuid-Bevelands.
Beluister de ge
sproken rubriek op
pzc.nl/streektaal.
